همفکری، ورای چهارچوب‌های جناحی

مرتضی گل پور
خبرنگار حوزه دولت
اینکه یک نشست انتخاباتی، عیناً و با همان شکل و شمایل پس از پیروزی در انتخابات هم برگزار شود، چیزی جز صداقت در تحقق وعده‌های آن نامزد نیست که حالا رئیس جمهوری اسلامی ایران است. نشست اخیر مدیران رسانه‌های اصلاح‌طلب با آیت‌الله رئیسی که پیش از انتخابات هم برگزار شده بود، مؤید این واقعیت است.
تأکید بر «ایجاد انسجام و همدلی حداکثری میان تمامی علاقه‌مندان به سرافرازی ایران و دلدادگان به آرمان‌های انقلاب اسلامی» فراز پایانی بیانیه انتخاباتی آیت‌الله رئیسی بود که 20 فروردین ماه امسال مطرح شد. امروز که 8 ماه از صدور آن بیانیه می‌گذرد، رویدادها، دیدارها، نشست‌ها و ملاقات‌های آیت‌الله رئیسی در قامت رئیس جمهوری، بیانگر پیگیری این رویکرد و تحقق همین وعده صادق است.


رئیس جمهوری در یک ماه گذشته، در خلال سفرهای استانی هفتگی و نشست‌هایی که در راستای سیاستگذاری در سطوح عالی برگزار می‌شود، دیدارهای جداگانه‌ای نیز با گروه‌ها، احزاب و شخصیت‌های سیاسی از طیف‌های مختلف داشت. برخی از این نشست‌ها، همچون دیدار با مدیران رسانه‌های اصلاح‌طلب، دقیقاً تکرار جلسه‌ای با همین کیفیت و کمیت بود که در کوران رقابت‌های انتخاباتی برگزار شد؛ امری که نشان می‌دهد وعده‌های آیت‌الله رئیسی صرفاً موقوف به کسب پیروزی نبوده است، بلکه او پس از کسب قدرت، خصلت‌های پیشاقدرت خود را نیز حفظ کرده است.
اما گذشته از این تعبیر اخلاقی، این دیدارها معنای دیگری نیز دارد. نشست با گروه‌های سیاسی، از طیف‌ها و جریان‌های سیاسی کشور، نشان می‌دهد که رئیسی به گروه‌ها، نحله‌ها و چهره‌های سیاسی، نگاهی فراگیر و ورای گروه بندی‌های رایج دارد. پیوندها و ارتباطات او، صرفاً موقوف به یک جریان سیاسی خاص نخواهد بود، بلکه تلاش دارد تا از طریق نشست و برخاست با گروه‌هایی که به نوعی غیرهمسو با دولت محسوب می‌شوند، از دیدگاه‌ها، افکار و نقطه نظرات متنوع موجود در جامعه مطلع شود.
درعین حال می‌توان گفت ملاقات کنندگان نیز در گفت‌وگویی مستقیم و بی واسطه، هم نقطه نظرات خود را به رئیس جمهوری انتقال دهند و هم  از دیدگاه‌های وی مطلع شوند؛ امری که می‌تواند در اصلاح جهت‌گیری‌ها و بهبود داوری‌های سیاسی، اجتماعی و رسانه‌ای آنان مؤثر باشد و به نوعی، پیشداوری‌های ایجاد شده در دوران انتخابات یا پس از آن را تصحیح کند.
هرچند تجمیع همه نظرات حاضران در این نشست‌ها و به کار بستن همه ایده‌هایی که در حضور رئیس جمهوری مطرح می‌شود عملاً ممکن نیست، اما این نشست‌ها می‌تواند باعث گسترش همدلی و انسجام اجتماعی و سیاسی شده، دیدگاه‌ها را به هم نزدیک‌تر کرده، سبب افزایش اعتماد میان جریان‌های سیاسی شده، فعالان سیاسی و رسانه‌ای را نسبت به مقاصد و دیدگاه‌های رئیس جمهوری مطلع کند. درنهایت رئیس جمهوری نیز از خلال این گفت‌وگوها، به صورت مستقیم درمی‌یابد که جریان‌های مختلف یا گروه بندی‌های اجتماعی موجود در ایران نسبت به مسائل و حیطه‌های مختلف اقتصادی و سیاسی چگونه می‌اندیشند، عملکرد دولت  او را چگونه داوری کرده و چه انتظاراتی دارند.
واقعیت این است که همه ایراندوستان و همه آنانی که دل در گرو تعالی جمهوری اسلامی ایران دارند، از این نشست‌ها و گسترش پیوندها میان دولت و رئیس جمهوری از یک سو و جریان‌های سیاسی از سوی دیگر استقبال خواهند کرد. اما فارغ از محاسنی که می‌توان برای نشست‌هایی از این دست برشمرد، مجموعه این امور، می‌تواند سبب شکل‌گیری یکی از اهدافی شود که آیت‌الله رئیسی در دوران انتخابات به عنوان رویکرد و وعده دولت خود مطرح کرده بود؛ یعنی «استفاده از همه ظرفیت‌های کشور و نیروهای کارآمد و اجماع‌سازی.»
