روزنامه آفتاب یزد
1399/10/04
کاهش تعهدات ایران و مصوبه هسته‌ای مجلس مکمل هم هستند
آفتاب یزد ـ رضا بردستانی: یک استاد ژئوپلیتیک دانشگاه در گفتگویی به آفتاب یزد گفت:«کاهش تعهدات برجامی از سوی دولت اثر‌گذار و طرح 9 ماده‌ای مجلس با نام «اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها» مکمل آن بوده است.»دکتر عبدالرضافرجی راد سفیر اسبق ایران در مجارستان و نروژ همچنین تاکید می‌کند:«کاهش تعهدات برجامی از سوی شورای عالی امنیت ملی کشور که مندرج در بندهای ۲۶ و ۳۶ برجام نیز بوده و از ۱۸ اردیبهشت ۱۳۹۸ توقف اجرای برخی تعهدات ایران در توافقی موسوم به برجام را آغاز کرده، نقشی تعیین‌کننده داشته و این روزها اثرگذاری آن بیشتر نمایان شده است.»
اشاره دکتر فرجی راد به تصمیم شورای عالی امنیت ملی است که طی آن، جمهوری اسلامی ایران با دادن فرصت‌های ۶۰ روزه به کشورهای باقی مانده در برجام برای عملیاتی نمودن تعهدات خود در زمینه تحریم‌ها به صورت گام به گام، اقدام به کاهش تعهدات هسته‌ای کرد:
= گام اول (۱۸ اردیبهشت ۱۳۹۸)، عدم رعایت محدودیت‌های مربوط به نگهداری ذخایر اروانیوم غنی شده و ذخایر آب سنگین
= گام دوم (۱۶ تیرماه ۱۳۹۸)، عدم رعایت محدودیت‌های مربوط به سطح غنی‌سازی اورانیوم و اقدامات مربوط به مدرن‌سازی رآکتور آب سنگین اراک
= گام سوم (۱۵ شهریور ۱۳۹۸)، عدم رعایت محدودیت‌های مربوط به تحقیق و توسعه
= گام چهارم (۱۵ آبان ۱۳۹۸)، بازگشت ماهیت فردو به مرکز غنی‌سازی و آغاز گازدهی به سانتریفیوژها در این مرکز
= گام پنجم (۱۵ دی ۱۳۹۸)، عدم رعایت محدودیت در تعداد سانتریفیوژها
در همین راستا، مجلس شورای اسلامی درچارچوب «گام‌های کاهش تعهدات هسته ای» و «نامه رئیس جمهور ایران به کشورهای اروپایی»، در پاسخ به روند اقدامات خصمانه آمریکا علیه جمهوری اسلامی ایران و همراهی کشورهای اروپایی با آن، از جمله تشدید ظالمانه و بی‌وقفه تحریم‌ها علیه ملت ایران، اقدام تروریستی علیه سردار شهید حاج قاسم سلیمانی، اقدام خرابکارانه در تاسیسات نطنز و نهایتا تلاش غیرقانونی آمریکا برای بازگشت قطعنامه‌های ۱۶۹۶ (۲۰۰۶)، ۱۷۳۷ (۲۰۰۶)، ۱۷۴۷ (۲۰۰۷)، ۱۸۰۳ (۲۰۰۸)، ۱۸۳۵ (۲۰۰۸) و ۱۹۲۹ (۲۰۱۰) شورای امنیت سازمان ملل و نیز تلاش آمریکا برای افزایش ریسک و ایجاد فضای عدم اطمینان برای کشورها، شرکت‌ها و بانک‌های خارجی به منظور همکاری با ایران در زمینه برنامه هسته‌ای و تسلیحات متعارف از طریق صدور دستور اجرایی و تهدید به اعمال تحریم‌های ثانویه، طرحی 9 ماده‌ای را با عنوان «طرح اقدام راهبردی برای لغو تحریم ها»، به تصویب می‌رساند.232 نماینده از 246 نماینده ی حاضر به این طرح رای موافق داده اند.
