دست خالی گندم کاران و یارانه 55 هزار میلیاردی به واردات!

بررسی ها از چهار خطر قاچاق گندم به خارج، بیش از دو برابر شدن واردات گندم با دو برابر نرخ داخلی، کاهش 37 درصدی تولید گندم طی امسال و احتمال سرازیر شدن گندم مورد نیاز مردم به دامداری ها در پی تداوم نرخ چهار هزار تومانی خرید تضمینی گندم حکایت دارد.بررسی ها نشان می دهد که با سرکوب قیمتی گندم در دو سال گذشته، گندم کاران چیزی در حدود هشت میلیون تومان در هر هکتار ضرر کرده اند. بدین ترتیب با کاهش تمایل به تولید گندم، دولت برای تامین 11 میلیون تن گندم مورد نیاز کشور، مجبور به واردات سالانه سه میلیون تن گندم برای جبران کاهش تولید به هشت میلیون تن شده است. داده ها همچنین نشان می دهد با توجه به نرخ 9 هزار تومانی گندم در کشورهای همسایه در صورتی که دولت بر نرخ چهار هزار تومانی کنونی برای خرید تضمینی اصرار بورزد، پدیده قاچاق گندم به کشورهای همسایه شکل خواهد گرفت و دولت عملاً مجبور خواهد شد در مقابل افت تولید گندم تا پنج میلیون تن، امسال هشت میلیون تن گندم وارد کند. با این اوصاف، دیروز جلسه شورای قیمت گذاری محصولات استراتژیک تشکیل شد و رئیس نظام صنفی کشاورزی بعد از آن، از متقاعد شدن مسئولان برای اصلاح نرخ خرید گندم خبر داد. قرار است در این خصوص هفته آینده جلسه تعیین قیمت برگزار شود. به گزارش خراسان، در شرایطی که در روزهای اخیر، انتقادات فراوانی در خصوص نرخ خرید تضمینی گندم به میزان هر کیلو 4 هزار تومان مطرح شده است، دیروز شورای قیمت گذاری محصولات استراتژیک در این خصوص تشکیل جلسه داد. خبرگزاری مهر در این زمینه به نقل از رئیس نظام صنفی کشاورزی گزارش داد: در این جلسه مسئولان برای اصلاح نرخ خرید گندم متقاعد شدند و تعیین قیمت جدید به هفته آینده موکول شد. ملک زاده افزود: قرار است در این جلسه ما به عنوان تشکل‌های کشاورزی به همراه بخش دولتی، آنالیزهای خود را ارائه و با بررسی دقیق و جمع بندی این آنالیزها، قیمت تمام شده تولید گندم را مشخص کنیم.   مالیات پنهانی که گندم کاران پرداخته اند در شرایطی که دولت از آغاز خرید تضمینی گندم در کشور خبر داده است، بررسی ها حاکی از مخاطرات فراوان نرخ کنونی خرید تضمینی بر تولید این محصول است. اتفاقی که در سال های اخیر نیز مسبوق به سابقه است. گزارش خبرگزاری فارس به نقل از اطلاعات ثبت شده در گمرک جمهوری اسلامی ایران نشان می دهد که قیمت وارداتی گندم در سال‌های 98 و 99 به ترتیب 23 و 22 درصد بیشتر از قیمت جهانی گندم بوده است. از طرف دیگر میزان حمایت قیمتی از تولید داخلی این محصول در سال 98 و 99 به ترتیب منفی 17.2 و منفی 39 هزار میلیارد تومان تخمین زده می شود. به گزارش خراسان، حمایت منفی قیمتی به معنی نرخ خرید تضمینی در سطحی پایین تر از قیمت بازار، ضرب در میزان خرید تضمینی گندم است. علمدارلو کارشناس اقتصاد کشاورزی با ارائه آمار فوق گفت: بدین ترتیب در این دو سال و با توجه به قیمت تضمینی تعیین شده برای گندم، کشاورزان معادل 17.2 و 39 همت ‌(هزار میلیارد تومان) مالیات غیرمستقیم پرداخته‌اند که سهم هر گندم کار از این مالیات غیرمستقیم برابر با 13.1 