سیگنال‌های اعراب برای تهران

ورود وزیر خارجه کویت به تهران تحول سیاسی جدیدی در عرصه همکاری‌های ایران وهمسایگان خود در ساحل جنوبی خلیج فارس تلقی می‌شود و تاثیرات مهمی در حل بحران های منطقه خواهد داشت. دیدارشیخ صباح الخالد الصباح وزیرخارجه کویت با مقامات جمهوری اسلامی ایران در تهران می‌تواند فصل جدیدی درتعامل سیاسی ایران با کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس بگشاید.اما این دیدار به مفهوم پایان مشکلات ۳۷ ساله شورای همکاری خلیج فارس با ایران نیست، بلکه سیگنال‌های زردی است که کشورهای عضو شورا برای ایران ارسال می‌کنند. دلیل این امر این است که عربستان سعودی در تعیین سیاست‌های منطقه‌ای کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس نقشی فرا دستی ایفا می‌کند و اعضای این شورا تحت تاثیر رفتار ریاض سیاست‌های خود را با ایران تعریف می‌کنند. از سال ۲۰۱۱ میلادی که بحران‌های سوریه، یمن و بحرین آغاز شد، روابط ۶ کشور عضو شورای همکاری خلیج فارس با جمهوری اسلامی ایران به‌شدت تحت تاثیر فضای منطقه قرار گرفت. عربستان سیاستی کاملا تهاجمی و تخریبی در یمن، سوریه و بحرین اتخاذ کرد وتلاش کرد تا ایران را در محیط منطقه‌ای خود منزوی سازد. نقش عربستان درکشتار مردم بحرین، یمن، سوریه وعراق و استفاده ابزاری این کشور از تروریست‌ها برای ضربه‌زدن به محور مقاومت نشان داد که ریاض در صدد زمینه‌سازی برای کشاندن پای رژیم اسرائیل به منطقه خلیج فارس است. گشایش پایگاه ناتو در کویت و سفر هیات‌های صهیونیستی به بحرین،عربستان وقطر مقدمه گشایش سفارتخانه‌های رژیم صهیونیستی در کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس به‌شمار می‌رود. هدف عربستان از تشویق کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس برای بر قراری رابطه با صهیونیست‌ها استفاده از ظرفیت این رژیم برای تقابل نظامی وامنیتی با ایران است. اما برخی کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس مانند کویت که نوعا سیاست متعادل‌تری در مقایسه با سایر کشورهای عضو شورا در برابر ایران دارد، مایل نیستند که دست به این ماجراجویی بزنند. از سوی دیگر کشورهای عرب عضو شورای همکاری خلیج فارس به خوبی می‌دانند که دونالد ترامپ رئیس جمهوری جدید آمریکا بر خلاف باراک اوباما رئیس جمهوری سابق، اهمیت چندانی برای گسترش روابط با کشورهای عرب منطقه قائل نیست. توجه ترامپ در درجه اول به مسائل داخلی و مبارزه جدی با گروهک‌های تروریستی در منطقه معطوف خواهد بود و از این رو کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس ناچار شدند دو گزینه را در دستور کار خود قرار دهند. گزینه نخست تکیه بر روابط با رژیم صهیونیستی به عنوان گزینه مقابل ایران است که این گزینه هزینه‌های سنگین نظامی و امنیتی برای کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس به همراه دارد. گزینه دوم که عاقلانه‌تر و به واقعیت‌های سیاسی و میدانی موجود نزدیک‌تر است، تکیه بر بازتعریف مناسبات کشورهای عضو شورا با ایران است که این امر می‌تواند به بر قراری یک امنیت پایدار در خلیج فارس منجر شود. بنابراین به نظر می‌رسد کویت به‌صورتی داوطلبانه تلاش دارد تا اختلافات ریاض و تهران را کاهش دهد و اگر ممکن باشد روابط ایران و عربستان را به سطح اطمینان بخشی ارتقا دهد. اگر کویت موفق شود که گزینه همگرایی با جمهوری اسلامی را به سطح شورای همکاری خلیج فارس تعمیم دهد، قطعا منطقه خلیج‌فارس شاهد دوره جدیدی از آرامش واستقرار خواهد بود و کشورهای عضو شورا هزینه‌ای برای ماجراجویی‌های عربستان پرداخت نخواهند کرد. از این رو سفر وزیر خارجه کویت به تهران از اهمیت بالایی برخوردار است و اگر سیگنال‌های زرد کشورهای عضو شورای همکاری خلیج‌فارس در آینده به سیگنال‌های سبز تبدیل شود قطعا این امر به سود ملت‌های منطقه خواهد بود. * کارشناس روابط بین‌الملل