سهم خراسان رضوی از بودجه بازهم آب رفت

افزایش1200 میلیاردی درآمدهای عمومی دولت در استان، کاهش 2 دهم درصدی سهم استان از بودجه عمرانی به رغم افزایش 43 درصدی نسبت به سال گذشته، احیا نشدن بودجه زیارت و نبود ردیف بودجه اختصاصی برای حاشیه شهر مشهد از نکات مهم لایحه بودجه 1400 است، البته سال های پیش هم به نوعی شاهد این موارد بوده ایم.
 
به گزارش خراسان رضوی، لایحه بودجه 1400 روز گذشته توسط دولت تقدیم مجلس شورای اسلامی شد تا نمایندگان در مهلت قانونی خود  به بررسی آن بپردازند. دولت در لایحه بودجه 1400 بدون توجه به وضعیت بحران اقتصادی حاکم بر کشور و استان به دلیل تحریم‌ها و شیوع ویروس کرونا درآمدهای عمومی استان را که باید به خزانه دولت واریز شود ، نسبت به سال گذشته 1200 میلیارد تومان افزایش داده و به بیش از 6852 میلیارد تومان رسانده است و از سوی دیگر اعتبارات عمرانی استان به رغم افزایش 43 درصدی نسبت به سال گذشته، نسبت به افزایش کشوری این اعتبارات چندان چشمگیر نبوده و سهم استان از این اعتبارات بازهم کاهش یافته و به 2/4 درصد رسیده است.
1200 میلیارد بیشتر از پارسال؛ انتظار خزانه دولت از استان
بر اساس جدول شماره (1) تصویر کلان منابع و مصارف استان‌ها، دولت برای سال 1400 درآمدهای عمومی خود را با افزایش 29 درصدی نسبت به لایحه بودجه 99 به رقم 212 هزار و491 میلیارد تومان رسانده است و استان خراسان رضوی باید در سال 1400معادل  6هزار و 852 میلیارد تومان درآمد را به خزانه دولت واریز کند که این میزان درآمد پیش‌بینی‌شده برای استان نسبت به لایحه بودجه 99 افزایش 22 درصدی دارد. در شرایطی که با شیوع بحران کرونا در کشور استان خراسان رضوی به دلیل وابستگی به حضور زائران و گردشگران و نوع کارکرد خدماتی اقتصاد استان امسال با مشکل جدی تأمین درآمدهای دولت مواجه است و میزان تحقق درآمدهای دولت در استان در سال‌های گذشته به‌طور متوسط حدود 85 درصد بوده است، این که دولت در چنین شرایطی انتظار دارد فعالان اقتصادی استان در سال 1400 بیش از 1200 میلیارد تومان بیشتر از امسال درآمد به خزانه دولت واریز کنند نشان از بی توجهی به ظرفیت‌ها و توان استان است؛ موضوعی که چندین سال است مورد اعتراض فعالان اقتصادی و حتی مسئولان دولتی در استان بوده است.


کاهش سهم اعتبارات عمرانی استان به رغم افزایش 43 درصدی
بر اساس جدول شماره (1) تصویر کلان منابع و مصارف استان‌ها میزان اعتبارات عمرانی خراسان رضوی در سال 1400 معادل 2 هزار و 741 میلیارد تومان در نظر گرفته‌شده است که نسبت به سال گذشته افزایش 43 درصدی را نشان می‌دهد ، این در حالی است که میزان افزایش اعتبارات عمرانی کشور در لایحه بودجه 1400 نسبت به لایحه بودجه 99 افزایش 54 درصدی داشته است. یعنی اگرچه اعتبارات عمرانی استان افزایش خوبی در لایحه بودجه داشته است اما این افزایش 11 درصد کمتر از متوسط افزایش کشوری است. نتیجه این تغییرات کاهش سهم اعتبارات عمرانی استان از کل بودجه عمرانی کشور است، به طوری که سهم اعتبارات عمرانی استان در سال‌های گذشته حدود 5 درصد بوده و در لایحه بودجه 99 به 6/4درصد تنزل یافته بود و در لایحه بودجه 1400 متأسفانه از سهم استان بازهم کاسته شده و به 2/4 درصد رسیده است.این درحالی است که سهم استان بر اساس شاخص هایی مانند جمعیت و مساحت 8/7 تا 8 درصد از بودجه کشور باید باشد.
