روزنامه آفتاب یزد
1396/03/08
پخش ربنای شجریان خلاف موازین شرعی تلاوت است
آفتاب یزد – گروه فرهنگی: پس از سالها عدم پخش دعای ملکوتی «ربنا» با صدای استاد محمدرضا شجریان از تلویزیون و درخواست های مکرر و بیشمار مردم در طول این سالها بالاخره چهارشنبه هفته گذشته عالیترین مقام وزارت ارشاد یعنی رضا صالحی امیری وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در حاشیهنشست اعضای کابینه حسن روحانی
نامه ای را تسلیم عبدالعلی علی عسکری رئیس سازمان صدا و سیما کرد که در آن خواستار پخش «ربنای» استاد محمدرضا شجریان در ایام ماه مبارک رمضان شده بود. با ارسال این نامه این امید در دل علاقمندان خسرو آواز ایران ایجاد شد که در رمضان امسال بالاخره طلسم پخش نشدن ربنا از تلویزیون می شکند و مردم ایران پس از سالها محرومیت از شنیدن این دعا در سرسفره های افطار باز هم همچون گذشته های دور، روزه خود را با دعای زیبا و ملکوتی «ربنا» آن هم با صدای دلنشین استاد شجریان باز می کنند اما اولین روز ماه مبارک رمضان هم آمد و خبری از پخش این دعا از تلویزیون نشد. اینبار اما انگار به این دلیل که یک مقام مسئول دولتی خواستار پخش این
دعا از رسانه ملی شده بود صدا و سیما
پس از سالها بالاخره به این موضوع واکنش نشان داده و در پاسخی به نامه وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی موضع خود را درباره پخش این دعا اعلام کرد. محمدجواد لاریجانی عضو شورای نظارت بر صدا و سیما در پاسخ نامه وزیر ارشاد نوشته است:
***برادر گرامی جناب آقای دکتر سیدرضا صالحی امیری-دام عزه
وزیر محترم فرهنگ و ارشاد اسلامی
سلام علکیم و رحمه‌الله و برکاته؛
در مورد نامه منتسب به جنابعالی خطاب به سازمان صداوسیمای جمهوری اسلامی دائر بر ضرورت پخش تلاوت منتخبی از آیات چند سوره از کلام‌الله مجید با صدای هنرمند معروف آقای شجریان، ضروری دانستم که نکته مهمی را خدمتتان عرض کنم. از آنجا که موضوع دفاع از ایشان یک مناقشه سیاسی شده است، لذا در تلاوت مذکور توجه به آیات تحت‌الشعاع قرار می‌گیرد و این امر خلاف موازین شرعی تلاوت است؛ لذا خواهشمند است که سایر قطعات آوازی آن هنرمند را مطرح فرمائید که اتفاقا دارای ساختار موسیقیایی مهمتری هم هستند. حتما می‌دانید که تحت‌الشعاع
قرار گرفتن توجه به آیات باهرات نسبت به مقارنات آنقدر مهم بوده که برخی از فقهای بزرگ تلاوت ملحون را مورد شبهه قرار داده‌اند. البته این حساسیت در میان موسیقی‌دانان بزرگ و حرفه‌ای هم مطرح است و آنان غالبا ابا دارند که قطعات مهم ترکیبی آنان همراه
با آواز پخش شود، زیرا معتقدند توجه به الحان و معانی (و گاه حرکات متناظر بدنی) توجه به رموز و ظرافت‌های نهفته در تناسب‌های ایقاعی را که جوهر اصلی هنر موسیقی است تحت‌الشعاع قرار می‌دهد.
با تشکر
العبد الفانی
محمدجواد لاریجانی
عضو شورای نظارت صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران
****
واکنش مدیر خانه موسیقی
اما پاسخ محمدجواد لاریجانی به نامه وزیر ارشاد مبنی بر درخواست پخش ربنای شجریان واکنش مدیرعامل خانه موسیقی را در پی داشت.
حمیدرضا نوربخش با اشاره به موضع‌گیری محمدجواد لاریجانی درباره ربنای محمدرضا شجریان گفت: «ایشان تشکیکاتی کرده‌اند که به ظاهر بیشتر از زاویه علم قرائت بوده است که البته مشخص نیست ایشان اساسا چقدر با مسئله قرائت آشنایی دارند؛ این یک مسئله است. اما مسئله اصلی من این است که نامه‌ای توسط وزیر محترم ارشاد به رئیس سازمان صدا و سیما نوشته شده؛ آقای دکتر محمدجواد لاریجانی ظاهرا مثل دیگر مواردی که از ایشان سراغ داشته‌ایم و تمایل‌شان برای پاسخگویی به مسائل مختلف، در این مورد هم ظاهرا جسارت‌شان از بقیه بیشتر بوده که پاسخ به این مسئله را شخصا برعهده گرفته‌اند.» این خواننده در ادامه افزود: «سوال من این است که آقای دکتر لاریجانی از کدام جایگاه کارشناسی درباره ربنای استاد شجریان صحبت می‌کند؟ ایشان استاد قرائت هستند؟ یا کارشناس قرآن؟ یا مفسر هستند؟» او همچنین عنوان کرد: «من به عنوان کسی که هم خواننده و هم قاری قرآن هستم و با قرائت آشنایی دارم؛ سخن می‌گویم. اول اینکه همه ما می‌دانیم استاد شجریان کسی است که در قرائت قرآن از طفولیت کار کرده‌اند و اصلا آدم ناآشنایی در این زمینه نبوده‌اند.
