روزنامه آفتاب یزد
1399/06/26
عقب نشینی اردوغان از بیم تحریم
آفتاب یزد ـ رضا بردستانی: اگر بدانیم نخستین کشور و شخصی که با عضویت ترکیه در اتحادیه ی اروپایی مخالفت کرد کدام و که بود؛ شاید بتوان بخشی از پازلِ تنش‌های امروز میان ترکیه، یونان، اتحادیه ی اروپا و حتی آمریکا را بهتر متوجه شد. وقتی «فرانسوا نیکلا اولاند» رئیس جمهوری فرانسه بین سال‌های 2012 تا 2017 به این دلیل که اتحادیه ی اروپایی را مجمعی متشکل از مسیحیان دانست و عضویت ترکیه را ساختارشکنانه و دردسرآفرین دانست، حتماً نمی‌دانست، روزی ـ روزگاری، ترکیه با ترمیم کاستی‌های اقتصادی خود و تغییر رویکردهای سیاسی، تاریخی و اجتماعی برای فرانسه و اتحادیه ی اروپایی نیز به عنوان یک رقیب قدرتمند تبدیل خواهد شد. همیشه تاریخ و سیاست، آمیخته‌ای از اتفاقاتی هستند که چندان تحلیل پذیر نیست و از سوی دیگر، بسیاری از تنش‌ها و اختلافات تاریخی، باقی خواهد ماند تا به هر نحو ممکن، موتور محرکه ی سیاستمداران به خاموشی نگراید.
> جوزپ بورل: عملیات اکتشافی ترکیه در دریای مدیترانه
نگران‌کننده است
چندی پیش،مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، عملیات اکتشافی ترکیه در دریای مدیترانه را برای آینده روابط آنکارا و اتحادیه نگران‌کننده توصیف کرد.
به گزارش ایلنا «جوزپ بورل»، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا تاکید کرده بود: «ترکیه همسایه اتحادیه اروپا و متحد اصلی آن در مسائلی چون مهاجرت است و ما نیز چنین باقی خواهیم ماند، اما روشن است که فعالیت‌های اکتشافی ترکیه برای روابط آینده نگرانی ایجاد می‌کند و به همین دلیل باید مداخله فوری صورت گیرد.»
وی در ادامه افزوده بود: «وضعیت در شرق دریای مدیترانه غیر‌قابل‌قبول است و ترکیه اعمال یک جانبه انجام می‌دهد که باید متوقف شود.» بورل تاکید کرده بود که این مشکل باید از طریق گفت‌و‌گو حل شود.
> از عقب نشینی نمی‌کنیم تا عقب نشینی!
اما یک روز پس از نشست وزرای اتحادیه اروپا و حمایت این اتحادیه از یونان، رجب طیب اردوغان، رئیس جمهوری ترکیه، طی یک سخنرانی تلویزیونی تصریح کرد که تهدیدها و تحریم‌های سران اروپا مانع از انجام عملیات کشتی‌های حفاری این کشور در شرق مدیترانه نخواهد شد.
رئیس جمهوری ترکیه اظهار داشت: «در رابطه با موضوع حفاری‌ها در شرق مدیترانه حق با ما است و ما از هر ابزاری برای دفاع از حقوق کشور خود استفاده خواهیم کرد». رجب طیب اردوغان افزود: «ما در برابر تحریم‌ها و تهدیدها از موضع خود عقب نشینی نخواهیم‌کرد». وی همچنین تاکید کرد که به هیچ کشوری اجازه تعدی به حقوق ترکیه را نمی‌دهد.
یک روز بعد اما ترکیه تایید کرد کشتی اکتشافی متعلق به این کشور که در منطقه مورد اختلاف با یونان در شرق دریای مدیترانه در حال دریانوردی بود، به سواحل ترکیه بازگشته است. این اقدام ترکیه در حالی انجام شده است که تنش‌ها میان این کشور و یونان بر سر منابع گاز در شرق دریای مدیترانه در هفته‌های گذشته افزایش یافته است. در همین رابطه وزیر دفاع ترکیه به خبرگزاری دولتی آناتولی گفته است: «بازگشت کشتی ترک از شرق دریای مدیترانه به این معنی نیست که ترکیه از حق و حقوقش در این منطقه می‌گذرد بلکه هر رفتی، برگشتی دارد.»
