غول چینی از قوطی بیرون می‌آید

حدود دو هفته از اعلام پیمان امنیتی سه‌جانبه بین امریکا، بریتانیا و استرالیا مشهور به آکوس می‌گذرد که چین بزرگ‌ترین نمایشگاه صنعت هوایی خود را در شهر ساحلی ژو‌های برگزار کرده است. در عین حال، دولت امریکا آماده برگزاری شورای تجاری و فناوری امریکا-اتحادیه اروپا در روز چهار شنبه می‌شود. آنتونی بلینکن، وزیر خارجه امریکا، به همراه جینا ریموندو، وزیر بازرگانی، و کا‌ترین تای، نماینده تجاری امریکا نمایندگان ارشد دولت امریکا در این نشست هستند که قرار است روز چهار شنبه دیداری با مارگرت وستاگر و والدیس دومبروفسکیس، معاونان اجرایی کمیسیون اروپا، داشته باشند. چیزی که روشن است نقطه مشترک آکوس و نشست روز چهار شنبه بر محور چین‌ستیزی است و باید گفت که پکن هم در مقابل، با برگزاری نمایشگاه صنعت هوایی خود از یک سو پیشرفت‌های خود را در تولیدات این صنعت به نمایش گذاشته و از سوی دیگر و البته مهم‌تر، این پیام را به غرب می‌رساند که توان و آمادگی لازم را برای دفاع از منافع خود دارد.
نمایشگاه صنعت هوایی چین بعد از وقفه یک ساله برگزار شده که به دلیل شیوع ویروس کرونا ایجاد شده بود. شاید تعمدی در کار نبوده که زمان برگزاری این نمایشگاه کمی بعد از اعلام پیمان امنیتی آکوس و یک روز قبل از برگزاری نشست شورای تجاری و فناوری امریکا-اتحادیه اروپا باشد، اما با نگاهی به سیر تحولات، باید گفت که برگزاری نمایشگاه صنعت هوایی چین در عمل واکنش معناداری به طرف‌های غربی پکن است. در واقع، این دست اقدامات در ماه‌های اخیر باعث شده رویارویی بین امریکا و چین از حد هشدار‌های گاه و بی‌گاه در دریای جنوبی چین یا تنگه تایوان فراتر برود و مبدل به یک صف‌آرایی سفت و سخت از سوی دو طرف شود. امریکا در نیمه ماه جولای رزمایشی به نام آهن آرام ۲۰۲۱ در حوزه اقیانوس آرام برگزار کرد و از ۲۵ فروند هواپیمای رادارگریز اف-۲۲ خود در این رزمایش استفاده کرد. این تعداد هواپیما حدود ۲۵ درصد از کل هواپیما‌های اف-۲۲ امریکا می‌شود و به همین دلیل بود که تحلیلگران این تعداد قابل توجه از اف-۲۲ در یک رزمایش را پیامی روشن و بازدارنده برای چین دانستند. پیتر لایتون، افسر سابق نیروی هوایی استرالیا، در این زمینه گفت: «ایالات متحده چین را بسیار جدی گرفته و در حال توسعه و آموزش نیرو‌های خود است تا بتواند به سرعت به موقعیت مورد نیاز در منطقه اقیانوس آرام برسد.»
به نظر می‌رسد که حالا پکن قصد دارد با صنعت هوایی خود پاسخ واشنگتن را بدهد. یکی از پاسخ‌های پکن مدل اولیه‌ای از پهپاد جاسوسی به نام پهپاد سی‌اچ-۶، Cai Hong (Rainbow) ۶، است که یکی از بزرگ‌ترین پهپاد‌های چین است و گفته می‌شود آمادگی انجام دو نوع عملیات تجسسی و رزمی را دارد که برد آن در حالت شناسایی تا ۱۲ هزار کیلومتر و در حالت شناسایی-جنگی تا ۴ هزار و ۵۰۰ کیلومتر می‌رسد. پاسخ دیگر پکن در این نمایشگاه جنگنده جی-۱۶ دی است که برای جنگ‌های الکترونیک آماده شده و قادر به ایجاد اختلال‌های الکترونیکی است. جیمز جار، کارشناس حوزه امور نظامی چین در دانشگاه فنی نانیانگ سنگاپور می‌گوید که این جنگنده نشان‌دهنده «کلیت فرایند ارتقا»‌ی قابلیت‌های رزمی در ارتش آزادیبخش خلق چین است. او این ارتقا را تحولی چشمگیر دانسته که باعث می‌شود ارتش چین در زمینه اجرای جنگ هوایی الکترونیکی علیه اهداف خود از برتری‌های قابل توجهی برخوردار باشد. این برتری هوایی بدون شک از چشم مقامات و فرماندهان نظامی امریکا دور نمانده، چنان که برخی تحلیلگران پیمان آکوس و انتقال فناوری سطح بالای نظامی امریکا به استرالیا را برای مقابله‌ای سخت و گسترده با قدرت فزاینده چین دانسته‌اند و تحویل هشت فروند زیردریایی هسته‌ای به استرالیا به عنوان درآمدی بر یک استراتژی وسیع‌تر در برابر چین دانسته شد. در هر صورت، امریکا با پیمان امنیتی آکوس عملاً در حال پیاده کردن استراتژی نظامی خود در اقیانوس آرام برای رویارویی با چین است و از طریق شورای تجاری امریکا-اتحادیه اروپا به دنبال فعال کردن اهرم اقتصادی-تجاری علیه چین است، اما پکن نیز بیکار ننشسته و حالا با برگزاری صنعت هوایی خود توانمندی‌هایش را برای مقابله با امریکا به رخ حریف می‌کشد.