دوگانه تدبیر یا تحریم

بهار 97 وقتی ترامپ، آمریکا را از برجام خارج کرد و نوسانات قیمت ارز به شدت بروز یافته بود به عنوان نماینده مجلس نامه‌ای به رئیس جمهور نوشتم که در شورای هماهنگی اقتصادی قوا کمیته حقیقت یاب تشکیل شود تا سهم عوامل مختلف در گرانی ارز و مشکلات اقتصادی را تعیین کنند. آنچه در سطح جامعه مطرح می‌شد این بود که برخی معتقدند دلیل اصلی، دولت آمریکا و تحریم‌ها
است اما گروهی دیگر عملکرد دولت ایران را عامل اصلی می‌دانند حتی برخی نیز دولت قبلی یا بیماری زمینه‌ای اقتصادی کشور را عاملی دانستند که با شوک تحریم چنین اثراتی را بروز می‌دهد. اگر پذیریم همه این عوامل موثر است اما سهم‌ها مشخص نیست و اینکه کدام فاکتور اهمیت بیشتری دارد؛ حوزه داخلی یا خارجی؟ البته چنین کمیته‌ای تشکیل نشد! الان قضاوت‌ها کمتر کارشناسی است هرکسی از ظن خودش موضوع را مورد توجه قرار می‌دهد، کسی که مخالف دولت است اصرار دارد که دلیل اصلی این وضعیت عملکرد دولت است، افرادی که دولتی هستند یا نزدیک به دولت نیز موضوع تحریم‌ها یا گاه برخی موانع داخلی را عامل وضعیت اقتصادی و افزایش قیمت ارز می‌دانند. دست کم اگر جزئیات را نمی‌توان برای عموم مردم شرح داد باید برای بخش نخبگان اطلاعات شفافی ارائه شود تا به تصمیم گیری‌ها کمک کند. بدیهی است تحریم عامل موثری است، اگر سال 97 به قبل را با بعد از آن مقایسه کنیم اختلاف زیادی در مشکلات اقتصادی به وجود آمده که قابل مشاهده است. آنچه مسلم است اقتصاد ایران متکی به فروش نفت بوده و هست و با توجه به اینکه حالا از این طریق درآمدی به خزانه واریز نشده و جبران این خسارت نیز از درآمدهای دیگر همچون مالیات امکان پذیر نشده است موجب افزایش چالش‌های اقتصادی شده است. دولت در یک جنگ تمام عیار اقتصادی به سر می‌برد که سایر کشورهای جهان نیز تابع دستورات واشنگتن بوده اند. اما هم اکنون در دفاع مقدس هستیم ما در دهه 60 جنگ هوایی، زمینی و دریایی را شاهد بودیم و هشت سال هزاران شهید داده شد، تحریم‌هایی نیز توام با جنگ بر ایران اعمال شده بود هرچند نه به شدت فعلی اما به هرحال در کنار جنگ نظامی و تحریم سرمایه اجتماعی وجود داشت که مردم به دولت اعتماد داشتند، به خبررسانی‌های دولتی
اعتماد داشتند، آن زمان احتکار مذموم بود خبری از اختلاس نبود، مسابقه برسر قدرت و ثروت نبود اما اکنون از این شرایط بی‌بهره هستیم به دلیل عملکرد مجموعه مسئولان که دولت بخشی از آن است شاهد شکاف در جامعه شده ایم. موضوع دیگر این است که دولت از همه ظرفیت‌های کشور استفاده نمی‌کند. از جمله از ظرفیت اصلاح‌طلبان که نیروهای باتجربه‌ای داشتند از مبارزات پیش از انقلاب تا کنون تجارب گوناگونی را بدست آوردند و از قضا با اعتبار اصلاح طلبان دولت به پیروزی رسید اما در استفاده از ظرفیت‌ها دولت براساس اصل شایسته سالاری اقدام نکرده است و همین نیز عاملی برای وضعیت امروز کشور است.وقتی شایسته سالاری نباشد مشاهده می‌کنیم که برخی از مسئولانی که با سازمان برنامه و بودجه رابطه بهتر و رفاقت دارند مشکلی در تامین بودجه ندارند اما در کمال تعجب با خبر می‌شویم در روزهایی که موضوعی مهم‌تر از کرونا و مبارزه علیه این ویروس در کشور وجود ندارد وزیر بهداشت گلایه می‌کند که یک میلیارد دلاری که به نام کرونا از صندوق توسعه ملی برداشت شده به این وزارتخانه
داده نشده است! طبیعتا این نوع عملکرد دیگر ربطی به تحریم یا فشار خارجی ندارد و چه بهتر که رئیس جمهور همین امروز شفاف توضیح دهد که این مبلغ که برای کرونا در نظر گرفته شده بود در روزهای حساس مبارزه با کرونا چه سرنوشتی پیدا کرده است.