و 29.6 میلیون تومان در این سال ها می شود. زیان 8 میلیون تومانی گندم کاران در هر هکتار در نمودار، روند زمانی حمایت قیمتی محصول گندم به ازای هر هکتار آمده است. همان طور که ملاحظه می شود، سرکوب قیمت داخلی این محصول در سال های اخیر، زیان گندم کاران در هر هکتار را به حدود هشت میلیون تومان رسانده است. این نحوه دخالت دولت در بازار در حالی است که در فاصله سال های 2015 تا 2019 کشورهای OECD سالانه به میزان 2.84 میلیارد دلار از تولید داخلی محصول گندم خود حمایت کرده‌اند. بنابراین دولت با سرکوب قیمت‌های داخلی گندم در سال های گذشته و کاهش حمایت‌ها، کشاورزان داخلی را در تنگنای بیشتری قرار داده است. زنگ خطر برای قاچاق و واردات گران گندم بر اساس نمودار یادشده، می توان حدس زد از سال 96 که روند حمایت دولت از قیمت بازاری تولیدکنندگان بسیار پایین آمده، تولیدگندم نیز همزمان با آن کم شده باشد. این فرض را آمارهای واردات گندم تایید می کند. به طوری که ایران سال 98 سه میلیون تن گندم وارد کرده و از آن جا که تولید سال 99 از سال 98 بیشتر نبوده، در سال 99 نیز احتمالاً واردات گندم حداقل همین مقدار بوده است. با این شرایط، تشکل‌های کشاورزی معتقدند در صورتی که قیمت گندم از میزان چهار هزارتومان کنونی افزایش نیابد احتمال قاچاق این محصول به کشورهای همسایه که قیمت در آن جا تقریبا کیلویی 9 هزار تومان است، افزایش خواهد یافت و دولت مجبور است ارز بیشتری را برای واردات گندم از کشورهای دیگر بپردازد.  فاضل نیسی، رئیس نظام صنفی کشاورزی اهواز و کارون می گوید: بر اساس اطلاعاتی که از گمرک بندر امام خمینی(ره) به دست آوردیم چند محموله کشتی گندم به تازگی وارد کشور شده که قیمت تمام شده آن ها کیلویی 9 هزار تومان است. این یعنی دولت بیش از دو برابر نرخی را که می‌خواهد به کشاورزان داخلی بدهد به کشاورز خارجی می پردازد و به جیب آن ها یارانه می‌ریزد. کاهش تولید و جایگزینی گندم به جای خوراک دام با تداوم قیمت گذاری نرخ خرید تضمینی گندم کمتر از بازار، باید منتظر کاهش رغبت کشاورزان به تولید این محصول بود. همچنان که بر اساس آمار با کاهش نرخ خرید تضمینی و حمایت‌های دولت در سال های گذشته تولید کمتر شده و دولت در دو سال گذشته سالانه حدود دو میلیون تن گندم از کشاورزان به نرخ تضمینی خریداری کرده است، در حالی که برای تامین نیاز کشور، خرید حداقل 11 میلیون تن مورد نیاز بود. از سوی دیگر با تداوم کاهش، اگر قیمت خرید گندم از کشاورز در سطوح غیر واقعی و به شکل کنونی باشد، احتمال رواج پدیده جایگزین شدن گندم به جای خوراک دام وجود دارد. چرا که قیمت خوراک دام و طیور در بازار بسیار گران‌تر از گندم است. محمدشفیع ملک زاده، رئیس نظام صنفی کشاورزی با اشاره به وضعیت نامساعد بارندگی و شرایط اقلیمی، گران‌تر بودن نرخ نهاده‌های دامی نسبت به گندم و احتمال جایگزینی گندم به جای خوراک دام گفته است: مجموع این شرایط باعث می‌شود دولت در پایان سال زراعی جاری احتمالاً  بیشتر از پنج میلیون تن گندم از کشاورزان خریداری نکند و با احتساب ذخایر استراتژیک ناچار به واردات حدود هشت میلیون تن گندم خواهد شد.