همه وامدار خوزستانیم


حمیرا حیدریان
 خبرنگار
جنگ ایران و عراق یکی از پیچیده‌ترین جدال‌های بین‌المللی پس از جنگ جهانی دوم به شمار می‌آید. این جنگ به‌عنوان الگوی منازعه در عصر افول قدرت ابرقدرت‌ها و ظهور قدرت‌های منطقه‌ای و تحولات انقلابی، از اهمیت قابل توجهی برخوردار است. جنگ ایران و عراق با مشخصه طولانی‌ترین و پرهزینه‌ترین درگیری نظامی در تاریخ معاصر منطقه خاورمیانه با عنوان طولانی‌ترین جنگ کلاسیک قرن هم خوانده می‌شود.


در این میان برخی استان‌های درگیر در این جنگ کلاسیک همچون خوزستان نقش پررنگ تری داشتند و مسیر جنگ را تغییر دادند. خوزستان، پیشانی دفاع مقدس است، این خطه چون قلبی بود که در روزهای دفاع مقدس پرشور می‌تپید و حس مقاومت و پایداری را به شریان‌های کل ایران پمپاژ می‌کرد. قلبی که حالا با بی‌مهری‌ها و ناملایمت‌ها خسته است. بسیاری از شهرهای این استان سرشار ازحماسه، روزها و لحظه‌های به یاد ماندنی وتاریخی بسیاری را رقم زدند همچون خرمشهر که با وجود مقاومت افسانه‌ای نیرو‌های مردمی و ارتش، پس از ۳۴ روز سقوط کرد ؛ هرچند دوباره از چنگ دشمن پس گرفته شد.
در روز‌هایی که نبرد کوچه به کوچه و خانه به خانه ادامه داشت، دشمن برای تصرف آن از هیچ اقدامی فرو‌گذار نبود. ارتش بعثی عراق برای اشغال این شهر از عواملی همچون آتش سنگین توپخانه، لشکر زرهی و تخریب زیرساخت‌ها استفاده کرد. بعد‌ها وقتی رزمندگان ایرانی خرمشهر را پس گرفتند از آن شهر زیبا چیزی باقی نمانده بود. دزفول نیزطی هشت سال جنگ بیش از 3 هزاربار بمباران شد و 172 بار با موشک‌های اسکاد بی، بیش از 2500 بار با توپ و حدود 300 بار توسط هواپیماها، مورد حمله قرار گرفت.
آبادان دیگر شهر روزهای حماسه و خون نیز یکی از زیباترین شهر‌های منطقه با دارا بودن بزرگ‌ترین پالایشگاه دنیا درگیر جنگ شد و دشمن با تمام توان خود برای تسخیر مدرن‌ترین شهر نفتی خاورمیانه از هیچ اقدامی فروگذار نبود اما مقاومت مردم آبادان و نیرو‌های نظامی باعث شد تا شهر ۳۴۹ روز در محاصره کامل بماند و سقوط نکند. اما حال با گذشت بیش از سه دهه تحمل درد و رنج روزهای حماسه، این شهرها چه سرنوشتی را تجربه می‌کنند؟
حسن نورانی معاون فرهنگی بنیاد شهید خوزستان در گفت‌و‌گو با خبرنگار «ایران» گفت: با وجود گذشت سال‌ها از پایان جنگ هنوز خوزستان شاهد گذراندن روزهای سخت و دشوار است. شاید سال‌های جنگ به پایان رسیده و تنها تجربه‌های تلخ و دردآور آن بر جسم و روح مردم واین استان باقی‌مانده است، اما وضعیت فعلی این استان خصوصاً شهر خرمشهر از لحاظ اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و...نوعی دیگر از تلخی‌های روزگار است که این مردم همچون روزهای جنگ به دوش می‌کشند.
وی افزود: در زمان جنگ مردم هویزه، سوسنگرد و آبادان، اهواز و خرمشهر و... نه تنها طعم آوارگی و غربت را چشیدند بلکه کم نبودند تعداد شهدا و جانبازان و آزادگانی که به این مرز و بوم تقدیم کردند اما متأسفانه همچنان محروم روزگار می‌گذرانند. از بمباران اندیمشک که طولانی‌ترین بمباران در دوران 8 ساله دفاع مقدس بوده که یک ساعت و 45 دقیقه به طول انجامیده و بیشترین موشکی که به آن شلیک شده است تا محاصره آبادان و تصرف هویزه و بستان و...همه آلام و دردهایی است که طی سال‌های جنگ مردم بی‌گناه و غیور این خطه تجربه کردند.
