گروه اقتصادی – کورش شرفشاهی: گرانی معضلی است که هر از چندگاهی از یک بخش به بخش دیگر اقتصادی می رود تا مردم را با چالشی جدی رو به رو کند. هرچند گرانی برای مردم عادی شده، اما در برخی موارد آنقدر از شور بدر می شود که کارد به استخوان می رسد. اگر بخواهیم گرانی گوشت، مرغ، تخم مرغ، حبوبات، خودرو، برنج، لوازم خانگی، پوشاک و خلاصه هرچیزی که در این مملکت عرضه می شود را نادیده بگیریم، می توانیم از گرانی میوه انتقاد کنیم که در مدت کوتاهی رشد ۴۰۰ درصدی داشته است. بررسی آمار منتشر شده توسط مرکز آمار ایران نشان می دهد که به طور متوسط در سه سال اخیر، نسبت «قیمت خرده فروشی» به «قیمت سر مزرعه» در مورد محصول پرتقال ۴.۹ برابر، سیب درختی ۲.۸ برابر، گوجه فرنگی ۳.۳ برابر، سیب زمینی ۲.۳ برابر و خیار ۲.۲ برابر بوده است. اما آنچه عمق فاجعه را نشان می دهد، سخنان مقام معظم رهبری در روز درختکاری است. ایشان نسبت به گرانی هشدار جدی دادند و مسوولان را موظف به رسیدگی به این آشفته بازار کردند. اما از آن روز تاکنون هیچ اتفاق خاصی نیفتاده به غیر از اینکه رییس جمهور به وزرای صمت و کشاورزی دستور رسیدگی داده و نمایندگان مجلس نیز قرار شده وزرای مربوطه را به کمیسیون اقتصادی احضار کنند که البته این حرفها برای مردمی که زیر بار گرانی کمر خم کرده اند، نان و آب نمی شود.

پشت پرده گرانی میوه

براستی چه دلیلی برای گرانی میوه وجود دارد. شاید اگر در اظهارات مسوولان قدری درنگ کنیم، پشت پرده گرانی ها را می توان حدس زد. وقتی قائم مقام وزیر صمت به ذخیره سازی ۴۰ هزار تن میوه برای شب عید اشاره می کند، تا حدودی می توان به دلایل گرانی پی برد و حدس زد که انباشت این همه میوه تا چه اندازه می تواند بازار را ملتهب کند. محمدصادق مفتح گفت: اهمیت نظام توزیع از حجم و کیفیت کالاها در عرضه و تقاضا کمتر که نیست چه بسا بیشتر نیز است.وی افزود: موجودی کافی کالا شرط لازم تنظیم بازار است، اما شرط کافی نیست و برای رسیدن به قیمت مصوب و قیمت هدف کالاها، نظام توزیع مناسب و منطقی که سرتاسر کشور را به خوبی پوشش دهد ضروری است.مفتح با اشاره به ذخیره سازی ۴۰ هزار تن میوه برای شب عید گفت: از ۲۰ اسفند برای مقاطع شب عید و رمضان از طریق شبکه منتخب توزیع، فروشگاههای منتخب و اصناف امین، کالاهای ضروری شب عید را منظم توزیع خواهیم کرد.وی بر حذف تخلف و گران فروشی تاکید کرد و گفت: درصد کمی هستند که مرتکب گران فروشی میشوند و دلیل آن هم یکی اجبار است و فرد از روی اجبار مرتکب تخلف میشود و دلیل دیگرش این است حس میکند که نظارتی وجود ندارد.

فاصله٢٠ هزار تومانی مزرعه تا بازار

اعداد و ارقامی که در مورد قیمت میوه اعلام می شود، تعجب برانگیز است. تا یک ماه قبل قیمت پرتقال کیلیویی ۳ هزار تومان بود اما امروزه حداقل۱۳ هزار تومان است که در فروشگاههای لاکچری چشممان به پرتقال ۴۰ هزار تومانی هم روشن شده است. به عبارت بهتر قیمت هر عدد پرتقال از ۱۵۰۰ تومان تا ۵۰۰۰ هزار تومان متغیر است. در این رابطه رئیس نظام صنفی کشاورزی و منابع طبیعی با اعتراف به فاصله بسیار زیاد قیمتی از تولید تا مصرف در میوه و محصولات کشاورزی گفت: متأسفانه نمیخواهیم واقعیات را بپذیریم که مدیریت درست و نظارت در این زمینه وجود ندارد و دلالان سهم اصلی را میبرند. محمد شفیع ملک زاده با بیان اینکه پرتقال را کیلویی ۳۳ هزار تومان خریداری کردم، گفت: انصاف نیست که پرتقال را بین ۷ تا ۹ هزار تومان خریداری کنیم که در تهران کیلویی ۳۳ هزار تومان، یعنی بیش از سه برابر دست مصرف کننده بدهیم.