> مانور ظریف مقابل اروپا با مصوبه مجلس
روزنامه جوان در یادداشتی با عنوان:«مانور ظریف مقابل اروپا با مصوبه مجلس» می‌نویسد:«وزیر امور خارجه ایران با تاکید بر اینکه کشورهای اروپایی به تعهدات خود در برجام عمل نکرده‌اند، به مقامات سه کشور اروپایی دخیل در مذاکرات هسته‌ای هشدار داد مذاکره‌ای درباره تعدیل یا گسترش برجام محلی از اعراب ندارد. همزمان روس‌ها و چینی‌ها خواستار بازگشت بی‌قید و شرط امریکایی‌ها به برجام شدند.» این روزنامه مسئله ی اخیر را به طرح مجلس مربوط دانسته ادامه می‌دهد:« ظاهراً طرح سه هفته قبل مجلس به اندازه‌ای موثر بوده که فضای جلسه وزرای خارجه ۱+۴ با ایران را تا حدی به نفع دیپلماسی ایران تبدیل کند تا جایی که روزنامه گاردین از عقب‌نشینی هرچند مقطعی وزرای اروپایی خبر داده است.»
آن طور که این روزنامه نوشته؛ محمدجواد ظریف بعد از نشست غیررسمی وزرای امور خارجه ایران و گروه ۱+۴ (آلمان، فرانسه، انگلیس، روسیه و چین) و همین‌طور «جوزف بورل» مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در رشته توئیت‌هایی از برخی مطالب مطرح‌شده در این جلسه گزارش داد و نوشت: «در نشست وزرای خارجه کشورهای باقی‌مانده در برجام من تاکید کردم: «۱- این آخرین فرصت برای سه کشور اروپایی/اتحادیه اروپا است که برجام را نجات دهند. ۲- داده‌های مربوط به حجم مبادلات تجاری ایران و اتحادیه اروپا بین ۲۰۱۴ تا ۲۰۱۹ ثابت می‌کند که تروئیکای اروپا/اتحادیه اروپا تعهدات برجامی‌شان را نقض کردند. ۳- تروئیکای اروپا همانند امریکا برای وارد آوردن خسارات جبران‌ناپذیر به ایرانی‌ها مقصر است.» ظریف در پیامی دیگر با اشاره به برخی اظهارات از سوی کشورهای غربی در خصوص لزوم مذاکره بر سر چارچوب‌های زمانی برجام گفت: «۴- تقویم زمانی برجام از این توافق جدایی‌پذیر نیست. مذاکره مجدد منتفی است. ۵- تسلیحات و بحران‌های منطقه ما اصولاً از امریکا و سه کشور اروپایی وارد می‌شوند، ولی ما به صورت جمعی تصمیم گرفتیم این موضوعات را [از مذاکرات]کنار بگذاریم. ۶- «کشورهای دموکراتیک» نمی‌توانند از ما بخواهند مصوبه مجلس را نقض کنیم.»
روزنامه جوان معتقد است:«ششمین بند توئیت ظریف هرچند حمایت از طرح مجلس نیست، ولی نشان می‌دهد که او برخلاف دفعات قبل، این بار دست‌کم کارتی برای فشار بر اروپاییان در آستین داشته است، کارتی که ظواهر امر نشان می‌دهد به نفع او تمام شده است. » وزیر خارجه ایران در آخرین پیامش نوشته است: «و آخرین مورد که البته کم‌اهمیت‌تر از بقیه نیست: ۷- همه طرف‌ها باید به پایبندی عملی به برجام برگردند. بعد از آنکه امریکا/تروئیکای اروپا به وظایف‌شان عمل کنند، ایران به سرعت تدابیر اصلاحی اتخاذ‌شده در واکنش به خروج غیرقانونی امریکا را به عقب برخواهد برگرداند. مردم ایران باید اثرات رفع تحریم‌ها را احساس کنند.»
