روزنامه آفتاب یزد
1399/05/19
لبنان در آستانه انفجار سیاسی
آفتاب یزد- گروه سیاسی: امانوئل مکرون در کف خیابان‌های بیروت یک روز بعد از انفجار باورنکردنی! مردمی که دور او حلقه زده‌اند و از بی‌کفایتی دولت لبنان و آنچه برسرشان آمده عاصی شده‌اند! مکرون در میان جمعیت برخی را در آغوش گرفته و قوت قلب می‌دهد! تصاویری که مخابره میشود هم شاید همانند خود انفجار باور کردنی نیست، گویی مکرون خود بخشی از ساختار سیاسی لبنان است که مردم دور او جمع شده‌اند و انتظار دارند مکرون اوضاع را سروسامان دهد. اما این تصاویر ریشه در گذشته دارد! لبنان مانند بسیاری دیگر از کشورهای عرب امروز نظیر سوریه، اردن، فلسطین، عراق و عربستان همگی بخشی از قلمرو وسیع امپراطوری عثمانی بودند! در 1914 وقتی عثمانی توان همیشگی خود را نداشت و با مشکلات مختلفی از جمله فشارهای انگلیس و فرانسه مواجه بود در اقدامی نه چندان عقلانی با آلمان در جنگ جهانی اول متحد شد. نتیجه این اتحاد شکستی تلخ در جنگ جهانی اول بود تا امپراطوری ترک‌ها را تبدیل به خاطره کند! با پایان جنگ طرف‌های پیروز یعنی انگلیس و فرانسه سرزمین‌های عثمانی را تکه تکه کردند. قرارداد معروف سایکس-پیکو حتی پیش از پایان جنگ و در سال 1916 میان نماینده انگلیس و فرانسه امضا شد که به موجب آن حدود کشورهای امروزی عرب تعیین شد. هرکدام از بخش‌های تقسیم شده تحت قیمومیت این دو قدرت بزرگ قرار گرفت. لبنان و سوریه به فرانسه رسید، عراق و اردن و عربستان به بریتانیا! لبنان تقریبا با تمام کشورهای عربی منطقه متفاوت است نزدیکی بیشتر به اروپا موجب شده تا تجدد در این کشور ریشه دار‌تر باشد. حضور غربی‌ها از گذشته دور در این کشور وجود دارد. حتی وقتی امپراطوری عثمانی وجود داشت نیز فرانسوی‌ها با دانشگاه‌ها و مراکزی که داشتند در میان لبنانی‌ها از نفوذ خاصی برخوردار بودند. فرانسه تقریبا از 1919 بر لبنان قیمومیت داشت و تا جنگ جهانی دوم نیز ادامه یافت. حدود 25 سال صدارت فرانسوی بر لبنان با پایان جنگ جهانی دوم و موج‌های استقلال طلبی، لبنان نیز مستقل شد اما نفوذ فرانسه و میل به فرهنگ فرانسوی در بخش‌هایی از لبنان هیچگاه کم‌رنگ نشد! امروز نوع حضور مکرون در لبنان نیز به واسطه اینخوانش تاریخی قابل توجه به نظر می‌رسد. موضوعی که سخنان مکرون و برداشت‌های آنها موجب شده تا بار دیگر زمزمه‌هایی از صدارت فرانسوی بر لبنان شنیده شود. البته در جهان امروز بعید است چنین امری رخ دهد اما حرف برای گفتن در این زمینه زیاد است. شاید با مروری بر آنچه در این چند روز گذشته، بهتر بتوان ارزیابی داشت.