وی با اشاره به اینکه 70 درصد وقایع جنگ تحمیلی در استان خوزستان رخ داده است بیان کرد: 70 درصد از شهدای 8 سال دفاع مقدس متعلق به خوزستان است و این استان جنگی بالغ بر 55 هزار شهید را در جنگ تحمیلی در دفاع از آب و خاک کشور تقدیم کرد. اما آنچه باعث ناراحتی است این است که مردم شهرهای مختلف (دزفول، اندیمشک، خرمشهر و...) همچنان در حال آسیب دیدن هستند و هنوز درد و رنج ناشی از آن سال‌ها بر چهره مردم و خود شهر نمایان است.
نورانی با اشاره به اینکه خوزستان در حال حاضر بیشترین نرخ بیکاری را در کشور دارد، اظهار داشت: در بخش فرهنگی سعی شده گام‌های مثبتی برداشته شود و از آن جمله همین روحیه شهادت طلبی و حماسی است که باعث شده بسیاری از رزمندگان و جانبازان آن زمان و حتی برخی دیگر از جوانان جزو مدافعان حرم شوند و از سوی دیگر برای جلوگیری از تهاجم فرهنگی قدم‌های مثبتی برداشته شده است اما کافی نیست.
کریم خان میرچناری جانباز 60 درصدی خوزستانی نیز ضمن ابراز رضایت از حضور خود به‌عنوان یک سرباز در دوران دفاع مقدس ضمن گلایه از وضعیت فعلی جامعه به «ایران» گفت: به‌عنوان یک سرباز ایرانی هرگز فراموش نمی‌کنم که من و امثال من برای چه هدفی پا به میدان جنگ گذاشتیم اما آنچه که امروز در جامعه شاهد آن هستیم دردآور است حتی روزی را من اخیراً تجربه کردم که روی شیشه خودروام یادداشتی از ناسزا گذاشته بودند و این نشان از وضعیت ناخوشایند جامعه دارد.
استانی همچون خوزستان حال باید شاهد انواع بی‌مهری‌ها و ناملایمات باشد. ناملایمات و ناهنجاری‌هایی که باعث شده به‌عنوان یک جانباز که حتی جزو مدافعان حرم نیز بوده‌ام کمتر در اماکن عمومی حضور داشته باشم. کمبودها و فشارهای اقتصادی از یک سو و ناهنجاری‌های اجتماعی و فرهنگی موجود در جامعه از سوی دیگر باعث می‌شود تا دل امثال من به درد آید. ما به‌عنوان سربازان این مرز و بوم تنها یک هدف را دنبال کردیم و آن دفاع از وطن و آرمان هایمان بود.
سردار محمدعلی علیپور، مدیرکل اسبق بنیاد حفظ آثار خوزستان نیز در گفت‌و‌گو با «ایران» به ظرفیت‌های استان خوزستان اشاره کرد و گفت:وجود 7 رودخانه جاری و بزرگ، زمین‌های مستعد کشاورزی و منابع انسانی که متشکل از 7 قوم هستند و در کنار هم روزگار می‌گذرانند، وجود ساحل و آب های گرم در مجاور 7 کشور و... از جمله مزیت‌هایی است که چشم طمع کسانی را که به‌دنبال کشورگشایی و استفاده از این منابع خدادادی هستند، به این خطه از خاک میهنمان می‌دوزد. وجود منابع نفتی، زمین‌های حاصلخیز و... استکبار جهانی را پس از انقلاب بر آن داشت تا با حمایت از صدام و با پشتیبانی کردن 38 کشور دیگر جنگ تحمیلی در 31 شهریور ماه سال1359 رقم بخورد.
وی با بیان اینکه در ابتدای جنگ، تصور دشمن بر این بود که خوزستان به‌دلیل دارا بودن قومیت عرب تسلیم آنان شده و راه همکاری را در پیش می‌گیرند افزود: برخلاف تصور دشمن این خوزستانی‌ها بودند که از همان ابتدای جنگ در مقابل دشمن ایستاند و شهروندان هویزه، شوش، دزفول و... روزها مقاومت کردند و حتی این مقاومت در شهر شلمچه از سوی مردم باعث عقب نشینی دشمن تا 100 کیلومتر شد.
این سردار و رزمنده خوزستانی سال‌های دفاع مقدس به راه‌اندازی راهیان نور پس از پایان جنگ اشاره کرد و آن را راهی برای حفظ آرمان‌ها و فرهنگ حماسه عنوان کرد و اظهار داشت: راه‌اندازی کاروان‌های راهیان نورباعث شده تا فرهنگ ایثار، شهادت و یادماندهای سربازان این وطن نسل به نسل روایت شده و جوانان وهر رده سنی و مشتاقان این فرهنگ بیشتر با فداکاری این رزمندگان آشنا شوند.
سردارسرتیپ دوم شهبازی همچنین راه‌اندازی باغ موزه‌های دفاع مقدس و چاپ کتاب‌ها در این حوزه در قالب تاریخ شفاهی و پژوهشی را از جمله اقداماتی دانست که برای ماندگاری و ثبت تاریخ جنگ ضروری است.