پایان جنجال دادگاه حریری

دادگاه ویژه ترور رفیق حریری، نخست وزیر اسبق لبنان پس از تعویق ۱۱ روزه به دلیل انفجار بیروت، دیروز در لاهه هلند و با حضور سعد حریری برگزار شد. قاضی دادگاه بین‌المللی لاهه که پرونده ترور رفیق حریری در انفجار ۱۵ سال پیش را بررسی کرده است، گفت که شواهد متقن و محکمه‌پسندی مبنی بر دخالت سوریه و رهبری حزب ا... لبنان در این ترور به‌دست نیامده است. در جریان حمله 14 فوریه 2005 به استثنای رفیق حریری، ۲۱ نفر دیگر جان باختند و بیش از ۲۲۰ نفر مجروح شدند. در آن زمان، جریان وابسته به سعد حریری ، ولید جنبلاط و سمیر جعجع درست مانند انفجار انبارهای نیترات آمونیوم که چند روز پیش در بندر بیروت انجام شد، انگشت اتهام را به سمت محور مقابل خود گرفتند. آن ها در ابتدا نیروهای سوری مستقر در کشور را مسئول این حادثه معرفی کردند و درخواست خروج فوری آن‌ها را دادند. مدتی پس از آن انفجار «فواد سنیوره» نخست وزیر وقت با نقض قوانین داخلی و بدون مشورت با ریاست جمهوری و پارلمان اجازه آغاز تحقیقات بین‌المللی  درباره این ترور را صادر کرد. تحقیقات بین‌المللی در ژوئن 2005 آغاز شد و در اولین مرحله «دتلف میلیس» قاضی آلمانی مسئولیت تحقیقات را بر عهده گرفت و گزارشی موسوم به «گزارش میلیس» تهیه کرد که در آن، دو مسئول بلندپایه سوری و دو مسئول بلندپایه لبنانی متهم به این جنایت معرفی شدند. حالا پس از 15 سال فشار علیه نیروهای مقاومت، ثابت شده  است که مقامات ارشد حزب ا... در این ترور نقشی نداشته اند. در جلسه دادگاهی که دیروز برگزار شد چهار عضو وابسته به حزب ا... لبنان (سلیم جمیل العیاش، اسد صبرا، حسن حبیب مرحی و حسن عنیسی) به اتهام طراحی ترور متهم اصلی بودند و نام ۲۱ نفر هم به عنوان همدست مطرح بود. قضات دادگاه بین‌المللی لاهه در رای خود سلیم جمیل عیاش ملقب به ابوسلیم را در ارتباط با ترور رفیق حریری، مجرم شناختند. دادگاه اما تاکید کرده علیه سه متهم دیگر پرونده ترور ادله کافی وجود ندارد و آن ها تبرئه می‌شوند و مدرک مستدلی که بتوان بر اساس آن گفت چه کسی دستور ترور را داده است نیز وجود ندارد.
سعد حریری ناراضی از رای دادگاه
میشل عون، رئیس جمهور لبنان و مورد حمایت حزب ا... درباره دادگاه دیروز گفت، هرچه دادگاه بین‌المللی در پرونده رفیق حریری صادر کند، باید بپذیریم اما عدالت به تاخیر افتاده، عدالت نیست.  با این حال، سعد حریری، نخست وزیر پیشین لبنان و پسر رفیق حریری به دنبال صدور حکم نهایی دادگاه بین‌المللی گفت: حکم دادگاه انتظارات ما را برآورده نکرد و در سطح انتظارات ما نیست اما به آن رضایت می‌دهیم. حسان دیاب نخست وزیر پیشبرد امور لبنان نیز در واکنش به حکم دادگاه گفت: امیدواریم که این حکم به تحکیم ثبات و عدالت همان گونه که رفیق حریری تمایل داشت، منجر شود تا لبنان از این شرایط بحرانی با وحدت ملی خارج شود. دیاب گزینه مورد حمایت حزب ا... لبنان، هفته گذشته، در پی اعمال فشارهای شدید پس از انفجار بیروت از مقام نخست وزیری استعفا کرد. چالشی که به اوج گرفتن دوباره بحران سیاسی در لبنان دامن می زند.
حکمی با 2600 صفحه سند


واکنش مخالفان در حالی است که دیوید رِه، قاضی ارشد دادگاه، در نشست صدور حکم تاکید کرد که حکم دادگاه ترور رفیق حریری در ۲۶۰۰ صفحه و بر اساس حدود ۱۳ هزار سند، مدرک و یادداشت و اظهارنظر کارشناسان تنظیم شده تا از ابعاد یک سوء قصد پیچیده رمزگشایی کند. این قاضی ضمن مبری کردن سوریه و کادر رهبری حزب‌ا... از دخالت در ترور نخست‌وزیر کشته شده لبنان، اعلام کرد که ترور او با مقاصد و انگیزه‌های سیاسی صورت گرفته است. دیوید ره، قاضی دادگاه مطرح کرد که متهمان این «اقدام سیاسی»، از قبل حریری را به شدت زیر نظر داشتند (دادگاه با این حال تاکید کرد نمی‌توان به این نتیجه دست یافت که تنها هدف از مراقبت‌ها و رصد کردن‌هایی که رخ داد، برنامه‌ریزی برای ترور حریری بوده) و از طریق تلفن‌های همراه هماهنگ شدند و انفجار خودروی حامل رفیق حریری با خودروی وانت میتسوبیشی یک عامل انتحاری که حاوی ۲.۵ تن مواد منفجره بود، صورت گرفت. دادگاه بین المللی رفیق حریری که سال ۲۰۰۷ بر اساس مصوبه شورای امنیت سازمان ملل تشکیل شد، به تنش در لبنان و سقوط دولت وحدت ملی این کشور منجر شد. رفیق حریری بازرگان ثروتمند و سیاستمدار سنی مذهب بود. قتل حریری نگرانی‌ها از تکرار یک جنگ داخلی دیگر را تقویت کرد. رفیق حریری آن زمان علیه نفوذ سوریه در لبنان مبارزه می‌کرد و کشته شدن وی چشم انداز سیاسی این کشور را تغییر داد. اما ادعای آمریکا و احزاب غرب گرای لبنانی مبنی بر نقش داشتن حزب ا... در ترور رفیق حریری هیچ گاه اثبات نشد. از سوی دیگر، دادگاه بین‌المللی هرگز علاقه‌ای به بررسی فرضیه دست داشتن رژیم صهیونیستی در ترور رفیق حریری نشان نداد و با وجود ادله متعدد از ادامه تحقیقات در این روند خودداری کرد. همین موضوع باعث طولانی تر شدن روند دادرسی در این دادگاه شد.