در ادامه ی گزارش روزنامه جوان می‌خوانیم:« یک روزنامه انگلیسی مدعی شده وزرای خارجه کشورهای اروپایی موافقت کرده‌اند برای احیای توافق هسته‌ای برجام، پیش‌شرط‌های جدیدی از ایران مطالبه نکنند. روزنامه گاردین نوشته است: «در اتفاقی که ممکن است یکی از مهم‌ترین تحولات باشد سه قدرت اروپایی رضایت دارند برای رایزنی در خصوص تمدید توافق و قوی‌تر کردن آن صبر کنند.» گاردین درباره موضع انگلیس نوشته است: «گمان می‌رود باور دولت انگلیس این است که تا هنگام دستیابی به «پیشرفت‌های محسوس» از جانب امریکا و بازگشت ایران به پایبندی به توافق، نیازی به طرح مسئله تمدید توافق نیست.» یک دیپلمات ارشد اروپایی به این روزنامه گفته است: «همه حاضران بر سر میز موافق بودند که لازم است توافق حفظ شود و باید امریکا را مجاب کرد که بازگشت به برجام، به همان شکلی که در حال حاضر هست و بدون گذاشتن پیش‌شرط برای آن یا تلاش برای افزودن چیزی به آن، اقدام بهتری خواهد بود.»
وی اضافه کرد: «اگر می‌خواهیم ایران به پایبندی کامل برگردد باید مشوق‌های اقتصادی را که وعده داده بودیم، محقق کنیم. امروز تجارت بین کشورهای اروپایی و ایران کمتر از آن چیزی است که قبل از
توافق بود.» بر اساس آن چه روزنامه جوان به عنوان:«موضع روس‌ها و چینی‌ها» از آن یاد کرده است؛ وزارت امور خارجه روسیه در مورد نتایج نشست غیررسمی وزرای خارجه کشورهای حاضر در برجام اعلام کرد، ایالات متحده نباید برای بازگشت به برجام پیش‌شرط تعیین کند. همچنین «هووآ، چون یینگ» سخنگوی وزارت خارجه چین، در صفحه شخصی توئیتر خود نوشت: «خروج آمریکا از برجام و فشار حداکثری آن بر ایران، ریشه اصلی انحراف مسئله هسته‌ای ایران از مسیر درست آن است.» وی سپس نوشت: «بازگشت آمریکا به توافق و از سر گرفتن پایبندی به آن، راه صحیح برای کاهش تنش‌ها است.»
> آیا ایران می‌تواند در قضیه ی برجام
مانند بریتانیا در قضیه ی برگزیت عمل کند؟!
بریتانیا و برگزیت داستان دنباله داری است که عقبه‌ای طولانی اما تاریخچه‌ای نزدیک به ذهن دارد. 23 ژوئن 2016(سوم تیرماه 1395) بیشتر از 17 میلیون نفر به عدم حضور آن کشور در اتحادیه ی اروپایی رای دادند که اگرچه بسیاری از تحلیلگران این برتری عددی را شکننده و در مواردی آمیخته با برخی بداخلاقی‌های سیاسی از سوی جناح راست می‌دانند. اگرچه عبدالرضافرجی راد می‌گوید اگر همان رفراندوم امروز برگزار شود، جمعیت بیشتری رای بر ماندن بریتانیا در اتحادیه می‌دهند اما در سایه ی نفوذ تروریسم در اروپا و لندن، حزب محافظه کار توانست سند خروجِ بریتانیا از اتحادیه ی اروپایی را به نام مردم و از طریق رفراندوم، نهایی کند.
این روزها و بعدِ سخنرانی حسن روحانی در «نشست حقوق شهروندی و قانون اساسی» مباحثاتی در فضای سیاسی کشور شکل گرفته که عملاً دو سوی ماجرا یعنی موافقان و مخالفان«رفراندوم» را رو در روی همدیگر قرار داده است. برخی مطرح کردن رفراندوم را اساساً بی‌دلیل می‌دانند و برخی همچون حسین شریعتمداری در کیهان، آن را فرار رو به جلوی دولت دوازدهم برای فرار از پاسخ گویی در برابر معضلات جامعه معنا کرده است. اما در جهانی که ما طرح و عدم طرح رفراندوم را دنبال می‌کنیم، انگلستان، کشوری که برخاسته از یک نظام«پارلمانی» ریشه دار است؛ مهم‌ترین چالش سیاسی خود یعنی عضویت و عدم عضویت در اتحادیه ی اروپایی را به یک همه‌پرسیِ عمومی تبدیل کرد تا دیگر حرف و حدیثی حتی در خودِ اتحادیه باقی نماند.