> لبنان تنها نیست
مکرون با یک توییت به زبان عربی خبر ورودش به بیروت را اعلام کرد. او در این توییت نوشت:«لبنان تنها نیست.» مکرون در فرودگاه بین‌المللی رفیق حریری گفت: از لبنان بدون هیچ قید و شرطی حمایت خواهیم کرد و کمک‌های بیشتری را در سطح اروپا به لبنان ارائه خواهیم کرد. من هماهنگی حمایت اروپا از لبنان را برعهده می‌گیرم. وی در ادامه با بیان اینکه نمی‌توان با وجود فساد اصلاحات را اعمال کرد و اگر لبنان اصلاحات لازم را انجام ندهد مشکلاتش ادامه خواهد داشت، گفت: گفتگوی شفافی با مسئولان لبنانی خواهیم داشت. رئیس جمهوری فرانسه افزود: آمدم تا پیام دوستی و همبستگی را پس از انفجار بیروت برسانم و با مسئولان و گروههای سیاسی دیدار خواهم کرد. لبنان درگیر بحران سیاسی و اقتصادی است که قربانی‌اش ملت لبنان هستند همانگونه که اولین قربانی این انفجار هم همین ملت هستند. باید به فساد پایان داد و اصلاحات را به عنوان شرط حمایت آغاز کرد. گروههای نجات بیشتری در لبنان خواهیم داشت. وی همچنین
کمی پیش از سفرش به بیروت در توییتی نوشت: برای دیدار با ملت لبنان به بیروت می‌روم تا پیام برادری و همبستگی مردم فرانسه را به آنها برسانم. وضعیت را با مقامات سیاسی نیز ارزیابی خواهیم کرد. رئیس جمهوری فرانسه در این سفر از منطقه الجمیزه و مارمخایل در بیروت دیدن کرد و گفت: لبنان نیازمند تغییر است. ما لوازم بازسازی و کمک‌های پزشکی را ارائه خواهیم کرد. در این بازدید مکرون گفت: ابتکارعمل جدید سیاسی آغاز خواهد شد.
ما کمک‌های بین‌المللی را زیر نظر سازمان ملل ارائه خواهیم داد
و مستقیما به دست مردم و انجمن‌های غیر دولتی می‌رسد.
مکرون همچنین تاکید کرد ماه سپتامبر (حدود یک ماه دیگر) به لبنان باز می‌گردم اگر روند تغییرات رو به جلو نباشد خودم ابتکار عمل را به دست می‌گیرم. جالب آنکه در ویدیویی که به تازگی منتشر شده نشان می‌دهد در یکی از مصاحبه‌ها درحالی که میشل عون رئیس جمهور لبنان نیز در کنار مکرون حضور دارد او از عون می‌خواهد که از تصویر کنار برود تا به تنهایی مصاحبه کند! به نظر می‌رسد مکرون به دنبال این است تا نفرتی که هم اکنون از ساختار سیاسی لبنان در میان مردم این کشور به وجود آمده دوری کند! همچنین مکرون در دیدار با روسای احزاب در کاخ الصنوبر گفت: تغییر سیاسی مسئولیت مردم لبنان است و فرانسه باید بر این مسئله اصرار کند. حمایت مالی از لبنان مشروط به انجام اصلاحات است. ما هرگز لبنان را رها
نخواهیم کرد.
وی گفت: ما در لبنان هستیم تا کمک‌های بین‌المللی و سازمان ملل و نهادهای دیگر را تنظیم کنیم. ما تلاش می‌کنیم تا کمک‌ها مستقیما به دست مردم برسد. رئیس جمهوری فرانسه افزود: ما طی روزهای آینده نشست بین‌المللی را برای کمک به لبنان برگزار خواهیم کرد. بانک جهانی و سازمان ملل نقش حیاتی در چگونگی کمک به لبنان دارند. من حق ندارم خواهان اصلاح قانون اساسی در لبنان شوم اما باید برای مبارزه با فساد تلاش کرد. باید در حساب‌های بانکی لبنان بازنگری شود. من از مقامات لبنانی خواستم با تحقیقات بین‌المللی موافقت کنند. ما نیز آماده کمک به لبنان هستیم. من اطلاعاتی بیشتر از بقیه مردم درباره انفجار بیروت ندارم. انجام تحقیقات بین‌المللی ضروری است. وی گفت: احتمالا تحریم‌هایی علیه مسئولان لبنانی اعمال شود اما باید اوضاع در مسیر درستی پیش برود. اعمال تحریم برای ما اولویت نیست اما بعید هم نیست.