یک روز قبل از این ماجراها، نخست وزیر یونان ترکیه را متهم کرده بود که با «تهدید» مرزهای شرقی اروپا، امنیت منطقه را مخدوش کرده است. با این حال آتن از بازگشت کشتی ترکیه استقبال و بر لزوم ادامه مذاکره تا حل نهایی اختلافات تاکید کرد. در این میان؛ با افزایش تنش میان ترکیه و یونان، برخی کشورهای اروپایی از تحریم ترکیه توسط اتحادیه اروپا در صورت انکار حق یونان و قبرس برای اکتشاف گاز در شرق دریای مدیترانه توسط آنکارا سخن
گفته بودند.
> یونان در بحبوحه تنش با ترکیه، با آمریکا رزمایش برگزار کرد
لازم به ذکر است نیروی دریایی یونان همزمان با تنش‌ها با ترکیه، رزمایشی را در دریای مدیترانه با مشارکت «رزم ناو» نیروی دریایی آمریکا و بالگردهای این کشور برگزار کرد. به گزارش مشرق، این رزمایش که از روز دوشنبه آغاز شد با شلیک پدافند هوایی، جنگ ضد زیر دریایی، پرواز بالگردها و هواپیماهای جنگی نظامی
همراه بود.
از سوی یونان در این رزمایش ناوچه اژه، یک فروند زیر دریایی نوع ۲۱۴ و ۶ فروند جنگنده «اف-۱۶» و بالگردهای رزمی و از سوی آمریکا نیز رزمناو «وینستون چرچیل» و بالگردهای نیروی دریایی این کشور حضور داشتند. یونان هدف از برگزاری این رزمایش را افزایش سطح آمادگی قوای خود اعلام کرده است.
> یک اختلاف تاریخی ریشه دار و چند مسئله ی مهم!
در سال ۱۹۲۱ پس از خروج نیروهای عثمانی از خاک یونان که با حمایت همه‌جانبه کشورهای اروپایی همراه بود، اختلافات این دو کشور به‌ظاهر حل‌وفصل شد. ولی از آن زمان تنش در روابط این دو کشور با شدت‌های مختلفی بروز کرده است که با وساطت اروپا و آمریکا مانع از تبدیل‌شدن آن به یک جنگ تمام‌عیار گردیده است؛ به‌گونه‌ای که ادعاهای ترکیه مبنی بر بازنگری مرزهای یونان با این کشور و نفی قرارداد لوزان باعث بروز تنش شدید در روابط این دو کشور گردیده و خشم دولتمردان یونان را در پی داشته است. البته اظهارات رسانه‌های ترک به نقل از وزارت امور خارجه این کشور پیرامون مشخص نبودن مرزهای دریایی بین ترکیه و یونان و ادعای حاکمیت ترک‌ها بر تعدادی از جزایر سنگی بین دو کشور، روابط ترکیه و یونان را بیش‌ازپیش با چالش روبرو ساخته است.
در این میان حضور کشتی‌های تحقیقاتی ترکیه برای کشف نفت و گاز در نزدیکی سواحل قبرس، نقض مکرر حریم هوایی یونان توسط جنگنده‌های ترکیه، ادعای نماینده ترکیه (به‌عنوان ناظر در پارلمان اتحادیه اروپا) در مورد مشخص نبودن خطوط مرزی جزیره کستولوریزای یونان، همگی حاکی از افزایش تنش میان دو کشور عضو ناتو است که با اضافه نمودن مصاحبه نیکوس کوجی یاس وزیر امور خارجه یونان با روزنامه ریل نیوز، عمق تیرگی روابط ترکیه و یونان در سال‌های اخیر به‌وضوح قابل‌نمایش است. وزیر امور خارجه یونان در این مصاحبه گفته بود: «کسانی که به تنش دامن می‌زنند و با آتش‌بازی می‌کنند، خود در آتشی که می‌افروزند، خواهند سوخت و باید بدانند که مرزهای یونان به‌عنوان یک کشور عضو اتحادیه اروپا کاملاً مشخص و معین است و به هیچ کشوری اجازه شک و تردید درباره مرزهای خود که همانا مرزهای اروپاست را نخواهیم داد.»