همچنین مجموع اعتبارات هزینه‌ای استان در لایحه بودجه 1400 به عدد 21 هزار و 500 میلیارد تومان رسیده است که نسبت به لایحه بودجه 99 افزایش 58 درصدی را نشان می‌دهد. بدین ترتیب مجموع مصارف استان یعنی بودجه عمرانی و هزینه‌ای استان در لایحه بودجه 1400 به رقم 24 هزار و 241 میلیارد تومان رسیده است که نسبت به سال گذشته افزایش 56 درصدی را نشان می‌دهد که بازهم نسبت به افزایش کشوری این اعتبارات 2 درصد عقب‌تر است.
افزایش اعتبارات عمرانی «استانی»  استان
همان‌طور که می‌توانید در جدول شماره یک ملاحظه کنید، اعتبارات عمرانی(تملک استان) که مجموع اعتبارات 3 درصد سهم نفت و 0.27 درصد مالیات بر ارزش‌افزوده را شامل می‌شود در لایحه بودجه 1400 به 862 میلیارد تومان رسیده است که نسبت به لایحه بودجه 99 افزایش 40 درصدی داشته است هرچند میزان افزایش کشوری این اعتبارات 41 درصد بوده است و سهم استان از این اعتبارات کمتر از 5 درصد است.
دولت هرسال تغییراتی را در شمایل لوایح بودجه می‌دهد و نام ردیف‌ها تغییر  می‌کند. بااین‌حال در جدول شماره (10-1)  اعتبارات تملک دارایی‌های سرمایه‌ای استان‌ها لایحه بودجه 1400 مجموع اعتبارات موضوع قانون استفاده متوازن از امکانات کشور خراسان رضوی به رقم 1326 میلیارد تومان رسیده است که نسبت به لایحه بودجه 99 حدود دو برابر شده است و البته اعتبارات کشوری این ردیف بودجه نیز دو برابر شده است و 14 هزارو 500 میلیارد تومان سال 99 به 28 هزار میلیارد تومان در لایحه بودجه 1400 رسیده است.
هزار میلیارد برای بافت فرسوده پیرامون حرم‌های مطهر
طبق بند (ه) تبصره 5 لایحه بودجه 1400 به شهرداری‌ها و نهادهای وابسته اجازه داده می‌شود مبلغ هزار میلیارد تومان اوراق مالی اسلامی برای بازآفرینی شهری بافت‌های فرسوده پیرامون حرم‌های مطهر امام رضا(ع)، حضرت معصومه(س)، حضرت عبدالعظیم حسنی (ع)و حضرت احمدبن موسی(ع) استفاده کنند که در لایحه بودجه سال گذشته رقم به‌صورت تفکیکی اعلام نشده بود و تنها در بند الف این تبصره اولویت استفاده از 6500 میلیارد اوراق مالی اسلامی را به بافت فرسوده حرم‌های مطهر و مصلای تهران داده بود.
بازهم خبری از بودجه اختصاصی حاشیه شهر مشهد نیست
یکی از بخش‌های لوایح بودجه سالانه  که برای استان خراسان و به خصوص مشهد مقدس اهمیت بسزایی دارد بودجه حاشیه شهر مشهد است. به رغم تمام پیگیری‌ها برای تخصیص ردیف بودجه اختصاصی برای سامان دهی حاشیه شهر مشهد متأسفانه مانند سال‌های گذشته بازهم در لایحه بودجه 1400 خبری از ردیف اختصاصی نیست و تنها در جدول شماره (2-7) مربوط به اعتبارات متفرقه انتقال‌یافته به جداول 7 و 10 ماده‌واحده  به شرکت بازآفرینی شهری ایران اجازه داده‌شده است مبلغ 95 میلیارد تومان برای به سازی بافت فرسوده و سامان دهی حاشیه شهرها و کلان‌شهرهای مذهبی هزینه کند و این بودجه هیچ تغییری نسبت به لایحه بودجه 99 نداشته است.
بودجه کشف رود بدون تغییر
اما یکی از نقاط مثبت لایحه بودجه 1400 تعیین ردیف بودجه اختصاصی برای کشف رود است. ‌مانند سال گذشته دولت در جدول شماره 9 مربوط به برآورد اعتبارات ردیف‌های متفرقه سال 1400 معادل 25 میلیارد تومان برای سامان دهی رودخانه کشف رود اعتبار در نظر گرفته است اما این اعتبار به رغم تمام پیگیری‌ها و تشکیل ستاد سامان دهی کشف رود در استان  نسبت به سال گذشته افزایشی نداشته است.
9 میلیارد اعتبار برای بیمارستان امداد و نجات مشهد
بیمارستان امداد و نجات مشهد نیز یکی از پروژه‌هایی است که سال‌هاست به دلیل نبود اعتبار ، بهره‌برداری از آن عقب‌افتاده است. دولت در لایحه بودجه سال گذشته برای تکمیل این پروژه تنها 5 میلیارد تومان اعتبار در نظر گرفته بود که در لایحه بودجه 1400 این اعتبار به 9 میلیارد تومان رسیده است، هرچند رئیس دانشگاه علوم پزشکی مشهد شهریورماه امسال از بهره‌برداری این بیمارستان تا پایان سال خبر داده بود.