وزیر خارجه لبنان نیز سفر امانوئل مکرون، رئیس جمهوری فرانسه به لبنان را «بسیار مثبت و ترغیب‌کننده» توصیف کرد و گفت: مکرون از دولت لبنان خواست که اصلاحات را انجام دهد. وزیر خارجه لبنان تاکید کرد، این کمک‌ها بخشی اصلاحاتی است که در کنفرانس سیدر مشخص شد.
> پیگیری اوضاع از سوی ترامپ
در همین حال سخنگوی کاخ سفید اعلام کرد، دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا و امانوئل مکرون، همتای فرانسوی‌اش به صورت تلفنی با یکدیگر گفت‌وگو کردند و دو طرف در جریان این تماس تلفنی در خصوص همکاری با یکدیگر جهت ارسال کمک‌های فوری به لبنان به بحث و تبادل نظر پرداختند. سخنگوی کاخ سفید همچنین اعلام کرد، روسای جمهوری آمریکا و فرانسه ناراحتی خود را نسبت به تلفات جانی و مالی و خرابی‌های ناشی از انفجار بیروت ابراز کردند.
از سوی دیگر فرانسه به دنبال برگزاری یک کنفرانس با موضوع لبنان در پاریس است تا به مشکلات این کشور رسیدگی شود. در همین زمینه دونالد ترامپ در جریان این گفت‌وگوی تلفنی با میشل
عون ضمن تاکید بر حمایت کشورش از لبنان در شرایط کنونی، اعلام کرد که به منظور همدردی با ملت لبنان در کنفرانس پاریس برای حمایت از این کشور شرکت می‌کند. رئیس جمهوری لبنان نیز خطاب به همتای آمریکایی خود خاطرنشان کرد: امیدواریم که ایالات متحده برای خاتمه بخشیدن به پرونده ترسیم مرزهای دریایی به ما کمک کند. میشل عون همچنین تصریح کرد: ما برای برقراری ثبات امنیتی و اجتماعی و نیز مبارزه با فساد واقعی و مجازات مفسدین به همکاری یکدیگر نیاز داریم.
پس از فراخوان رئیس جمهوری فرانسه به برگزاری کنفرانس حمایت از لبنان، سازمان ملل ضمن اعلام آمادگی خود برای کمک به لبنان، اعلام کرد که این کنفرانس روز دوشنبه برگزار خواهد شد. فرحان حق، معاون سخنگوی آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل تاکید کرد که این سازمان در کنفرانسی که مکرون برای حمایت از لبنان که قرار است روز دوشنبه برگزار شود، شرکت می‌کند. این مسئول سازمان ملل تاکید کرد که این سازمان آماده کمک به لبنان است اما دولت لبنان هیچ کمکی طلب نکرده است و امکان ندارد نیروهای «یو ان» هیچ نقشی در روند تحقیقات انجام ندهند زیرا که این مسئله در چارچوب ماموریت آنها درج شده است.
> منتظر تغییرات بزرگ باشیم
در همین حال موضوع این است که آیا انفجار لبنان فرصتی برای بازگشت فرانسوی‌ها به لبنان میشود؟ برای بررسی این موضوع با یک کارشناس بین‌الملل گفتگو کردیم. علی بیگدلی به «آفتاب یزد» گفت:«سفر مکرون به لبنان سفری شخصی یا حتی مبتنی بر دستورکار دولت فرانسه نبوده است. به نظر می‌رسد مکرون در واقع نماینده ائتلاف غرب بوده که به این کشور فرستاده شده و حمایت اتحادیه اروپا، بریتانیا و آمریکا را با خود دارد. با توجه به اینکه لبنان در جنگ‌های صلیبی پایگاه فرانسوی‌ها بوده و بعد از جنگ جهانی اول نیز لبنان تحت قیمومیت فرانسوی‌ها بود به نظر می‌رسد یک ماموریت جمعی به مکرون از سمت غرب داده شده است.» او افزود:«این انفجار پیامدهای آشکار و پنهان وسیعی در آینده نه چندان دور در لبنان خواهد