پنجره کنونی به‌سرعت در حال بسته شدن است

آرمان ملي- ياسمين طالقاني: اين روزها عرصه ديپلماسي کشور بيش از ساير عرصه‌ها مورد توجه است که شايد آغاز به کار بايدن در قامت رئيس‌جمهور آمريکا و وعده بازگشتش به برجام يکي از اين دلايل باشد؛ البته تا به امروز رئيس‌جمهور جديد آمريکا از ارائه راهکارهايش براي تحقق وعده انتخاباتي سخن نگفته اما در عين حال در رد آن هم اظهارنظري نداشته است. در اين ميان اروپا تلاش مي‌کند تا برجام مانند روزهاي اول با حضور همه کشورهاي عضو به بررسي موضوعات بپردازد. ديروز رئيس کميته روابط با ايران در پارلمان اروپا با بيان اينکه واشنگتن بايد گام اول در رابطه با برجام را بردارد، افزود: مذاکره با ايران بايد اکنون آغاز شود. کورنليا ارنست تاکيد کرد: ايران هيچگونه تجاوزي در رابطه با توافق هسته‌اي انجام نداده است. وي گفت: گام اول را بايد واشنگتن بردارد زيرا خودش منجر به نابساماني شد. ارنست خاطرنشان کرد: به‌کارگيري سياست عدم برداشتن تحريم‌هاي ايران از سوي فرانسه و انگليس، سياستي اشتباه است. وي همچنين تاکيد کرد: مذاکره با ايران اکنون بايد آغاز شود و اتحاديه اروپا ممکن است که واسطه شود.
رويکرد تازه‌اي آزموده شود
اما در سوي ديگر ايران قرار دارد که به بايدن گوشزد مي‌کند از رفتارهاي ترامپ عبرت بگيرد و مسير جديدي را آغاز کند. وزير امور خارجه کشورمان با اشاره به شکست ترامپ و ديگر روساي جمهور پيشين آمريکا در ارتباط با سياست فشار حداکثري به ايران اظهار کرد: با حضور دولت جديد در واشنگتن اين فرصت وجود دارد که رويکرد تازه‌اي آزموده شود اما پنجره کنوني به‌سرعت در حال بسته شدن است. محمدجواد ظريف تصريح کرد: دولت ترامپ بر اين افسانه قمار کرد که ايران ملتي است که مي‌توان آن را بين فروپاشي و تسليم مجبور به انتخاب کرد و همه ديديم که آن شرط‌بندي به چه نتيجه‌اي منتهي شد اما واقعيت اين است که ترامپ نه اولين و نه دومين بلکه هفتمين رئيس‌جمهور پياپي ايالات‌متحده است که چنين شرطي را بست و شکست خورد. وزير امور خارجه ايران افزود: با حضور دولتي جديد در واشنگتن اين فرصت وجود دارد که رويکرد تازه‌اي آزموده شود اما پنجره کنوني به‌سرعت در حال بسته شدن است. به‌زودي دولت من مجبور خواهد بود تا اقدام جبراني تازه‌اي را در پاسخ به عدم پايبندي تاسف‌بار آمريکا و اروپا به تعهداتشان در توافق هسته‌اي اتخاذ کند. اين اقدام جبراني همان‌گونه که توسط پارلمان ما مقرر شده است و در انطباق با حقوق ما در چارچوب برجام شامل گسترش برنامه هسته‌اي ما و کاهش همکاري‌مان با بازرسان آژانس بين‌المللي انرژي اتمي است. ظريف ادامه داد: اين امر تنها در صورتي قابل اجتناب است که ايالات‌متحده تصميم بگيرد که از شکست حداکثري ترامپ درس بگيرد نه اينکه به آن گرايش داشته باشد. وي ادامه داد: ايران بارها و بارها آمادگي‌اش را براي تعامل و همکاري در جهت اهداف مشترکمان با همسايگان‌مان ثابت کرده است. هدف دائمي ما در تمامي تلاش‌هايمان ساخت منطقه‌اي باثبات‌تر، آرام‌تر و شکوفاتر بوده است و در اين خصوص ابتکارهايي را ارائه کرده‌ايم. اميدوارم همسايگان ما نيز آموخته باشند که نمي‌توانند منتظر آن بمانند که بيگانگان امنيتشان را تامين کنند. وي خطاب به همسايگان تصريح کرد: ما بايد بر يکديگر تکيه کنيم چراکه تقدير جغرافيايي آن است که ما همواره همسايه يکديگر باقي خواهيم ماند. ما ايراني‌ها همان کاري را مي‌کنيم که مي‌گوييم و از همه مهم‌تر همواره به قول خود وفاداريم. وزير خارجه جمهوري اسلامي ايران گفت: در سالگرد انقلابمان بار ديگر بر اين دعوت تاکيد مي‌ورزم که از پنجره فرصت کنوني براي پذيرش گفت‌وگو و پايان دادن به خصومت بي‌حاصل عليه مردم ايران بهره گرفته شود.
