چرا مسئولان مستند صحبت نمی‌کنند؟

بهزیستی معتقد است که متکدیان اقدام به بچه دزدی می‌کنند اما فعالین حقوق کودکان این موضوع را تکذیب می‌کنند و معتقدند مسئولین از زیر بار مسئولیت شانه خالی می‌کنند
آفتاب یزد- گروه اجتماعی: این روز‌ها دیدن کودکان در خیابان‌های پایتخت و سایر شهرهای کشور، چه زمانی که گل و فالی در دست دارند و چه زمانی که تکدی گری می‌کنند، برای خیلی‌ها در جامعه به یک امر عادی تبدیل شده است و بی‌تفاوت از کنارشان رد می‌شوند. برای خیلی‌ها هم هیچ وقت صحنه خم شدن کودکی در سطل زباله، یا التماس‌های آن برای فروش گل و فال و یا حتی زمانیکه برای تکدیگری دست دراز می‌کند، عادی نمی‌شود. با همه این اوصاف این طور که مشخص است با وجود همه حمایت‌هایی که حالا تحت عنوان لایحه و قانون برای کودکان در نظر گرفته شده است، در عمل کمتر حمایتی از این کودکان صورت می‌گیرد! این در حالی است که برخی از مسئولین گاه و بیگاه دلایل مختلفی را برای کم کاری‌های خودشان بهانه می‌کنند که البته مسائل عنوان شده
هر چند کم و نادر هستند اما عمق فاجعه را به رخ می‌شکند و چهره‌های پنهان فقر را به نمایش می‌گذارند. روز گذشته معاون امور اجتماعی سازمان بهزیستی کشور مدعی شده بود که کودکانی که در خیابان‌ها به همراه زنان در حال تکدیگری هستند، دزدی و یا سر راهی هستند، البته این مقام مسئول عنوان کرده که آمار درستی از این مسئله در دست نیست، با این حال مددکاران و فعالین حقوق کودکان این موضوع را تکذیب می‌کنند.
>بچه دزدی برای گدایی


روز گذشته حبیب‌الله مسعودی فرید، معاون امور اجتماعی سازمان بهزیستی کشور گفت: «طبق آئین‌نامه ساماندهی متکدیان مصوب 1378، مسئولیت متکدیان برعهده شهرداری و فرمانداری است اما در تقسیم کاری که صورت گرفته بهزیستی مسئولیت بچه‌های زیر 18 سال را برعهده گرفته است. وقتی شهرداری یا فرمانداری، متکدی را جمع‌آوری می‌کند یکی از اولین کارها این است که اگر بچه به ویژه نوزادی همراه فرد متکدی (چه زن چه مرد) باشد نسبت او را با فرد، احراز می‌کنند که در این میان مواردی بوده که بچه هیچ نسبتی با فرد نداشته و دزدی بوده است. شخصا سه مورد را از نزدیک مشاهده کردم که بچه دزدی بوده و فرد متکدی برای ترحم و دلسوزی بیشتر مردم از بچه سوءاستفاده می‌کرده است و بعضا این بچه‌ها نوزاد هستند و پشت خانم‌های متکدی خواب هستند.»
او با ابراز بی‌اطلاعی از آمار این بچه‌های دزدی گفت:« بنده اطلاع دقیقی از اینکه شیوع و شدت این موضوع چقدر است، ندارم اما متاسفانه مسئله‌ای است که وجود دارد و توسط متکدیان رخ می‌دهد.»
وی درباره نحوه برخورد با این متکدیان اظهار کرد: «تکدی‌گری جرم است و قوه قضائیه با فرد متکدی برخورد قاطع انجام می‌دهد اما اگر یک کودک کنار فرد متکدی حضور داشته باشد فقط برخورد قوه قضائیه کافی نیست. اگر متکدی پدر یا مادر بچه باشد با پیگیری‌های ما و حکم قاضی بچه به‌طور موقت یا دائم از خانواده گرفته شده و به بهزیستی منتقل می‌شود اما اگر بچه هیچ نسبتی با فرد متکدی نداشته باشد و دزدی یا سر راهی باشد او را به بهزیستی آورده و دنبال پدر و مادر واقعی‌اش می‎گردیم اما اگر پس از پیدا شدن خانواده ببینیم آنها صلاحیت نگه‌داری فرزندشان را ندارند همچنان کودک را در بهزیستی نگه‌داری می‌کنیم تا در آینده برای او مشکلی ایجاد نشود. از آنجایی که شیوع این موضوع خیلی زیاد نیست، آمار دقیقی نداریم که تاکنون چه تعداد از این بچه‌ها که دزدی یا سرراهی هستند در کنار متکدیان پیدا شدند و اکنون در بهزیستی زندگی می‌کنند.»