با طرح این موضوع به سراغ دکتر عبدالرضافرجی راد استاد ژئوپلیتیک دانشگاه و یکی از دیپلمات‌های اسبق جمهوری اسلامی ایران رفتیم تا ببینیم آیا ایران می‌تواند یا به تعبیر درست تر، این توانایی در چهارچوب‌های سیاسی جمهوری اسلامی ایران وجود دارد که:«ایران نیز در قضیه ی برجام مانند بریتانیا در قضیه ی برگزیت عمل کند؟!»
این استاد دانشگاه می‌گوید: مسئله خروج انگلستان از اتحادیه اروپا مسئله مهم و حیاتی تلقی میشود. نخست وزیر وقت بریتانیا ترجیح داد که با توجه به دیدگاه‌های مختلفی که در کشور وجود داشت این مسئله را به رفراندوم بگذارد به ویژه اینکه دو قسمت دیگر بریتانیا یعنی اسکاتلند و ایرلند مخالف این قضیه بودند لذا این رفراندوم انجام شد، رفراندومی که با یک رای شکننده برنده شد که معتقدم الان اگر آن رفراندوم انجام شود مردم با یک تقاوت معناداری به ماندن در اتحادیه رای می‌دهند.
> سیستم سیاسی انگلستان برخلاف ایران پارلمانی است
فرجی راد ادامه می‌دهد: جناح راست از این قضایا و شرایطی که به وجود آمده بود ـ تروریسم و اوج حملات داعش در اروپا و انگلیس ـ استفاده کردند و به ویژه مسئله مهاجرین چه مهاجرین خارج از اروپا چه مهاجرین از شرق اروپا که شغل‌های خدماتی را از انگلیسی‌ها در آن موقع گرفته بودند و در نهایت برگزیت اجرایی شد.
این استاد دانشگاه خاطرنشان می‌کند: انگلیس سیستم پارلمانی قوی‌ای دارد و شاید اولین سیستم پارلمانی جهان است که ترجیح دادند خروج از اتحادیه یا برگزیت توسط سیستم پارلمانی عملی نشود. در ایران اگر بخواهیم مقایسه کنیم یک سیستم پارلمانی نداریم. میشود با انگلیس این گونه مقایسه کرد که ابتدا آنجا اتفاقی در حال وقوع بوده که حتی سیستم پارلمانی هم شاید جوابگو نبوده و اینجا هم همین است. اما ما در قانون اساسی مان اصلی داریم(اصل 59) که در مسائل بسیار مهم رفراندوم برگزار شده و آن مسئله بسیار مهم را حاکمیت به رفراندوم ملی گذارد و مردم رای دهند. این مشکلی ندارد اما از یک جهت ما ساختار و سیستم سیاسی مان طوری است که در راس نظام می‌تواند نظر قاطع را دهد. یعنی در سیستم پارلمانی انگلیس یک نخست وزیر است. بالاتر از نخست وزیر که مسئول همه امور اجرایی است ملکه و سیستم پادشاهی است که نقش تشریفاتی دارد. اما در ایران بالاترین مقام کشور بر اساس قانون اساسی نقش سرنوشت ساز دارد.در واقع اگر بالاترین مقام کشور تصمیم گیرد این رفراندوم هم می‌تواند اجرا شود. اما اگر بخواهد پارلمان تصمیم گیرد و بالاترین مقام کشور نظرش مخالف باشد این انجام نمی‌شود. اینجا تفاوتی با انگلستان مشاهده میشود. بالاترین مقام انگلستان ملکه است که نمی‌تواند نقش اجرایی داشته باشد اما در ایران کاملا
متفاوت است.
> مدلسازی بر اساس روش رفتاری انگلستان در برگزیت میسر نیست
سفیر اسبق ایران در مجارستان در واکنش به این پرسش که آیا با یک مدلسازی سیاسی می‌توان شبیه انگلستان عمل کرد؟ می‌گوید:خیر. اینگونه فکر نمی‌کنم. مدلسازی آنجا رفراندوم بوده است. اینجا در رابطه با رفراندوم بالاترین مقام کشور براساس قانون اساسی تصمیم می‌گیرد. اینکه مجلس مسئله‌ای را تصویب کرده و ما بخواهیم با رفراندوم آن مصوبه مجلس را لغو کنیم و اگر مردم رای دادند که بازهم دچار مشکل میشود. باز هم بالاترین مقام کشور باید نظر دهد.
