اهمیت رایزنی‌های ایران و اراده سیاسی طرف‌های برجام

 
 
همانطور که بازتاب رسانه‌ای شکست آمریکا در جلب حمایت اعضای شورای امنیت درباره پیش‌نویس قطعنامه جدید برای جلوگیری از لغو تحریم‌های تسلیحاتی ایران در اواسط اکتبر نشان داد، آمریکا بسیار تنها هست و نتوانسته جامعه بین‌المللی نسبت به طرح اتهاماتی که علیه ایران مطرح می‌کند، توجیه کند. مواضع دولت‌های اروپایی به‌خوبی نشانه شکاف عمیق میان متحدان امروزی نسبت به طراحی و نوع نگاه به نظام بین‌الملل میان دولت‌های اروپایی و آمریکاست. دولت‌های اروپایی شاید در بسیاری از موارد با دونالد ترامپ درباره ایران هم‌نظر باشند و در بحث توان موشکی، نفوذ منطقه‌ای و حمایتی که آنها از رژیم صهیونیستی می‌کنند، نگاه یکسانی داشته باشند ولی در اینکه چگونه باید با ایران رفتار شود، نظر بسیار متفاوتی دارند و قائل به این هستند که باید با گفت‌وگو و مذاکره و نظارت بر برنامه‌های هسته‌ای ایران بتوانیم به نوعی ایران را در نظم منطقه‌ای خاورمیانه مدیریت کنیم. این نکته مهمی در رای‌گیری روز جمعه شورای امنیت سازمان ملل بود اما حالا باید منتظر گام‌های بعدی آمریکایی‌ها باشیم که معتقدند همچنان براساس قطعنامه 2231 بخشی از کشورهای ناظر بر اجرای توافقنامه برجام هستند و می‌خواهند از این بند قطعنامه 2231 استفاده کرده و مکانیزم ماشه را فعال سازند. این موضوع بسیار حساسی است و باید دید سازمان بین‌الملل نسبت به تصویری که از قطعنامه 2231 دارند به چه گونه خواهد بود و آیا این اجازه را به آمریکا می‌دهند که در جهت بهره‌برداری از مکانیزم ماشه ذیل فصل 2231 را فعال بکند یا نه؟ با توجه به هشدارهایی که ایران داده و مواضعی که اروپایی‌ها اتخاذ کرده‌اند و مخالفت‌های صریحی که چین و روسیه با تصویر آمریکا از قطعنامه 2231 دارند، چالش حقوقی و سیاسی بسیار سختی خواهد بود و ترامپ تلاش می‌کند که تمام توان خود را برای تحریم تسلیحاتی ایران انجام دهد و به نوعی یک اهرم و ابزار مهمی برای برنامه‌های سیاسی و تبلیغاتی خود می‌داند. ضمن اینکه براین نکته نیز تاکید می‌شود که ترامپ به گونه‌ای می‌خواهد با قطعنامه 2231 رفتار کند که عملا چیزی از توافقنامه برجام باقی نماند که در صورت شکست در انتخابات بایدن بتواند برجام را احیا کند. باید دید رایزنی‌های سیاسی و دیپلماتیک ایران و نوع اراده سیاسی دولت‌های اروپایی، چین و روسیه تا چه حد، قوی و محکم است که بتوانند جلوی تصویب رای آمریکا از قطعنامه 2231 سازمان ملل را بگیرند. درواقع اگر پکیج کلی رفتارهای سیاسی کلی ترامپ در قبال منطقه خاورمیانه به‌خصوص خلیج فارس ببینیم، قطعا همه موضوعات به همدیگر ارتباط دارد. موضوع همکاری‌های ابوظبی با رژیم‌صهیونیستی موضوع جدیدی نبود و سفرهای پنهانی میان مقامات اماراتی، عربستانی و رژیم‌صهیونیستی برقرار بوده و صهیونیست‌ها همواره تلاش کرده‌اند با عادی‌سازی روابطشان با دولت‌های عربی به‌خصوص دولت‌های موثر و نقش‌آفرین به یک نوعی شرایط را برای پیشبرد اهداف سیاسی و نظامی خود در همکاری‌های شورای فلسطین و هم منطقه خاورمیانه پیش ببرند. در داخل آمریکا نیز این نکته از سوی منتقدان ترامپ مطرح شد که ترامپ سعی کرده از این موضوع به عنوان یک ابزار سیاسی در جلب حمایت صهیونیست‌ها در انتخابات ماه نوامبر استفاده کند و اینکه کمتر از سه ماه باقیمانده تا انتخابات از عادی شدن روابط رژیم‌صهیونیستی و امارات رونمایی می‌شود، یک پیام هم برای داخل آمریکاست و هم در عرصه منطقه خاورمیانه شاید شاهد یکسری تحولات جدیدی باشیم که آمریکایی‌ها دارند با ایجاد ایران‌هراسی و ایران‌ستیزی در سطح منطقه و کشیدن خطوط قرمز میان ایران و کشورهای دیگر جلوی عادی‌سازی روابط ایران با آنها را بگیرند که از این جهت موضوع بسیار مهم و حساسی هم برای ایران و هم برای کشورهای منطقه است.