ابعاد مختلف پایان تحریم تسلیحاتی ایران

 
 
 
برداشته شدن تحريم‌هاي تسليحاتي ايران را مي‌توان از ابعاد مختلف اعتباري، حقوقي، حيثيتي، امنيتي، اقتصادي و عملي مورد سنجش و ارزيابي قرار داد. به لحاظ اعتباري اينگونه است که ايران و آمريکا وارد يک مصاف و زورآزمايي شدند. آمريکا با تمام توان خود وارد ميدان شد و بر تمديد تحريم‌هاي ايران نزد جامعه جهاني اصرار داشت که اين اتفاق نيفتاد. اين عدم توفيق آمريکا نشان‌دهنده اين است که ميزان تاثيرگذاري آمريکايي‌ها براي رسيدن به خواسته‌ خود محدود است. اين در حالي است که ايراني که تا 8 سال پيش در انزواي قدرت‌هاي بزرگ قرار داشت و تحريم‌ها يکي پس از ديگري با راي اکثريت مطلق شوراي امنيت تصويب مي‌شد؛ اما اين‌بار آمريکا نتوانست حتي نزديک‌ترين متحدانش را نيز با خود همراه کند. لذا به لحاظ پرستيژي و حيثيتي يک دستاورد بزرگ براي ايران است. به لحاظ حقوقي نيز همينطور است. به‌هرحال ايران با انواع و اقسام تحريم‌ها مواجه است. چه تحريم‌هاي چندجانبه و چه تحريم‌هاي يکجانبه ايالات‌متحده آمريکا که يکي از اين تحريم‌ها برداشته شده است. از سويي فارغ از اينکه اثر عملياتي داشته باشد يا نداشته باشد و اجرا شود يا نشود تحريم برداشته شده و اين نشان مي‌دهد که امکان برداشته شدن تحريم‌هاي ديگري نيز وجود دارد. اين مساله به لحاظ امنيتي نيز حائزاهميت است. بالاخره ايران تحت تحريم‌هاي شوراي امنيت بود و اگر کشورهايي حتي اگر هم مايل بودند با ايران وارد تجارت تسليحاتي شوند به‌دليل پايبندي به الزامات حقوقي شوراي امنيت از اين قضيه صرف‌نظر مي‌کردند. درحالي‌که اکنون ديگر منعي وجود ندارد. بازهم فارغ از اينکه به لحاظ عملي اتفاق بيفتد يا اتفاق نيفتد ايران مثل هر کالاي ديگري مي‌تواند وارد بازار تجارت تسليحات شود و خريد و فروش خود را بدون اينکه با محدوديت قانوني شوراي امنيت مواجه شود انجام دهد. بحث اقتصادي برداشته شدن تحريم‌ها نيز بدينگونه است که برخي معتقدند ايران پولي براي خريد سلاح ندارد يا اگر سلاحي بفروشد نمي‌تواند اين پول را به ايران منتقل کند که اين هم مشکل تمام بخش‌هاي اقتصادي ايران است. صنعت خودروسازي، هواپيماسازي و فولاد و آلومينيوم نيز همين مشکل را دارد. اگر براي خودروسازي پول نباشد براي سلاح هم نيست و اگر پول فروش خودرو به کشور برنگردد مسلما پول فروش سلاح نيز باز نخواهد گشت. لذا اين دردي مشترک براي کل اقتصاد ايران است. از طرف ديگر به لحاظ عملياتي حداقل روسيه و چين اعلام کردند که به هشدارهاي آمريکا توجه نمي‌کنند و بايد منتظر باشيم چراکه هنوز يک روز بيشتر نيست که از اين زمان گذشته است. هرگونه خريد، فروش و معامله زمان‌بر است و نياز به مذاکرات مختلف دارد. چراکه شايد ايران کالاها را نپسندد و قيمتش مناسب نباشد و بايد بازاريابي و ارزيابي شود. لذا عقد و به نتيجه رسيدن يک قرارداد زمانبر است و به‌سرعت يک روز، 2 روز، 5 روز، يک‌ماه و دوماه نيست. شايد چند ماه طول بکشد که به لحاظ عملياتي معامله‌اي براي صادرات ايران يا صادرات به ايران صورت بگيرد. اين ابعاد مختلف هر کدام در جايگاه خود حائزاهميت است و بايد مورد به مورد درباره آن به بحث پرداخت.