استاد شجریان در جلسات قرآن بزرگ شده؛ پدرش هم قاری قرآن و هم برگزارکننده جلسات و کلاس‌های قرآنی بوده است.» نوربخش گفت: «استاد شجریان از کودکی با صوت قرآن بزرگ شده و با قاریان بزرگ جهان و شیوه‌های قرائت‌شان آشنایی داشته و دارند. حتی خودشان در مسابقات بین‌المللی قرائت قرآن مقام آورده است. در این میان چطور کسی که در وادی کار قرآنی هیچ سابقه‌ای نداشته؛ اینگونه با اعتماد به نفس درباره مقوله‌ای که اطلاعاتی در موردش ندارد،
سخن می‌گوید؟! ایشان فکر کرده‌اند وقتی واژگان خاصی را که صد در صد حرفه‌ای است و به هیچ عنوان مخاطب عام آنها را نمی‌فهمد به کار ببرند، مطلب تمام میشود؛ اما در واقع اینگونه نیست.» مدیرعامل خانه موسیقی در ادامه افزود: «یکی از بهترین قرائت‌ها و اجراها در زمینه مناجات‌خوانی همین اجرای ربنای استاد شجریان است. مناجات‌خوانی با تلاوت قرآن تفاوت دارد. استاد شجریان نوارهایی در زمینه قرائت قرآن دارد که سی‌دی‌هایش موجود است؛ آقای دکتر لاریجانی می‌توانند به این نوارها مراجعه کنند. استاد شجریان قرائتی دارند که بر شیوه مرحوم استاد مصطفی اسماعیل اجرا شده است. آن زمان وقتی قاریان بزرگ این قرائت را گوش داده‌اند؛ همه لب به تحسین گشوده‌اند. وقتی شما در مقام مناجات چیزی را می‌خوانید ممکن است مقداری از مولفه‌های قرائت قرآن فاصله بگیرید.»
او عنوان کرد: «ربنای شجریان یکی از بهترین نمونه‌های مناجات‌خوانی است؛ ضمن اینکه استاد شجریان نیز در این زمینه ادعایی نداشته و این ربنا را به عنوان الگویی برای تمرین عده‌ای ضبط کرد که بعدها پخش شد و بسیار مورد اقبال مردم قرار گرفت و ملت ما سال‌های سال با آن زندگی کرده‌اند. امروز ربنا در گوش و ذهن همه مردم ما هست و هر وقت پخش میشود؛ مردم به یاد لحظات نورانی افطار ماه مبارک رمضان می‌افتند.» حمیدرضا نوربخش گفت: «نکته آخر اینکه می‌خواهم به آقای دکتر محمدجواد لاریجانی بگویم با این قاعده‌ای که شما می‌گویید اذان مرحوم موذنزاده اردبیلی نیز از نظر قواعد قرائت قرآن مشکل دارد. ایشان لطف کنند به صدا و سیما بگویند دیگر اذان موذنزاده اردبیلی را پخش نکنند. به دلیل اینکه اگر بخواهم از نظر قواعد تجوید بررسی کنیم اذانی که مرحوم استاد موذنزاده اردبیلی گفته‌اند اذان فارسی محسوب میشود و از لحن فارسی در آن استفاده شده و تجویدش هم متفاوت است. حال آنکه این اذان حالی دارد که ما می‌بایست به دنبال روح حاکم بر آن باشیم. مردم هم روح حاکم بر آن اثر را دیدند و پذیرفتند. امروز اذان موذنزاده اردبیلی با روح و جان مردم ممزوج است. اگر شما از مردم ایران بپرسید کدام اذان را بیشتر دوست دارید حتما اکثریت‌شان می‌گویند اذان موذنزاده اردبیلی. این طبیعی است چون کسی کار به لحن اثر ندارد و به قول شاعر ما درون را بنگریم و حال را.» به گزارش ایلنا، این خواننده افزود: «بسیاری از مردم کوچه و بازار هم اذان می‌گویند. اتفاقا در بسیاری مواقع؛ موذنان و مکبران مساجد همین مردم ساده کوچه و بازار هستند. همه مردم هم این ماجرا را پذیرفته‌اند و کسی به آنها نمی‌گوید آیا شما تجوید کار کرده‌اید یا نه؟!؛ شما لحن‌ات را برو درست کن؛ شما قرائت کار کن. همه مردم ما بسیاری از همین اذان‌ها یا مناجات‌ها را که تنها با جان و دل اجرا میشود با تمام وجود پذیرفته‌اند و کسی هم با آنها مشکل ندارد. بنابراین، این دلایل اصلا موجه نیست و دوستان بهتر است دنبال دلیل دیگری برای پخش نکردن ربنا باشند.
سایر اخبار این روزنامه
اقدامات اعتماد سوز اطرافیان روحانی
آسیب‌های اجتماعی؛ اصلاح طلب یا اصولگرا
بحث انتخاب شهردار تهران نباید به موضوعی چالشی و اختلاف برانگیز تبدیل شود
اقدامات اعتماد سوز اطرافیان روحانی
چرخش ولایتی در غیبت آیت‌الله
چاوشی سانسور میشود چون در حمایت از روحانی خوانده
هیئت تطبیق مصوبات، اشکال قانونی به مصوبه ۲۰۳۰ نگرفت
پخش ربنای شجریان خلاف موازین شرعی تلاوت است
روحانی سقف شیشه‌ای زنان را می‌شکند؟!
هزینه میلیاردی تبلیغات انتخاباتی را از کجا آوردید، گنج پیدا کرده‌اید؟
تجربه‌های ملت ایران نشان می‌دهد آینده از آنِ جوانان مومن است