بار فروش مقصر نیست

در حالی که نظام توزیع مورد انتقاد شدید است، مصطفی دارایی نژاد با بیان اینکه بارفروشان با درصد سود کمی بار را تحویل میدهند گفت: سال گذشته پرتقال را روی درخت دو هزار و ۵۰۰ تومان قیمت خریداری میکردیم اما امسال از ۵ تا ۷ هزار تومان قیمت آن است که متأسفانه دلالان هجوم آوردند و قیمت را تا ۱۰ هزار تومان نیز رساندند. رئیس اتحادیه بارفروشان به تعاونیهای روستایی اشاره کرد و گفت: تعاونی برای این تشکیل شده که محصولات کشاورزی به جای آنکه به دلال فروخته شود، بار خود را به تعاونی بدهند و بار خود را مستقیم به میدان ارسال کنند. به جز ۵ تا ۱۰ درصد حقالعملی که برداشته میشود، بقیه سود آن متعلق به کشاورز محترم است.

حاصل زحمت کشاورزان در جیب دلالان

اما رییس اتحادیه سراسری باغداران دیدگاه متفاوتی دارد. کمال یدالهی گفت: دلالان و واسطهگران، میوه را در فصل برداشت محصول، زیر قیمت میخرند و با نگهداری در انبارها با قیمتهای بالا عرضه میکنند و بدین ترتیب حاصل زحمت یکساله کشاورزان را به جیب می زنند.وی گفت: میوه صادر نشده و براساس اعلام وزارتخانه های کشاورزی و صمت سردخانههای آذربایجان غربی حداقل ۵۰۰ هزارتن مجزا از سردخانه های دیگر استان ها از جمله تهران، فارس، خراسان و اصفهان محصول دارند که آماده عرضه است. رییس اتحادیه باغداران ایران افزود: با وجود افزایش هزینه های تولید، در نهایت باغدار هر کیلو سیب درختی و حتی پرتقال را سه تا ۴ هزارتومان فروخته در حالی که قیمت هر کیلو سیب درختی به ۲۴ هزارتومان و پرتقال ۲۰ هزارتومان رسیده و باغداران سودی از این افزایش قیمت نمی برند.رییس اتحادیه باغداران با اشاره به اینکه اکنون یک میوه چند دست می چرخد تا به دست مصرف کننده برسد گفت: همین امر باعث افزایش قیمت بیش از سه تا ۵ برابری محصول می شود.یدالهی با انتقاد از قیمت گذاری سیب درختی و پرتقال شب عید گفت: قیمت گذاری در دی و بهمن ماه هر سال انجام می شود که میوه از دست باغدار خارج شده و در دست دلالان قرار دارد.وی با بیان اینکه تنظیم بازار قیمت هر کیلوگرم پرتقال را ۱۰ هزار و ۵۰۰ تومان تعیین کرده افزود: مرکبات در مهر و آبان ماه هر سال برداشت می شود، اما عرضه در ماه های بعد است به همین دلیل، نرخ گذاری به سود دلالانی است که میوه را در دست دارند.

ردپای سوءمدیریت در گرانی

اینکه تنها میوه را محاکمه کنیم و مسوولانی که در این زمینه نقش دارند مورد باز خواست قرار دهیم، بی انصافی است. اگر در کشور ما همه چیز سرجای خودش بود و هیچ اشکالی نداشتیم، شاید می توانستیم میوه، کشاورز، دلال، بارفروش، میوه فروش، ستاد تنظیم بازار، سازمان حمایت از مصرف کننده، تعزیرات حکومتی، تشکل های صنفی، نمایندگان مجلس و همه کسانی که در این زمینه نقش دارند را مورد انتقاد قرار دهیم، اما وقتی از نان تا خودرو گران می شود و آب از آب تکان نمی خورد، به نظر می رسد میوه هم تابعی از همین گرانی هاست. اگر مدیریت بر تمامی عرصه های اقتصادی به صورت جدی انجام می شد، امروز نگرانی زیادی نداشتیم. وقتی دولت اعتراف می کند در گران کردن بسیاری از کالاها و خدمات نقش داشته و بسادگی می توان ردپای گران فروشی را در عملکرد مسولان مشاهده کرد، چه انتظاری از داشتن ثبات داریم؟