راه‌آهن مشهد- گرگان یکی از پروژه‌های مهم ریلی استان است که بعد از خروج طرف خارجی از اجرای این پروژه عملیات اجرایی آن متوقف‌شده است و احتمالا دولت امسال در لایحه بودجه برای جلوگیری از حذف ردیف بودجه سال گذشته تنها 5/1 میلیارد تومان در نظر گرفته است.
80 میلیارد اعتبار برای حرم تا حرم
آزادراه حرم تا حرم را می‌توان به‌جرئت مهم‌ترین پروژه جاده‌ای استان دانست که حدود یک دهه است شروع‌شده اما سهم استان خراسان رضوی از عملیات اجرایی این پروژه در جغرافیای استان پیشرفت فیزیکی کمتر از 10 درصد بوده است. دولت در لایحه بودجه 1400 اعتبارات این پروژه عمرانی کلان و کشوری را 10 میلیارد تومان نسبت به لایحه بودجه 99 افزایش داده است و اعتبار 80 میلیارد تومانی را برای تکمیل این پروژه پیش‌بینی کرده است.
قطار برقی مشهد - گلبهار در متن ، مشهد - تهران در حاشیه
قطار حومه‌ای مشهد- گلبهار -چناران نیز یکی از مهم‌ترین و اکنون تنها پروژه فعال ریلی استان است که دولت طی یکی دو سال اخیر نگاه مثبتی به تکمیل این پروژه داشته است. به طوری که اعتبارات پیش‌بینی‌شده برای تکمیل این پروژه ریلی درون استانی در لایحه بودجه 1400 معادل 60 میلیارد تومان  است که نسبت به سال گذشته که 37 میلیارد تومان بوده ، افزایش 62 درصدی داشته است. پروژه برقی سازی راه‌آهن مشهد- تهران که مهم‌ترین پروژه ریلی استان است سال‌هاست که تشنه اعتبار است، پروژه‌ای که بنا بود با سرمایه‌گذاری 2 میلیارد دلاری طرف چینی دو سال پیش کلید بخورد اما چینی‌ها از اجرای این پروژه عقب‌نشینی کردند.  دولت نیز بدون سرمایه گذاری بخش خصوصی توان بهره برداری از این پروژه را ندارد. اعتبارات پیش‌بینی‌شده این پروژه در لایحه بودجه 1400 معادل 500 میلیون تومان قرارداده شده تا از حذف آن فعلا جلوگیری کرده باشد. این اعتبار در لایحه بودجه 99 معادل 100 میلیارد تومان پیش‌بینی‌شده بود.
اعتبار45 میلیاردی برای قطار شهری مشهد
دولت همچنین در لایحه بودجه امسال نگاه مثبتی به تکمیل پروژه‌های قطار شهری(مترو) مشهد دارد. به طوری که در لایحه بودجه 1400 دولت برای احداث خطوط 1،2 و 3 قطار شهری مشهد بیش از 45 میلیارد تومان اعتبار پیش‌بینی کرده است که این اعتبار در لایحه بودجه 99 معادل 37 میلیارد تومان بوده است.هرچند تکمیل خط سوم پروژه قطار شهری مشهد بنا بر اذعان مدیر قطار شهری مشهد بیش از 200 میلیارد تومان اعتبار ریالی و 25 میلیون یورو نیاز دارد.  یکی دیگر از پروژه‌های مهم استان در حوزه بازچرخانی و جایگزینی پساب تصفیه‌شده با آب کشاورزی است که دولت در لایحه بودجه 1400 مانند لایحه بودجه 99 نگاه چندان مثبتی به آن ندارد و تنها 3 میلیارد تومان اعتبار پیش‌بینی کرده است و بیشتر انتظار دارد بخش خصوصی تمام سرمایه‌گذاری برای اجرای پروژه‌های آبی استان را تأمین کند.
بودجه زیارت به دست فراموشی سپرده شد
یکی دیگر از مباحث عمده مربوط به شهر مشهد بودجه زیارت است که در سال‌های گذشته به‌صورت کج دار و مریز حداقل در لوایح بودجه دارای ردیف بوده اما در لایحه بودجه سال 99 ردیف مربوط به بودجه زیارت به‌طورکلی حذف‌شده بود و در لایحه بودجه 1400 نیز خبری از احیای ردیف بودجه زیارت نیست.