داشت و حتی دیدیم برخی از مردم این کشور طوماری امضا کردند که دست کم برای 10 سال فرانسوی‌ها لبنان را اداره کنند چرا که این کشور هم اکنون 185 میلیارد دلار بدهی خارجی دارد و هیچ نهاد بین‌المللی نیز حاضر نیست به لبنان وام دهد.» این کارشناس مسائل بین‌الملل در ادامه اظهار داشت:«حتی دور از انتظار نیست که فرانسه نیروی نظامی وارد لبنان کند و تلاش کند با کمک آمریکا و اتحادیه اروپا اقتصاد لبنان را احیا کند.» بیگدلی گفت:«نکته مهم این است که در چنین شرایطی قانون اساسی فعلی نیز تغییر خواهد کرد، این قانون را که اتفاقا فرانسوی‌ها نوشتند مبتنی بر این است که رئیس جمهور مسیحی باشد، نخست وزیر سنی و رئیس مجلس شیعه، اما به نظر می‌رسد تلاش بر این خواهد بود که مبنا به شایسته‌سالاری فارغ از هر نوع مذهب تبدیل شود.» او افزود:«یکی از اهدافی که غرب دنبال خواهد کرد تضعیف حزب الله در لبنان خواهد بود و مسیر فرانسه و حامیان داخلی و خارجی او نیز چنین خطری را دنبال خواهد کرد. به طور کلی باید منتظر تغییرات بنیادین در این کشور باشیم.»
درحالی که هنوز مشخص نیست انفجار بیروت به چه دلیل بوده و اساسا این انبار به چه فرد یا افرادی تعلق داشته و نیازمند تحقیقات بین‌المللی است اما به نظر می‌رسد یک نکته از هم‌اکنون روشن شده است. لبنان دیگر آن لبنان قبل از انفجار نخواهد بود و شاید بهتر است بگوییم به همان شدت انفجار باید منتظر تغییرات سیاسی و اجتماعی در این کشور باشیم. آنچه روشن است اینکه پاریس، واشنگتن و لندن هم اکنون شرایط در لبنان را یک تیر و چند نشان می‌بینند.
سید حسن نصرالله: سفر مکرون را به دید مثبت می‌نگریم
سید حسن نصرالله در سخنرانی خود درباره انفجار بندر بیروت هرگونه ارتباط این حزب با این بندر را قاطعانه تکذیب و تاکید کرد حزب‌الله هیچگونه انبار مهمات یا موشک یا نیترات در این بندر ندارد. به گزارش ایسنا، سید حسن نصرالله گفت: قصد داشتم چهارشنبه گذشته درباره مسائل مختلفی صحبت کنم اما روز سه‌شنبه که این اتفاق فاجعه‌بار افتاد تصمیم گرفتم سخنرانی را به تاخیر بیندازم. امروز درباره تنها یک مسئله صحبت می‌کنم و آن حادثه بزرگی است که برای لبنان رخ داده است. سید حسن نصرالله گفت: آنچه در بیروت رخ داد فاجعه بزرگ انسانی و ملی بود. من به تمام خانواده‌های شهدا تسلیت می‌گویم. از خداوند برای زخمی شدگان شفا می‌طلبم. این انفجار یک انفجار فرامنطقه‌ای و فراطایفه‌ای بود. پیامدهای این فاجعه، خطرناک و بسیار بزرگ است و نتایج اجتماعی، بهداشتی و اقتصادی دارد. این فاجعه به برخورد و اقدام فوق العاده در تمام سطوح نیاز دارد. در این فاجعه حضور مردمی در کنار دولت و حضور سریع هیئت‌ها و نهادهای مدنی قابل توجه بود. دبیر کل حزب الله لبنان گفت، ما شاهد همدردی گسترده‌ای در سطح جهانی هستیم که مهمترین آن سفر امانوئل ماکرون، رئیس جمهور فرانسه به لبنان بود و ما به هر سفر و کمکی در این روزها به دیده مثبت می‌نگریم. نصرالله عنوان داشت، عرصه خارجی مثبت است و فرصت را به روی لبنان برای برون رفت از وضعیت محاصره و سختی‌هایی که با آن مواجه است، می‌گشاید. سید