سرویس اقتصادی: گزارش رسمی که اخیرا مرکز آمار در رابطه با وضعیت رشد اقتصادی در بهار امسال اعلام کرد نشان داد که رشد در دو بخش با نفت و بدون نفت منفی شده است؛ به طوری که تولید ناخالص داخلی همراه با نفت ۳.۵ درصد و بدون نفت ۱.۷ درصد کاهش داشت.

بررسی وضعیت رشد اقتصادی از بهار پارسال تا امسال از این حکایت دارد که رشد تولید همراه با نفت از منفی ۹.۹ درصد در بهار پارسال به منفی ۳.۵ در بهار امسال رسیده که حدود ۶.۵ درصد بهبود یافته است. در این بین رشد اقتصادی در شش ماهه دوم سال گذشته به منفی ۱۰، ۹ ماهه به منفی ۷.۱ و در پایان سال گذشته منفی ۶.۹ درصد بوده است.

در بخش بدون نفت نیز رشد اقتصادی از درجه منفی کمتری برخوردار است چرا که اثر کاهش صادرات نفت در این بخش ملموس نیست. این در حالی است که تولید ناخالص داخلی ایران بدون نفت در بهار پارسال منفی یک بوده که در شش ماهه دوم به منفی ۰.۶، ۹ ماهه ۰.۲ و پایان سال منفی ۰.۵ درصد رسیده است؛ اما در بهار امسال رشد منفی تر شده و تا منفی ۱.۷ درصد ثبت شده است.

اقتصاد ایران از دیرباز تا کنون وابسته به نفت و درآمدهای نفتی بوده ودرآمدهای نفتی تاثیر مستقیم بر روی تولید کشور دارد.در این میان همیشه نظام بانکی کشور به عنوان یکی از مهمترین بازوهای تامین مالی، نقش مهمی در تامین منابع مالی مورد نیاز فعالان اقتصادی را دارد.

این در حالی است که مجیدرضا حریری رئیس اتاق بازرگانی مشترک ایران و چین در گفت و گو با تجارت تاکید می کند: بانک ها زیر نظر بانک مرکزی هستند و دستورالعمل های آن را اجرایی می کنند.در شرایط کنونی بانکهای توانی برای حمایت از فعالان اقتصادی به خصوص تولیدکنندگان ندارند.»

وی می افزاید: درآمدهای ارزی به شدت کاهش پیدا کرده است. در دوره ای طی یکسال کشور بیش از ۱۰۰ میلیارد درآمد نفتی داشت؛ اما در حال حاضر این رقم نزدیک به صفر شده است. سال گذشته بالای ۱۵ میلیارد دلار درآمد نفتی داشتیم. برخی کشورها هنوز از ما نفت خریداری می کردند و نفت هم بالای ۶۰ دلار بود.

رئیس اتاق بازرگانی مشترک ایران و چین با اشاره به اینکه نسبت به سال گذشته درآمدهای ارزی صادرات غیر نفتی هم کاهش پیدا کرده است، می گوید: در صادرات غیر نفتی حدود ۳۰ تا ۳۵ درصد درآمدهای ارزی کشور نسبت به سال گذشته کم شده است. تراز تجاری در پنج ماهه ۹۹ نسبت به چهار ماهه امسال بیشتر منفی شده است. صادرات خالص مرداد برابر با ۲ میلیارد و ۲۰۰ میلیون دلار بوده است، در حالی که در تیر امسال، ارزش صادرات معادل ۲ میلیارد و ۳۳۶ میلیون دلار رقم خورده بوداما میزان خالص واردات در مرداد ۹۹ برابر با ۲ میلیارد و ۸۰۰ میلیون دلار است. این در حالی است که واردات تیر ماه امسال معادل ۳ میلیارد و ۲۸۰ میلیون دلار بهدست آمده بود. به این ترتیب روند واردات نسبت به چهارمین ماه سال، کاهشی شده است.البته کرونا و اعمال تحریم های جدید نقش بسیارزیادی در این زمینه داشتند.