موضوع دیگری که بر روابط ترکیه و یونان سایه افکنده، پناهنده‌شدن ۸ نظامی ترک بعد از کودتای نافرجام ارتش (کودتای ۱۵ ژوئیه ۲۰۱۶) در این کشور است. به تعبیر یکی از کارشناسان مسائل سیاسی ترکیه، از 15 ژوئیه به بعد، هر اتفاقی می‌تواند ریشه در کودتای نافرجام ژوئیه ی 2016 داشته باشد.
به نظر می‌رسد یونان به خاطر نزدیکی به ترکیه و اختلافات کهنه و قدیمش با این کشور بهترین و در دسترس‌ترین مکان برای جنبش‌ها و گروه‌های مخالف دولت ترکیه و شخص اردوغان است. البته هرگز سیاستمداران و دولتمردان یونان از حمایت مستقیم این کشور از گروه‌ها و جریان‌های مخالف دولت ترکیه که در داخل خاک یونان مستقر هستند حرفی به میان نیاورده‌اند؛ اما بعید به نظر نمی‌رسد که دولتمردان آتنی برای در اختیار داشتن یک ابزار قوی و یک‌مهره قدرتمند به‌مانند (جنبش گولن) تمامی تلاش خود را در راستای حمایت از فعالیت این گروه انجام ندهند.
> برای اردوغان گران آمده است
علی بیگدلی در این باره به آفتاب یزد، می‌گوید:«شاید محرک اصلی دخالت آمریکا در ماجرای یونان و ترکیه بعد از فرانسه این بود که اولا این اختیار را از فرانسه بگیرد تا نتواند در منطقه تاخت و تاز کند و دیگر این که از آن جایی که آمریکایی‌ها خود را رهبر و موسس ناتو می‌دانند تلاش شد تا موج آمریکایی بر موج فرانسوی مسلط شود و موضوع را خاتمه دهد. مسئله سوم هم این است که یک نمایش قدرتی از طرف ترامپ بود در آستانه انتخابات پیش رو. ترامپ به دنبال به دست آوردن مدارک و امتیازاتی است که ضعیف بودن پرونده سیاست خارجی خود را بهبود بخشد.
این استاد دانشگاه ادامه می‌دهد:«آقای اردوغان از لحاظ دیپلماتیک ضعیف است برای اینکه آدم تحصیل کرده‌ای در این حوزه نیست. به تعبیری ساده تر، یعنی تربیت لازم دیپلماتیک را ندارد. از طرفی در انتخابات محلی شهرداری ها، شهرداری استانبول را که مهم‌ترین شهرداری ترکیه است، از دست داد برای اینکه در انتخابات آینده و حتی انتخابات محلی بتواند رای بیشتری کسب کند بحث اکتشاف گاز و انرژی در مدیترانه و دریای سیاه را مطرح کرد که حتی مخالفین اردوغان هم برایش کف زدند و هورا کشیدند زیرا یک مسئله ملی بود.با توجه به اینکه ترکیه از لحاظ انرژی بسیار ضعیف و آسیب پذیر است این می‌توانست یک اقدام موثر ملی برای افتخارات ترکیه باشد که در آن شرایط ناچار بود دست به اظهارنظرهایی بزند و برای منافع ملی سینه سپر کند ولی جای دیگر منافع ملی را از دست داد جدای از این که در نهایت مجبور به
عقب‌نشینی شد.»
> ترکیه توان درگیر شدن با آمریکا را ندارد!