>با مورد این چنینی مواجه نشده ایم
پریسا پیر خندان، مددکار اجتماعی و عضو انجمن حمایت از کودکان در خصوص اظهارات مطرح شده به آفتاب یزد گفت:« تا جایی که ما در جریان موضوع هستیم، ساز و کار کودکان متکدی خیلی به کار کودکان کار و خیابان نزدیک است و اصلا این طور نیست که این کودکان دزدی باشند، باندی وجود داشته باشد و یا اینکه کودکان دزدیده شده و در اختیار کسی قرار داده شده باشند. طبیعی است که کودکان از طبقات فرودست هستند و از آن جایی که فشار اقتصادی روز به روز در حال بیشتر شدن است، این بچه‌ها در خیلی از مواقع به همراه پدر و مادرشان به خیابان‌ها می‌آیند. در غیر این صورت هم در مواردی که ما با آن برخورد کرده‌ایم با رضایت والدین در اختیار دیگران قرار داده شده اند. حداقل ما تا کنون با هیچ موردی برخورد نداشتیم که این بچه‌ها طبق تحقیقات دزدیده شده باشند. من فکر میکنم ماجرای دزدیده شدن کودکان متکدی، مثل ماجرای چند سال پیش کودکان کار و خیابان است که می‌گفتند همه آن‌ها جزو باند هستند و بعد از آن هم بر اساس آمار سازمان‌های مردم نهاد ثابت شد حدود 75 تا 80 درصد این بچه‌ها دارای خانواده هستند و به دلیل فقر اقتصادی است که به خیابان‌ها می‌آیند و مشغول کار می‌شوند. چیزی که مشخص است این است که ما تا کنون با مورد این چنینی مواجه نشده‌ایم و تا جایی که من می‌دانم از مجموعه‌های دیگر هم
تا کنون گزارشی مبنی بر این موضوع نداشتیم. »
>نبود ضمانت اجرایی قوانین حمایت از کودکان
او در باره دلیل مطرح شدن چنین مسائلی از زبان مسئولان گفت:
« من نمی‌دانم دلیل آن چیست اما فکر می‌کنم شاید دلیل آن استیصال در رسیدگی به این آسیب‌ها باشد، به نظر می‌رسد با این موضوع می‌خواهند به نوعی بار حساسیت‌ها و مسئولیت را از دوش خودشان بر دارند. چون در عمل ما میبینیم شرایط بچه‌ها با آنچه که مسئولین می‌گویند و در آمار و رسانه‌ها اعلام می‌شود بسیار متفاوت است.»
او در ادامه درپاسخ به این سوال که آیا شرایط اقتصادی فعلی تعداد کودکان
کار و متکدی را افزایش داده است؟ گفت:« هیچ آمار مستندی در این خصوص وجود ندارد اما احتمال آن خیلی زیاد است به این دلیل که متاسفانه در جامعه ما شرایط کار برای بزرگسالان در همه اقشار دشوار شده است. در این بین خانواده‌ای که سر پرست آن حرفه‌ای بلد نیست و یک کارگر ساده است، وقتی کارش را از دست می‌دهد و مهارتی ندارد مجبور است به کار در خیابان رو بیاورد و از آن جایی که جامعه به دلیل دل سوزی در چنین شرایطی به کودکان بیشتر از بزرگسالان کمک می‌کنند، آن سرپرست خانواده هم نه از سر تمایل بلکه از سر اجبار، مجبور است که کودکش را وارد چرخه کار در
خیابان کند. به نظر من این موضوع به خیلی از خلاء‌های قانونی بر می‌گردد که در بحث ساماندهی و رفاه کودکان وجود دارد.
بر اساس قانون اگر یک کودک زیر سن قانونی دزدی کند او را دستگیر
می‌کنند اما بر اساس همان قانون کودکی که زیر سن قانونی در خیابان کار انجام می‌دهد و به سلامت روان و فیزیک او آسیب وارد می‌شود، هیچ مرجعی نیست که جلوی کار آن کودک و کار فرمایی که او را به کار گمارده است را بگیرد. این موضوع‌ها ناشی از نبود ضمانت اجرایی قانونی است که در خصوص کودکان وجود دارد و من فکر می‌کنم دلیل اصلی این که مسئولین هر از ‌ گاهی چنین مسائل حاشیه‌ای را عنوان می‌کنند این است که می‌خواهند تقصیر را به گردن یک شخص نا مرئی بیاندازند تا آن را از دوش خودشان بر دارند. » او در ادامه افزود:« چه ما به عنوان نهاد مردمی و چه هر مسئول دولتی، هیچ یک نمی‌توانیم بر اساس حدس و گمان خودمان یک سری اطلاعات را ارئه بدهیم که به عنوان مرجع مورد استفاده قرار بگیرد. اگر هر کسی در این زمینه ادعایی می‌کند بهتر است بر اساس مستندات صحبت کند. اگر سازمان بهزیستی ادعا می‌کند که کودکان متکدی دزدیده شده هستند، ما در همه محلات تهران پایگاه خدمات اجتماعی داریم و به نظرم بهتر است بر اساس مستندات آماری را در این خصوص ارائه بدهند و بگویند بر چه اساسی این ادعا را مطرح می‌کنند. اگر ادعای آنها موثق است و به آن مطمئن هستند بهتر است بر اساس مستندات ارائه شود. اگر این طور باشد آن وقت همه متوجه می‌شوند که چنین آسیبی هم در سطح کشور در حال اتفاق است و بر اساس یک پژوهش درست شاید بتوان راهکار‌هایی را برای آن ارائه داد اما همه این‌ها منوط به بررسی درست و دقیق آن مشکل است، این طور نمی‌شود که هر کس بر اساس حدس و گمان حرفی را بزند.» کودکان کار می‌کنند، تکدی گری می‌کنند و دلیل اصلی آن هم اقتصادی است. سوال این جاست که چرا مسئولان به جای اینکه درمان درد‌های این کودکان باشند با پرداختن به
حاشیه ها، درد آن‌ها را بیشتر می‌کنند؟