بستن دو دريچه براي برجام؟

به گفته آنتوني بلينکن، آمريکا عجله‌اي در حل مساله برجام ندارد، کنگره هم از ادامه تحريم‌ها حمايت مي‌کند. ايران نيز سوم اسفند از ان‌پي‌تي خارج مي‌شود و عدم انعطاف‌پذيري به نفع عربستان و اسرائيل خواهد بود. اکنون چه بايد کرد؟ جو ‌بايدن، رئيس‌جمهور آمريکا با اينکه در روزهاي مبارزات انتخاباتي خود به اين موضوع که به برجام برمي‌گردد اشاره کرد، منتها به چگونگي برگشت به برجام اشاره نکرد و بعد اين مساله به اينکه اول آمريکا به يک اجماع بين‌المللي برسد، تبديل شد تا مخصوصا با متحدان اروپايي به نقطه مشترکي دسترسي پيدا کند و بعد از اروپا هم بايد به سراغ مساله خاورميانه مي‌آمد که در اين منطقه با مخالفت شيخ‌نشين‌ها و مخصوصا اسرائيل مواجه شد. بنابراين تا حدودي دارند سياست سختگيرانه‌تري اعمال مي‌کنند و بدين ترتيب شرايط سخت‌تر و دايره سياسي محدودتر مي‌شود. به نظر مي‌رسد پافشاري درمورد اينکه آمريکا اول تحريم‌ها را بردارد و بعد ما به تعهدات برجامي برگرديم، راه به جايي نخواهد برد. براي اينکه آمريکايي‌ها به نتيجه‌اي که مي‌خواستند در دوره بايدن رسيدند که همانا يک اجماع بين‌المللي است. از طرف ديگر آمريکايي‌ها به اين فکر افتادند که اگر بخواهند تحريم‌ها را بردارند تا ايران هم به تعهداتش عمل کند، کار بسيار سختي است چون برگرداندن آن کار مشکلي خواهد بود. مخصوصا تحريم‌هاي ثانويه همانطور که کره جنوبي را هم از پرداخت پول به ايران منع کرده‌اند. از طرفي مجلس تا حدودي عجولانه وارد قضيه شد و طي اختلافاتي که بين دولت و مجلس وجود داشت، به اينکه به نحوي هم آمريکا را غافلگير کند و هم دولت را تحت فشار قرار دهد، عمل کرد، درحالي‌که نتيجه مطلوبي به‌دست نخواهد آمد. به همين دليل هم تا الان آمريکايي‌ها و اروپايي‌ها به اين تهديد زماني توجهي نکرده‌اند. حتي آقاي بلينکن از اينکه آمريکا عجله ندارد سخن گفته و خونسردي در پيش گرفته‌اند. به نظر مي‌رسد بدون واسطه‌، بايد وارد يک ديپلماسي موثر شد، همانطور که در زمان اوباما انجام شد و اين کار را به سامان رساند. چون فشارهاي خردکننده اقتصادي که معيشت مردم را با مشکل مواجه کرده، سخت شده است؛ بنابراين بايد يک تغييرات اساسي در استراتژي‌ها در پيش گرفته شود. سياست تند نتيجه‌بخش نخواهد بود و اوضاع را بهتر نخواهد کرد. به نظر مي‌رسد با تدبير بيشتر و همچنين تغيير در مناسبات منطقه‌اي مي‌توان اوضاع را مديريت کرد. آمريکا در مسائل خاورميانه نمي‌تواند ايران را ناديده بگيرد، شرايط بسيار حساس است و نبايد زمان را از دست بدهيم. هرچه زمان بگذرد، طرف‌ها مي‌توانند با وارد کردن روسيه و چين به اردوگاه خودشان، فشار را بيشتر کنند. بايدن طي مذاکره با رئيس‌جمهور چين و صحبت تلفني با پوتين و پيش کشيدن آنها تلاش دارد آنها را به خود نزديک کند.