نگاه ایران به طالبان و چند نکته

محسن روحی صفت کارشناس مسائل شبه قاره افغانستان شبیه عراق، سوریه، یمن، لبنان، فلسطین 
و ... نیست. افغانستان در طول تاریخ باتلاق قدرت‌های بزرگ جهان از بریتانیای کبیر تا شوروی و امروز آمریکاست. پس از آن طرف طالبان را هم، نه می‌توان در چارچوب داعش، جبهه النصره و ... بررسی کرد و یا در طرف مقابل طالبان را در جرگه انصارا... یمن، حماس، جنبش جهاد اسلامی، حزب‌ا...، حشدالشعبی و نظایر آن گذاشت. طالبان طالبان است و شبیه هیچ گروهی نیست. منکر برخی جریان‌های داخلی در حمله و توهین به احمد مسعود به دلیل تقابلش با طالبان نیستم، اما قطعا این جریان شناختی از تحولات ۴۰ ساله روابط ایران و افغانستان به خصوص نگاه جمهوری اسلامی در رابطه با مرحوم احمد شاه مسعود ندارد. یعنی برخی‌ها بدون آگاهی دست به اقدامات نسنجیده می‌زنند که به پای کل ایران نوشته می‌شود. مرحوم احمد شاه مسعود از همان ابتدا تا زمان مرگشان مورد حمایت تام و تمام سیاسی و دیپلماتیک ایران بوده است و در این زمینه کمک‌هایی نیز به وی شده بود؛ کمک‌هایی که طی این سال‌ها حتی بعد از ترورشان ادامه داشته است. با آگاهی عنوان می‌کنم در همین شرایطی که کل افغانستان و به خصوص کابل به دست طالبان افتاده است برخی از مسئولان ایران با آقای احمد مسعود ارتباط داشته و دارند. از این رو توهین‌هایی که نسبت به مرحوم احمد شاه مسعود و فرزند وی طی این روزها روا داشته ‌شده، در یکسو، هم نشان از جهل این جریان به تحولات افغانستان و مناسبات ایران با احمد مسعود دارد و هم در عین حال این توهین‌ها به هر دلیلی غیرقابل قبول است. مرحوم احمد شاه مسعود همیشه مورد تایید همه مقامات ایرانی، چه در گذشته و چه در حال بوده و همواره مورد عنایت و تفقد تهران قرار داشته است. او در گفت وگو با رسانه‌ها به صراحت عنوان کرده است که تمایلی به جنگ نظامی با طالبان ندارد، بلکه خواهان آن است که صلح و ثبات در افغانستان از طریق یک راه حل سیاسی و با گفت‌وگو و مذاکره به نتیجه برسد. به واقع احمد مسعود سعی می‌کند با این تحرکات نشان دهد که جریان جهادی دره پنجشیر با عِده و عُده قابل توجه، نه به دنبال جنگ که به دنبال حضور در یک حکومت فراگیر ملی است. با نکاتی که اشاره شد در خصوص احتمال شکست مذاکرات بین طالبان و جریان احمد مسعود هم باید گفت که تلاش طرفین صرفا باید معطوف به مذاکره و گفت و گو باشد، چون شکست جریان گفت وگوها و به بن بست رسیدن راه حل سیاسی یعنی آغاز جنگ داخلی در افغانستان. بنابراین باید از هر طریق ممکن که شده گفت وگوها بین احمد مسعود و طالبان ادامه پیدا کند تا طرفین دست به اسلحه نبرند وگرنه این جرقه کوچک می‌تواند آتش جنگ داخلی در افغانستان شعله ور کند. از سوی دیگر خروج نیروهای نظامی آمریکا از افغانستان به معنای خالی کردن زمین بازی برای حضور چین، روسیه و ایران نیست. مطمئن باشید که ایالات متحده اجازه نمی‌دهد افغانستان به زمین بازی چین، روسیه و ایران بدل شود...
ادامه صفحه 6