حسن نصرالله گفت: متاسفانه در لبنان از ساعات اولیه این فاجعه برخی رسانه‌های محلی و عربی و برخی گروههای سیاسی پیشدستی کرده و از قبل این داستان را بافتند که در بندر انبار موشک‌ها و مهمات حزب‌الله بوده است. وی تاکید کرد: برای این‌ها اصلا مهم نیست که این یک حادثه بوده یا آتش‌سوزی بوده یا یک انفجار برنامه‌ریزی شده بوده است برای این‌ها تنها این مسئله مهم است که حزب‌الله مسئولیت آن را برعهده بگیرد. هدف از چنین مواضعی تحریک مردم لبنان علیه حزب‌الله است و این سطح بسیار بالایی از ظلم و جنایت است. وی گفت: حزب‌الله بخشی از مردمی است که به خاطر این فاجعه مصیبت‌زده شده‌اند. ما به صورت قاطعانه تاکید می‌کنیم که هیچ چیزی در بندر بیروت نداریم نه انبار سلاحی نه تفنگی نه نیتراتی نه الان و نه هیچ زمان دیگری. بدترین دروغ‌ها را به کار بردند تا مردم آنها را باور کنند و این مظلومیت بزرگی است. تحقیقات نشان خواهد داد که ما هیچ موادی در بندر نداریم و آنچه گفته میشود فریب‌کاری ظالمان است. سید حسن نصرالله تاکید کرد: ما بندر را اداره نمی‌کنیم و مداخله‌ای در آن نداریم و نمی‌دانیم چه چیزی در داخل بندر است. تحقیقات درحال انجام است و حقایق به زودی مشخص میشود چراکه موضوع پیچیده نیست. ما بیشتر از آنکه از بیروت خبر داشته باشیم از بندر حیفا خبر داریم چراکه این مسئله بخشی از معادله بازدارندگی است. وی گفت: حقیقت و عدالت باید بر روند تحقیقات و محاکمه حاکم باشد. اگر دولت لبنان با همه قوای آن نتوانست در تحقیقات و محاکمه خود در خصوص این پرونده به نتیجه‌ای برسد یعنی هیچ امیدی به ایجاد دولت نیست. وی افزود: می‌توان ارتش لبنان را که همه می‌گویند به آن اطمینان دارند در تحقیقات مشارکت داد. نصرالله تصریح کرد: این رخداد فراموش‌شدنی و یا قابل چشم پوشی نیست. باید حقیقت در آن روشن شود و عامل آن بدون هیچگونه حمایتی محاکمه شود در غیر این صورت بحران نظام و کشور و موجودیت وجود دارد. دبیر کل حزب الله لبنان دولت لبنان را به نهایت جدیت و قاطعیت فراخواند تا قشر سیاسی، ملت را نسبت به وجود دولتی بر پایه حقیقت امیدوار سازد. سید حسن نصرالله تاکید کرد: برخورد بین‌المللی با این حادثه یک فرصت است که نباید آن را از دست داد و باید دنبال فرصت‌های دیگری نیز که به دنبال این حادثه ایجاد شده، باشیم. به تمام کسانی که با این حادثه جنگ را علیه ما و با محور مقاومت آغاز کرده‌اند می‌گویم که به هیچ نتیجه‌ای نخواهید رسید. وی گفت: می‌توانیم از این بحران قوی‌تر و با عزم و اراده بیشتری برای پیروزی بیرون بیاییم.
سایر اخبار این روزنامه
انبارهای شیمیایی پایتخت در مراکز مسکونی؛ خطرناک است یا نه!
آبرامز؛ ایران ستیزتر، افراطی‌تر و ناموفق تر!
عقب نشینی موقت کرونا
کشف جسد دختر طبیعت گرد پس از یک ماه سها پیدا شد
آشتی با کرونا
نعل وارونه مدیران ایرانی
آفتاب یزد بررسی کرد
پروازبدون«پرواز»
لبنان در آستانه انفجار سیاسی
دو راهی لبنان بعد از انفجار
از شهران تا بیروت
نقدی بر نگرش اقتصاددانان در مهار تورم ایران
پتانسیل منفی کاهش ارزش پول ملی
گشایش یا گُدازِش اقتصادی!؟
