گروه صنعت و تجارت: بررسی آخرین گزارش های آماری گمرک جمهوری اسلامی نشان می دهد که وضعیت صادرات غیرنفتی در ماه پایانی تابستان سال جاری، نسبت به ماه گذشته آن بهبود ۴۰۰ میلیون دلاری داشته است. البته این رشد وضعیت تجارت خارجی در حوزه واردات نیز اتفاق افتاده و به همین دلیل شاهد ادامه تراز منفی در کشور هستیم. تراز تجاری ماهانه کشور در شهریورماه معادل منفی ۴۱۷ میلیون دلار است. این در حالی است که مجموع تجارت خارجی ایران در شش ماهه به رقمی بیش از ۳۰ میلیارد دلار رسیده است.

نیمی از سال ۱۳۹۹ گذشت. در این شش ماهه به علت شیوع و گسترش بیماری کرونا و بسته شدن مرزها، آمار تجارت خارجی کشور به شدت کاهش یافت. هرچند با برنامه ریزی های صورت گرفته، به مرور شاهد رشد آمارهای مربوط به صادرات و واردات هستیم، اما هنوز به نظر می رسد که تا شرایط مطلوب زمان بیشتری نیاز است. نیمه نخست سال ۹۹ با تجارت بیش از ۳۰ میلیارد دلاری به پایان رسید؛ تجارتی که نسبت به مدت مشابه سال گذشته انقباض حدود ۱۲ میلیارد دلاری را تجربه کرده است.

جدیدترین آمار اعلام شده از سوی رئیسکل گمرک حکایت از آن دارد که وضعیت تجارت خارجی کشور در ماه ششم (شهریورماه ۹۹) نسبت به ماه گذشته (مرداد ۹۹) بهبود یافته است. به گونه ای که صادرات در شهریورماه رشد بیش از ۲۱ درصدی را نسبت به مردادماه تجربه کرده و واردات هم رشد بیش از ۱۰ درصدی را نسبت به ماه قبل به ثبت رسانده است. با این وجودتراز تجاری هم در ۶ ماه نخست سالجاری و هم در ماه ششم سال، منفی و به نفع واردات است. از طرف دیگر کسری تجاری کشور در ماه ششم نسبت به ماه پنجم سال کمتر و ارزش صادرات و واردات به هم نزدیکتر شده است. اما نباید کاهش تجارت خارجی کشور در دو بازه زمانی ۶ ماهه و شهریورماه امسال را نسبت به مدت های مشابه سال قبل نادیده گرفت.

سیمای تجارت خارجی در شهریورماه

در شهریورماه امسال وضعیت تجارت خارجی نسبت به ماه گذشته بهبود یافته است به گونهای که صادرات کالاهای غیرنفتی از ۲ میلیارد و ۲۰۰ میلیون دلار در مرداد امسال به ۲ میلیارد و ۶۶۶ میلیون دلار در شهریورماه رسیده است. همچنین واردات کالا از دو میلیارد و ۸۰۰ میلیون دلار در مردادماه به ۳ میلیارد و ۸۳ میلیون دلار در شهریورماه صعود کرده است. تراز تجاری در ماه ششم سال ۹۹، معادل منفی ۴۱۷ میلیون دلار بوده که حکایت از کاهش فاصله صادرات و واردات است. این کاهش فاصله نیز ناشی از رشد بیشتر صادرات نسبت به واردات دارد. ارزیابیها نشان میدهد واردات کالا با رشد حدود ۳۰۰ میلیون دلاری نسبت به مردادماه روبهرو بوده در حالی که صادرات رشد بیش از ۴۰۰ میلیون دلاری را در این بازه زمانی نسبت به مرداد امسال تجربه کرده است.

صادرات در شهریور نسبت به مردادماه امسال، رشد بیش از ۲۱ درصدی داشته و واردات با افزایش بیش از ۱۰ درصدی روبه رو بوده است. البته مقایسه صادرات و واردات در ۶ ماه امسال نسبت به مدت مشابه سال قبل بیانگر کاهش تجارت خارجی در ششمین ماه سال جاری است. سال گذشته در شهریورماه، ۳ میلیارد و ۱۴۸ میلیون دلار صادرات انجام شده بود و در مقابل نیز ۳ میلیارد و ۴۸۲ میلیون دلار واردات کالا صورت گرفته بود. مقایسه آمار صادرات و واردات شهریور ۹۹ نسبت به شهریور ۹۸ حکایت از آن دارد که فروش کالا به خارجی ها در ششمین ماه سالجاری نسبت به مدت مشابه سال قبل، افت بیش از ۱۵ درصدی داشته است. همچنین خرید کالا از کشورهای خارجی نیز کاهش ۱۱.۵ درصدی داشته است. همچنین وزن کالاهای صادراتی ایران در ماه ششم سال معادل ۸ میلیون و ۳۱۸ هزار تن و وزن کالاهای وارداتی نیز معادل ۳ میلیون و ۴۴۴ هزار تن بوده است.