> ظریف هشدار داد وقتی برای تلف کردن باقی نمانده!
از او می‌پرسیم به عنوان یک دیپلمات سابق، هدف ظریف از اشاره به طرح 9 ماده‌ای مجلس چه بوده که سفیر اسبق ایران در نروژ می‌گوید: به نظر من آقای ظریف هدفش این بوده است که پارلمان ایران مسئله‌ای را تصویب کرده مبنی بر اینکه برجام را با توجه به تغییرات سیاسی در آمریکا هر چه زودتر این کشور به برجام برگردد و عملیاتی شود. اگر این بار این مسئله بخواهد طول کشد ما چاره‌ای نداریم جز اینکه مصوبه مجلس که مصوب کرده تا ایران باید عکس‌العملی
نشان دهد مطابق مصوبه مجلس باید تغییراتی انجام دهیم. بنابراین فرضا از NPT خارج شویم یا اصلاحات دیگر یا تعهدات بیشتر یا از برجام خارج شویم یعنی پیام دکتر ظریف این است که ما سه سال اسیر عدم اجرای برجام هستیم.بهانه همه هم در دنیا این است که یک آدم غیر معمولی به نام ترامپ آمده و همه را تحریم می‌کند.حالا این بهانه یک ماه دیگر گرفته میشود و کسانی سر کار آمدند که برجام را اجرا کردند پس به برجام باز گردید و اگر قصد بازگشت دارید زمان زیادی ندارید بنابراین اگر این مدت زمان محدود بگذرد مجلس ما مصوبه‌ای دارد که ما این مصوبه را اجرا می‌کنیم که بیان کردم این مصوبه چه چیزهایی می‌تواند باشد. البته مجلس هم یک مصوبه دارد که 12 روز مهلت داده که در این زمان خیلی نمی‌شود این مصوبه را عملیاتی کرد و مجلس اگر ببیند دولت جدید آمریکا مذاکرات را خوب پیش می‌برد برای یکی دو ماه عجله نمی‌کند و مسئله جدیدی درباره طرف مقابل به تصویب نمی‌رساند.
> اختلافات در برجام قابل حل است
استاد جغرافیای سیاسی دانشگاه در پایان اظهار می‌دارد: معتقدم این مسئله ظرف یکی دو ماه قابل حل است به ویژه عکس العمل‌ها در یک هفته گذشته بسیار خوب بوده چه از جانب اروپایی‌ها و چه از جانب آمریکایی ها.
عبدالرضافرجی راد می‌افزاید: آقای ظریف به نوعی از این طرح مجلس استفاده کرده اما بیشتر کاهش تعهدات ما نقش داشته است. طرف مقابل می‌بیند سانتریفیوژها جدیدتر میشود تعداد بیشتر میشود غنی‌سازی بیشتر میشود الان هم دوران تشنج در خاورمیانه نیست یا باید تشنج را به دلیل غنی‌سازی بیشتر اورانیوم، بیشتر کنند یا باید برجام را اجرا کنند به همین دلیل همه اروپایی‌ها در هفته گذشته تاکید کردند که برجام فعلا مهم‌ترین و بهترین راه حل است. کاهش تعهدات و طرح مجلس مکمل هم‌اند هر چند که ممکن است ضعف‌هایی هم داشته باشد.
سایر اخبار این روزنامه
کسانی که برای رفع تحریم عجله ندارند، شاید وضعشان خوب است
استقبال کاربران از پولی شدن برخی خدمات تلگرام
کاهش تعهدات ایران و مصوبه هسته‌ای مجلس مکمل هم هستند
وقتی اعداد سخن می‌گویند!
کشف آمپول‌های قلابی کرونا در تهران
حاشیه‌سازی بی‌فایده
منت می‌گذارم پس هستم!
حواس مردم از گرانی پرت نمی‌شود
درباره آموزش آنلاین
آیا گردن اراذل و اوباش را خواهیم شکست؟
اعتمادسازی واکسنی
خنداندن وخندیدن به چه قیمتی؟
مسئولیت اجتماعی در روزگار گرانی
