روزنامه آفتاب یزد
1399/11/09
جشن سده
ضیاء مصباح - هر سال در پسین روز دهم بهمن جشن سده برپا میشود و احترام ایرانیان را به آتش این عنصر حیاتی، نشان می‌دهد، بر آمده از وظیفه‌ای ملی به چگونگی این سنت دیرین وطنمان می‌پردازد و امیدوار است به مناسبت‌ها در نکوداشت مراسم ملی به سهم خود ایفای نقش نمائیم.این مراسم که ریشه در آیین‌های ملی و باستانی سرزمین تاریخی، بزرگ و اهورائی ما دارد، کماکان با حدود 3750 سال پیشینه با روش خاصی برگزار میشود.
جشن سده از قدیمی‌ترین زمان‌های تاریخ تاکنون پایدار مانده وحوادث روزگار با همه فراز و نشیب، نتوانسته خللی بر آن وارد کند.
در قلمرو فرهنگی بالاخص رویارویی آریایی با فرهنگ مهاجم سامی، مبارزه حتی از رویارویی‌های سیاسی برای حفظ ارزش‌های ملی شدیدتر و پیگیرتر بود و تبار ایرانی، گذشته‌ی پر افتخارش را به فراموشی نسپرد و آن را در تمام جلوه‌های: ادب، هنر، شعر، موسیقی، فولکلور، رسوم روزمره خویش و بالاخره حفظ سنت‌ها و از آن جمله جشن‌های نوروز، مهرگان، سده همواره زنده نگاه داشته است.
به روال آیین باستان در پسین روز دهم بهمن هر ساله در نقاطی از ایران جشن سده برگزار میشود و زرتشتیان و ایرانیانی که تابع سنن و آداب خود مانده‌اند در این شادی حضور فعال دارند.
با عبور از مراسم تهران «در منطقه تهران پارس» که حساس‌تر از دیگر مناطق می‌باشد بعنوان نمونه:
در کرمان از چند روز قبل مردم در باغی به نام «بداغ‌‌آباد» که در نزدیکی شهر و امروز در درون دیار کریمان قرار دارد جمع شده و در اتاق‌های آن سکنی می‌گزینند تا برای چند روزی زندگی مشارکتی را به رسم اجداد خود تجربه کنند و در روز دهم بهمن ( امسال پسین ادینه در پیش )همزمان با غروب خورشید موبدان در لباس مخصوص و سرتاپا سفید و مشعل به دست در حالی که نوای دف و دایره نواخته میشود و آنان را همراهی می‌کند، برای روشن کردن آتش حرکت می‌کنند و پس از برافروختن کوهی از خارهای روشن شده دور این آتش انبوه جمع و خداوند صاحب آتش را نیایش کرده و هر کس در دل خود آرزویی برای: بهزیستی مردم و جامعه، رفع شر، تظاهر و دروغ، فساد گسترده، کاهش تعمد در نابودی ارزشها و... می‌کند و آتش با اسپند و کندری که به آرزو رسیده‌ها در آن می‌ریزند، همه جا را خوشبو می‌کنند و از فردای آن روز مردمان برای استقبال از نوروز آماده می‌شوند.
در یزد این جشن در یک محوطه‌ی بدون درخت برگزار میشود و با توجه به اینکه در گذشته وسایل ارتباط جمعی نبود، مردم به روال قدیم فرصت دیدار یکدیگر را در این روز همراه با سنت آتش‌افروزی و دعا و نیایش غنیمت می‌شمرند که از لحاظ اجتماعی بسیار حائز اهمیت می‌باشد.
بیرونی در کتاب التفهیم: سبب نام سده را به عدد صد ارتباط داده و می‌گوید:
از او تا نوروز پنجاه روز است و پنجاه شب و در «آثارالباقیه» آورده است که این جشن درست صد روز پس از آغاز زمستان که پنج‌ماه بود و از اولین روز آبان آغاز می‌شد گرفته میشود، زیرا که ایرانیان باستان سال را به دو بخش می‌کردند «تابستان هفت‌ماهه و زمستان پنج ماهه».
این وجه تسمیه و هنگام اصلی جشن، به عهد ساسانیان می‌رسد.
وجه دیگر سده آن است که می‌گویند چون اولاد آدم به صد رسید و مصادف با دهم بهمن بود آن را سده نام نهادند و در آن شب آتش بازی کردند و کوه‌های آتش از هیمه و چوب برافروختند.
در این روز پارسیان جشن مفصلی برپا می‌کردند و آتش بسیار برمی‌افروختند و ملوک و سلاطین وقت مرغان و جانوران صحرایی را گرفته دسته‌های گیاه خشک بر پای آنان بسته و شعله‌ور می‌ساختند و رهایشان می‌کردند تا آتش در همه‌ی کوه و صحرا افتد و سده هر چه باشکوه‌تر و سیع‌تر برقرار شود.
گویند واضع این جشن «کیومرث» بود و او را صد فرزند دختر و پسر، چون به سن رشد و تمیز رسیدند در شب این روز جشنی ساخت و همه را کدخدا کرد و آتش بسیار افروختند و به این سبب آن را سده می‌گویند.
سایر اخبار این روزنامه
چرا مرگ و میر کرونایی انگلستان بیشتر از ایران است؟
دموکرات‌ها روابط خوبی با پوتین و روسیه ندارند
غیبت معنادار رئیس صدا و سیما
باری بر دوش قوه قضائیه
یک تصمیم خوب در مورد کودکان
روحانی: به جای او من را محاکمه کنید
نعمت احمدی: مهریه اصلا نباید زندانی داشته باشد
حداقل این یک کار را انجام دهید!
قوی نمای ضعیف کش
چطور جرات می‌کنید؟!
جشن سده
تاریخ آموزگار انسانها