بیگدلی تاکید می‌کند:« در شرایطی که آمریکا رهبری ناتو را دارد و دو کشور همسایه که روابط تیره‌ای دارند ـ ترکیه و قبرس ـ آمریکا به اردوغان اجازه نمی‌دهد دست به چنین اقدامی بزند با توجه به اینکه اقتصاد ترکیه روی سرمایه‌های آمریکایی می‌چرخد خیلی نمی‌تواند خود را درگیر با آمریکا بکند. بنابراین تا جایی که امکان داشت تاخت کرد که منابع نفت و گاز را به دست بیاورد و چون نشد ناچار بود مقداری عقب نشینی کند. و این چیزی نیست که قابل مذمت باشد زیرا در سیاست باید انعطاف پذیری باشد. البته این را نیز در نظر بگیرید زمانی که آقای اردوغان سر کار آمد اقتصاد ترکیه کشور هفدهم تا بیستم دنیا بود و عنوان کرد تا آخر حکومتم اقتصاد را به رتبه 12 خواهم آورد. و در این امر موفق بود هم در جذب توریسم و هم در جذب سرمایه‌های خارجی از طرف آمریکا.
> باقی ماندن در تنش برای امتیاز‌گیری است
این تحلیلگر مسائل بین‌الملل با اشاره به یک سیر تاریخی اظهارمی‌دارد: «زمانی که ناتو تشکیل شد ترکیه واسطه بود و خیلی خیلی اهمیت داشت. ناتو از شمال اروپا یعنی دانمارک و انگلیس شروع می‌شد و تا پرتغال ادامه داشت و دیوار آهنین و مستحکم جلوی
شوروی می‌بست و وقتی به ترکیه رسید وارد ایران نشد. ایران، ترکیه و پاکستان عضو سنتو شدند و بعد هم پاکستان به فیلیپین وصل شد و بعد هم کره جنوبی، و اینگونه قرارداد سیتو شکل گرفت. بنابراین این دیوار کشیده شد و ترکیه خیلی اهمیت داشت چون یک هشتم آن در اروپا قرار داشت و توانست واسطه‌ای بشود بین ناتو سنتو و سیتو. تامین امنیت هم در برابر شوروی هم در برابر تنوع قومی و دینی که در ترکیه وجود دارد ترکیه را به یک پازل سختی تبدیل کرده بود که حفظ و حراست از امنیت آن برای غرب خیلی اهمیت داشت و این اهمیت وقتی بیشتر میشود که بدانیم با توجه به نزدیکی‌هایی که بین اردوغان و پوتین بر سر مسائل سوریه به وجود آمد پوتین در حال تلاش است که ترکیه را به سمت خود بکشد که این کار تقریبا غیرممکن است و غربی‌ها به دقت این مسائل را رصد می‌کنند.
علی بیگدلی در پایان می‌افزاید:«اگرچه ترکیه به عنوان شریک، هم‌پیمان خوبی نیست ولی باید این را نیز بدانیم که وقتی کشوری بر مدار قدرت ارتش استوار باشد و ارتش نیز به کشورهای دیگر وابسته، قطعاً نمی‌توان روی مناسبات سیاسی با این گونه کشورها ازجمله ترکیه و پاکستان حساب باز کرد.» به نظر این استاد دانشگاه، نگاه ترکیه به رقبا در عین تحقیرآمیز بودن، تهدیدآمیز نیز هست.
سایر اخبار این روزنامه
من اگر جای رئیس جمهور بودم تمام قوای مملکت را هماهنگ می‌کردم
در خط مطالبه‌گری حقیقی، باید روزانه یک وزیر را عزل کنیم
عقب نشینی اردوغان از بیم تحریم
قتل «میترا استاد» عمد بوده است
پشت پرده واردات لپ‌تاپ دست دوم از عراق و امارات!
آقای آقا میری! این چه عکسی بود؟
واردات واسطه‌ای کالا از عراق
صادرات مویرگی نفت
آغاز موج سوم کرونا از تهران؟!
زنگنه و پالایشگاه سازی؛ نقطه پایان کجاست؟
گرفتاران غریزه!
مبارزه با فساد را فراگیر کنید
شورای شهر وسندروم نامگذاری
خودروی هیئت دیپلماتیک انگلیس هدف انفجار قرار گرفت
نیاز به سوژه جدید