آمريکا تحريم‌ها را لغو کند


معاون سياسي وزير امور خارجه هم در پاسخ به اين سوال که پيشنهاد ايران در قبال اظهارات اخير جو بايدن چيست که گفته بود آمريکا تا زماني که ايران غني‌سازي اورانيوم را متوقف نکند، تحريم‌ها را لغو نخواهد کرد، گفت: اول از همه اينکه چيزي که او گفت توسط منابع ديگر اصلاح گرديد و گفته شد که منظور او غني‌سازي فراتر از برجام (توافق هسته‌اي) بوده است. اما درباره مساله اصلي که سلسله‌مراتب بازگشت به پايبندي کامل به توافق توسط تمامي اعضاي برجام است، بايد بگويم که وضع کاملا معلوم است. آمريکا تصميم گرفت که مشارکتش در برجام را متوقف کند. آنها ميز مذاکره را ترک کرده و تحريم‌ها را بازگرداندند. حتي تحريم‌هايي جديد بر ايران اعمال کردند. اکنون، اگر سياستشان بازگشت به برجام و عضويت دوباره است، آنها بايد به شکل واقعي تحريم‌ها را لغو کرده و به پايبندي کامل بازگردند. کاري که ما کرديم، در واقع، چاره‌جويي براي تخطي آمريکا از توافق و عليه بازگرداني تحريم‌ها عليه ايران بود. همان‌طور که گفتم، کاهش تعهدات از سوي ايران، در واقع اقدامي متقابل براساس پاراگراف 36 برجام بود. سيد احمد عراقچي افزود: بنابراين، فکر مي‌کنم که اگر شرايط را منصفانه در نظر بگيريد، هر کسي خواهد گفت که اين آمريکاست که اول بايد بازگردد. هنگامي که بازگردند و تحريم‌ها عليه ايران را لغو کنند و ما هم راستي‌آزمايي کنيم که تحريم‌ها لغو شده‌اند، سپس آماده خواهيم بود که فورا به پايبندي کامل به برجام بازگرديم. معاون وزير امور خارجه کشورمان در پاسخ به استدلال خبرنگار اين شبکه که گفت «اکنون اين مثل وضعيت اول مرغ بود يا تخم‌مرغ به نظر مي‌رسد»، توضيح داد: من اين را مساله‌ مرغ و تخم‌مرغ نمي‌بينم. آنها برجام را ترک کردند؛ تحريم‌هايي طي چهار سال گذشته بر ما اعمال کردند. حالا، اگر فکر مي‌کنند که برجام توافق خوبي است و مي‌خواهند به اين توافق بازگردند، طبعا بايد به اجراي تعهداتشان بازگردند. سپس ايران هم همين کار را خواهد کرد. او در پاسخ به اين سوال که با توجه به اظهارات بايدن مبني بر اينکه اگر قرار باشد مذاکراتي با ايران بر سر احياي برجام انجام دهد، بر سر برنامه موشک‌هاي بالستيک ايران و فعاليت‌هاي منطقه‌اي آن نيز گفت‌وگو خواهد کرد، آيا ايران حاضر خواهد شد چنين چيزي را بررسي کند، تشريح کرد: به هيچ وجه. برجام فقط درباره برنامه هسته‌اي ايران است. اين توافق دو رکن دارد: محدود شدن برنامه صلح‌آميز هسته‌اي ما در ازاي لغو تحريم‌ها، فقط همين. وقتي درباره توافق هسته‌اي مذاکره مي‌کرديم، درباره هيچ چيز ديگري مذاکره نکرديم و اين آگاهانه و تصميم تمام اعضاي اين توافق بود. وقتي برجام را با چين، روسيه، اروپايي‌ها و آمريکا مذاکره کرديم، همه‌مان به دليلي تصميم گرفتيم که وارد موضوعي فراتر از برنامه هسته‌اي ايران نشويم. به همين دليل است که برجام يک موفقيت بود. ما حاضر به ورود به هيچ موضوع ديگري نيستيم، چه مسائل منطقه‌اي‌مان باشد، چه توان دفاعي‌مان يا هر چيز ديگري، به‌ويژه اينکه آمريکا ثابت کرده است که شريکي نالايق در مذاکرات است و اروپايي‌ها هم ثابت کرده‌اند که قادر به عملي کردن وعده‌هايشان نيستند. متاسفانه برجام تجربه بسيار بدي براي مردم ايران شد؛ ثابت کرد که آنها نمي‌توانند به وعده‌هاي کشورهاي غربي اعتماد کنند.