تبلیغات نامزدها ایجابی یا سلبی

محمد رضا باهنر
عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام
پیش از این در ویژه نامه نوروزی روزنامه ایران نوشتم که مهم‌ترین رویداد سیاسی پیش روی مردم کشورمان در سال‌ جاری انتخابات ریاست جمهوری است. باز در اکثر گفت‌و‌گوهای خود تأکید کرده‌ام که رقابت لازمه انتخابات است اما از بین بردن آرامش جامعه به بهانه شور انتخاباتی برای کشور و مردم مضر است. اسامی نامزدهای انتخاباتی، حداکثر تا چهارم خرداد به‌صورت رسمی اعلام می‌شود و مرحله آخر رقابت سیاسی بین گروه‌های سیاسی و نامزدهای آنها شروع می‌شود. یعنی دوره تبلیغات 20روزه انتخاباتی. با توجه به شرایط کرونایی به نظر می‌رسد مهم‌ترین آوردگاه تبلیغاتی هم مناظره‌های انتخاباتی در صداو سیما باشد که انتظار می‌رود نامزدها از این فرصت برای معرفی بیشتر و بهتر خود و برنامه‌هایشان بهره ببرند. در این میان به نظر می‌رسد دو رویکرد برای تبلیغات نامزدها و البته مجموعه‌های طرفدار آنها را می‌شود متصور بود؛ اینکه رویکرد ایجابی را انتخاب می‌کنند یا سلبی.



در رویکرد اول، اهتمام بر سر معرفی برنامه‌ها و در حقیقت داشته‌های خود است. یعنی نامزدها ماحصل مطالعات و تحقیقات خود در راستای احصای مشکلات موجود و راهکار‌های خود برای برون رفت از آنها را تشریح می‌کنند. نقاط ضعف‌ها و نقاط قوت را بیان می‌کنند و از افتادن در وادی وعده‌های غیر کارشناسی و غیر عملیاتی پرهیز می‌کنند چرا که کوبیدن بر طبل وعده‌های غیرقابل اجرا هم از سوی افکار عمومی با توجه به وضعیت کشور مورد استقبال قرار نمی‌گیرد و هم در نهایت منجر به سرخوردگی مردم خواهد شد.
 در رویکرد سلبی اما بر خلاف نگاه ایجابی، اهتمام بیشتر ناظر بر نقطه ضعف‌های رقیبان است. یعنی بیشتر تلاش می‌شود عیب‌ها و ناتوانایی‌های رقیب برجسته و اثبات شود که او توان اداره کشور را ندارد یا برنامه‌هایش در نهایت گرهی از مشکلات کشور باز نمی‌کند. البته ناگفته نماند که نقد برنامه‌های نامزدها از سوی رقبا طبیعی و چه بسا لازم هم باشد اما اینکه تمرکز عمده به جای تشریح و معرفی داشته‌های خود بر نداشته‌های رقیب استوار شود، چندان قابل دفاع نیست. چرا که مردم انتظار دارند در این فرصت 20 روزه بیشتر شاهد برنامه‌های متنوع نامزدها باشند و بعد از ارزیابی‌های خود، آن را که مفید به حال خود و کشور می‌دانند برگزینند. تمرکز صرف به برنامه‌های رقیب و نپرداختن به راهکار‌های خود، حتماً این فرصت را از افکار عمومی خواهد گرفت که ارزیابی دقیق و روشنی از برنامه‌های انتخاباتی نامزدها داشته باشند. مضاف بر اینکه برجسته کردن رویکردهای سلبی، چه بسا فضای انتخابات را وارد تنش‌های احتمالی بیهوده کند و هیجانات کاذب را جایگزین شور انتخاباتی نماید. این اتفاق مانع از شفافیت خواهد شد و دقت انتخاب مردم را نیز تحت‌الشعاع قرار خواهد داد. شاید نیاز به یادآوری نباشد که در میدان رقابت سیاسی، توسل جستن به برخی رفتارهای خارج از عرف و قانون که زمینه ساز احتمالی برخی بی‌اخلاقی‌ها شود هم مشکل ساز خواهد بود. این بی‌اخلاقی‌های احتمالی چه بسا تأثیرات سوء خود در بعد از پایان رقابت سیاسی را نیز به‌دنبال داشته باشد و انتظار همکاری نهادهای مختلف بعد از انتخابات را تحت‌الشعاع قرار دهد. به هر روی فردای انتخابات یعنی 29 خرداد، رقابت پایان یافته است و بعد از آن چه بسا همین نامزدها در جایگاه‌ها و مسئولیت‌های متفاوت کنار یکدیگر بنشینند و برای پیشبرد امور کشور حتماً نیاز به همکاری‌های آنها خواهد بود. بنابر این نامزدها، رسانه‌ها و طرفداران در کنار مجریان و ناظران انتخاباتی، شایسته است که ملزومات یک رقابت سالم و اخلاقی را مراعات کنند.