به گفته این فعال اقتصادی، بررسی وضعیت تجارت خارجی در پنج ماهه سال ۹۸ و مقایسه آن با میزان صادرات و واردات ۹۹ نشان میدهد که در پنج ماهه مدت مشابه پارسال حجم کل تجارت معادل ۳۵میلیارد و ۵۳۹ میلیون دلار بود که سهم صادرات ۱۷ میلیارد و ۸۰۰ میلیون و سهم واردات ۱۷ میلیارد و ۷۳۹میلیون دلار بوده است.

حریری با تاکید بر اینکه قیمت نفت در سال اخیر به کمترین میزان خود رسیده است، عنوان می کند: همزمان با کاهش قیمت نفت قیمت مشتقات نفتی و محصولات پتروشیمی هم کاهش پیدا کرده است همین موضوع به صورت مستقیم بر روی کاهش درآمدهای ارزی غیر نفتی هم تاثیر می گذارد. کم شدن میزان درآمدهای حاصل از فروش نفت و غیر نفتی واردات را هم تحت تاثیر خود قرار داده است در سال جاری در شش ماهه نخست سال واردات هم رو به کاهش بوده و در حال حاضر در بخش واردات هم حدود ۲۰ میلیارد دلار کسری وجود دارد.

وی با بیان اینکه تامین مالی برای فعالان اقتصادی به یک دغدغه بزرگ تبدیل شده است، می افزاید: بانک ها مشکلات خاص خود را دارند بانک مرکزی نمی تواند آنها را ملزم به ارائه تسهیلات کند از سوی دیگر از ظرفیت بازار سرمایه در اقتصاد کشور استفاده چندانی نمی شود. در نتیجه تامین مالی یک دغدغه بزرگ برای فعالان اقتصادی می شود. واقعیت این است که مجموع رفتارهای بانک مرکزی و سایر نهادهای تصمیم گیر عکس العمل هایی است که باید به فشارهای بیرونی و مشکلاتی که به آنها تحمیل می شود نشان دهند. در نتیجه نمی توان از سیستم بانکی عملکرد شایسته و چندانی داشت.

وی تصریح می کند: با توجه به اینکه ۳۰ درصد بودجه کشور متکی به نفت بوده و امروز این منبع و به نوعی صادرات نفتی را از دست داده ایم و حتی گفته می شود با منابع ناشی از ارزهای صادراتی و صادرات جزئی نفت دیگر قادر به ورود دارو و کالاهای اساسی نیستیم که جمیع این عوامل اقتصاد کشور را گریبانگیر شرایط سختی کرده است و نمود آن را می توان در نوسانات ممتد و مرتب بازارهای مالی ببینیم که دچار حباب می شوند و با توجه به تداوم نوسانات در بازارهای کالا، خدمات و دارایی هایی همچون ارز و سهام و ... تصمیمگیری برای هر فعالیت اقتصادی را در کشور سخت می کند.

حریری در پایان در رابطه با حجم تجاری ایران و چین می گوید: حدود ۴۰ درصد نسبت به مدت مشابه سال گذشته ارزش مبادلات تجاری بین ایران و چین افت کرده است. علت این کاهش هم کاهش قیمت اقلام صادراتی ما به چین است. قیمت نفت، پتروشیمی، میعانات گازی و فراورده نفتی کاهش یافته است. مواد اولیه متاثر از قیمت نفت است که با افت قیمت نفت قیمت سایر کالاها تحت تاثیر قرار گرفته است. بخش دیگر صادراتی ما به چین مواد اولیه فلزی، غیرفلزی، مواد خام مس و فولاد است که قیمت این کالاها هم افت کرده است. بنابراین ارزش صادرات کالاهای ایرانی به چین نسبت به مدت مشابه سال گذشته حدود ۵۰ درصد افت داشته است. در حالی که از لحاظ حجم اتفاقی در آن رخ نداده و همچنین واردات ما از چین نیز نسبت به مدت مشابه سال گذشته رشد داشته است.