اردوغان و رویکردهای نوعثمانی

اظهارات اخير رجب طيب اردوغان و استناد به يکسري اشعاري از يک شاعر قومي‌گراي آذري نشان مي‌دهد که آقاي رجب طيب اردوغان به‌خوبي از تاريخ و جغرافياي منطقه آگاهي ندارد. از آنجايي که روابط ايران و ملت آذربايجان در طول يکصد سال گذشته رابطه کاملا تعريف‌شده‌اي است، لذا تحريک روحيه قومي‌گرايي ملت آذربايجان نمي‌تواند اهداف نوعثماني آقاي رجب طيب اردوغان را محقق سازد. از آنجايي که اکثريت ملت آذربايجان به مذهب اهل‌البيت (ع) گرايش دارند، لذا جنبه‌هاي مذهبي و عاطفي ملت آذربايجان نسبت به ايران بسيار پررنگ است. آقاي رجب طيب اردوغان در طول سال‌هاي گذشته مرتکب اشتباهات سياسي زيادي شد که جايگاه ترکيه را در سطح جهان و منطقه تنزل داد. از آنجايي که آقاي رجب طيب اردوغان به‌عنوان رئيس‌جمهور يک کشور مسلمان بايد جنبه‌هاي وحدت اسلامي و همگرايي ديني را مورد توجه قرار دهد و از طرح موضوعات اختلاف‌انگيز پرهيز کند، دخالت رجب طيب اردوغان در مسائل داخلي سوريه، عراق، ليبي و آذربايجان و اختلاف با يونان و کشورهاي اروپايي به انزواي سياسي ترکيه کمک کرد. درحالي‌که انتظار مي‌رفت که آقاي رجب طيب اردوغان که با شاکله اسلامي وارد چرخه قدرت ترکيه شد، جنبه‌هاي وحدت اسلامي را بيشتر مورد توجه قرار دهد. آنچه اخيرا در باکو و از سوي رجب طيب اردوغان مطرح شد، حساسيت‌هاي ملت‌هاي منطقه، مخصوصا ملت ايران را برانگيخت و مردم متوجه شدند که آقاي رجب طيب اردوغان در پي احياي امپراتوري دفن‌شده عثماني برآمده. درحالي‌که جهان امروز با الگوهاي جديد هرگز نمي‌تواند به قرن‌هاي گذشته بازگردد. اگر قرار است که پرونده‌هاي فرسوده قديمي و کهنه مطرح شود، ايران پرونده‌هاي بسياري را بايد مورد بازنگري قرار بدهد؛ از جمله مساله قرارداد گلستان که منجر به جدايي چهارده ولايت در جنوب قفقاز و رود ارس شد، بايد مورد بازخواني قرار گيرد. در جريان قرارداد ننگين گلستان که در سال 1813 بين دولت وقت روسيه و دولت ضعيف و بي‌تدبير قاجار به امضا رسيد، ايران بيش از 220هزار کيلومتر مربع از خاک خود را از دست داد. اما جمهوري اسلامي ايران هرگز درصدد پردازش به پرونده‌هاي بايگاني‌شده برنيامده زيرا نگاه ملت ايران و دولت جمهوري اسلامي ايران، نگاهي برگرفته از الگوهاي ديني و مذهبي است که فراتر از گرايش‌هاي قومي است. بنابراين آقاي رجب طيب اردوغان از طرح اين موضوعات دچار اشتباه راهبردي شده و بداند که زمان براي احياي امپراتوري عثماني مناسب نيست و وحدت منطقه‌اي بايد مورد توجه رهبران ترکيه قرار گيرد. با اينکه آقاي مولود چاووش اوغلو، وزير خارجه ترکيه در جريان تماس تلفني با آقاي جواد ظريف، همتاي ايراني خود رسما از اظهارات آقاي رجب طيب اردوغان عذرخواهي کرد، اما به‌هرحال طرح چنين موضوعات حساسي کمکي به همگرايي منطقه‌اي و آرامش منطقه جنوب قفقاز نخواهد کرد.