3 دیدار با سه جریان سیاسی و رسانه‌ای
نخستین دیدار از سلسله دیدارها و نشست‌های رئیس جمهوری با گروه‌های سیاسی، با جامعه روحانیت مبارز بود، تشکلی که آیت‌الله رئیسی، خود یکی از چهره‌های قدیمی و باسابقه آن محسوب می‌شود. در این نشست آیت‌الله موحدی کرمانی، دبیرکل این تشکل و جمعی از اعضای جامعه روحانیت مبارز در صحبت‌های جداگانه‌ای، علاوه بر طرح دیدگاه‌های خود نسبت به مسائل مختلف کشور، از روحیه انقلابی و مردمی آیت‌الله رئیسی در رسیدگی به مشکلات مردم و اداره امور کشور تجلیل و بر همراهی و پشتیبانی خود نسبت به دولت تأکید کردند.
اعضای شورای ائتلاف نیروهای انقلاب، دومین جریان سیاسی بودند که فرصت یافتند در جلسه‌ای صمیمی، رو در رو مسائل و نقطه نظرات خود را با رئیس جمهوری در میان بگذارند. نکته جالب توجه در این نشست، این مسأله بود که بیشتر حاضران، از چهره‌های استانی و از زنان عضو این تشکل بودند، امری که سبب شد نیروهای سیاسی استان‌ها و شهرستان‌ها و نه صرفاً چهره‌های مطرح در سطح کشوری، فرصت یابند تا دیدگاه‌های خود را با رئیس دولت در میان بگذارند. امیرابراهیم رسولی، سخنگوی این ائتلاف این مطلب را عنوان کرد و گفت که «این نشست ۶ آبان، مقارن با نماز مغرب برگزار شد و طی آن، رؤسا، دبیران و بانوان استان‌های شورای ائتلاف نیروهای انقلاب اسلامی با آیت‌الله رئیسی دیدار و گفت‌وگو کردند.»
آخرین دیدار از این دست که شامگاه 12 آبان ماه برگزار شد، دیدار مدیران رسانه‌های اصلاح‌طلب با رئیس جمهوری بود. مطابق روایت برخی از حاضران در این نشست، همچون متقیان مدیرعامل ایسنا، از تشریفات مرسوم خبری نبود و میهمانان در شرایطی سهل‌تر و تشریفاتی ساده‌تر نسبت به گذشته توانستند خود را به مکان جلسه برسانند.
به گفته این حاضران، هرچند علاوه بر رئیس جمهوری، رئیس دفتر، معاون مطبوعاتی و مدیرکل مطبوعات داخلی وزیر ارشاد نیز در این جلسه حضور داشتند، اما عمده وقت جلسه به میهمانان اختصاص یافت تا بتوانند دیدگاه‌ها و دغدغه‌ها و مشکلات خود را با رئیس جمهوری در میان بگذارند؛ رئیس جمهوری که –همان طور که در بالا اشاره شد- در دوران انتخابات و پیش از پیروزی، چنین نشستی با همین حاضران برگزار کرده بود. آن طور که متقیان روایت کرده است، مدیران رسانه‌های اصلاح‌طلب تقریباً همه آنچه که امروز به عنوان یک مسأله یا دغدغه در جامعه مطرح است را با رئیس جمهوری مطرح کردند؛ از مسأله مذاکرات و رفع تحریم تا ارتباط با غرب، از مشکلات اقتصادی جامعه و مسأله کاغذ روزنامه‌ها.
امید؛ نکته محوری سخنان رئیسی
فارغ از آنچه میهمانان رئیس جمهوری در این سه نشست مطرح کردند، و نیز نقطه نظرات رئیس جمهوری که پس از شنیدن دغدغه‌های حاضران مطرح شد، نقطه کلیدی یا محوری این سه جلسه را می‌توان در یک جمله خلاصه کرد؛ امیدواری نسبت به آینده، آن هم امید قطعی که بر واقع بینی و آگاهی نسبت به ظرفیت‌های کشور مبتنی است.
آیت‌الله رئیسی در دیدار اعضای جامعه روحانیت مبارز، پس از برشمردن جایگاه روحانیت در جامعه و نقش آنان در تاریخ و نیز تأکید بر این نکته که «دولت مصمم است از نظرات همه قشرها بویژه روحانیت استفاده کند» اظهار کرد که «به‌رغم همه مشکلات، آینده را بسیار امیدبخش می‌بینم و مصمم هستیم با ایجاد گشایش‌های مختلف، شرایط مناسبی در وضع زندگی مردم ایجاد شود.» و مطابق روایت متقیان، رئیس جمهوری در نشست با مدیران رسانه‌های اصلاح‌طلب هم «قاطعانه گفت که علی‌رغم همه مشکلات به آینده خیلی امیدوارم و اطمینان دارم اوضاع خوب خواهد شد و از مشکلات عبور می‌کنیم.»
واقعیت این است که امیدواری به آینده، کلیدواژه اصلی آیت‌الله رئیسی در ماه‌های اخیر بوده است، مفهومی که چه در دیدار با رهبر معظم انقلاب، چه در سفرهای استانی و چه در نشست‌ها و جلسات برای سیاستگذاری هم بارها تکرار شده است. به نظر می‌رسد تأکید بر امیدواری و توانایی برای گذر از مشکلات موجود، هم مبتنی بر ظرفیت‌های مادی و اجتماعی و فرهنگی کشور است و هم به ظرفیت‌ها و توانایی‌های دولت برای حل مشکلات اشاره دارد، دولتی که هم نیروهای تاز نفس و پرانگیزه را در خدمت دارد و هم متکی به انسجام اجتماعی است که رئیس جمهوری خود یکی از متولیان یا منادیان اصلی آن است.