شرکای تجاری اصلی ایران از ابتدای سال

آمارهای گمرک جمهوری اسلامی نشان می دهد که از ابتدای سال جاری چین، عراق، امارات، افغانستان و ترکیه پنج کشور عمده خریدار کالاهای ایرانی محسوب می شوند. مجموع صادرات کشور با این پنج مقصد، ۱۰میلیارد و ۴۴۸ میلیون دلار است که از لحاظ وزنی بیش از ۷۲درصد و از لحاظ ارزشی بیش از ۷۴درصد صادرات را به خود اختصاص داده است. مطابق این آمار در ۶ ماه اول امسال، چینی ها ۱۳ میلیون و ۱۱۱ هزار تن کالا به ارزش بیش از ۳ میلیارد و ۷۰۹ میلیون دلار کالا از ایران خریداری کرده و توانسته اند سهم ۲۷.۳ درصدی از کل ارزش صادرات را به خود اختصاص دهند. صادرات به عراق نیز در این بازه زمانی وزنی معادل ۹ میلیون و ۲۸۱ هزار تن و ارزشی معادل ۲ میلیارد و ۹۷۱ میلیون دلار داشته است. سهم ۲۱.۹ درصدی از کل ارزش صادرات ۶ ماهه نیز متعلق به عراق است. امارات متحده عربی با ۷ میلیون و ۱۶۴ هزار تن به ارزش یک میلیارد و ۹۳۳ میلیون دلار در رده سوم قرار گرفته و سهم ۱۴.۲ درصدی از کل ارزش صادرات را در اختیار دارد. چهارمین کشور خریدار بزرگ کالاهای ایرانی نیز افغانستان است که در این ۶ ماهه خریدار ۳ میلیون و ۳۳۲ هزار تن کالای ایرانی به ارزش یک میلیارد و ۱۰۳ میلیون دلار بوده است. افغانستان سهم ۸.۱ درصدی را از کل صادرات ۶ ماهه به خود اختصاص داده است. پنجمین مقصد عمده کالاهای ایرانی نیز ترکیه است که با یک میلیون و ۴۴۹ هزار تن به ارزش ۷۳۱ میلیون دلار، سهم ۵.۳ درصدی از کل ارزش صادرات را به نام خود ثبت کرده است.

افت تجارت خارجی در نیمه نخست سال

در بازه زمانی شش ماهه ابتدایی سال جاری ۶۲ میلیون و ۸۴۲ هزار تن کالا به ارزش ۳۰ میلیارد و ۳۴۹ میلیون دلار در روند تجارت خارجی قرار گرفته اند. از این حجم تجارت خارجی، ۴۶ میلیون و ۳۱۸ هزار تن کالا به ارزش ۱۳ میلیارد و ۵۶۶ میلیون دلار به بازارهای هدف ارسال و در مقابل نیز ۱۶ میلیون و ۵۲۴ هزار تن کالا که ارزشی معادل ۱۶ میلیارد و ۷۸۳ میلیون دلار داشته از سوی کشورهای خارجی به ایران وارد شده است. براساس این آمار، تراز تجاری ایران در نیمه نخست امسال منفی ۳ میلیارد و ۲۱۷ میلیون دلار ثبت شده است. این آمار در حالی بیانگر تجارت خارجی ایران در نیمه اول امسال است که آمارهای سال گذشته حکایت از آن دارد که وضعیت تجاری بهتر از مدت مشابه امسال بوده است. نیمه نخست سال گذشته با تجارت ۴۲ میلیارد و ۱۶۹ میلیون دلاری به پایان رسید که ۲۱ میلیارد و ۲۲۱ میلیون دلار آن مربوط به واردات و ۲۰ میلیارد و ۹۴۸ میلیون دلار مربوط به صادرات بود. بر این اساس در مجموع تجارت خارجی ایران در نیمه اول سال ۹۹ با افت ۲۸ درصدی نسبت به مدت مشابه سال قبل مواجه شده است. همچنین واردات افت ۲۱ درصدی را تجربه کرده و صادرات هم بیش از ۳۵ درصد کمتر از ۶ ماه اول سال ۹۸ رقم خورده است.