اژه‌ای علیه دستکاری در بورس

وقتی ارزش بورس و فرابورس به بیش از ۷ هزار هزار میلیارد تومان می‌رسد و ارزش دارایی نزدیک به ۵۰ میلیون سهامدار با نوسان‌های این بازار تغییر می‌کند، باید در مدیریت صحیح بازار سرمایه نهایت دقت را به عمل آورد، زیرا نمی‌شود این بازار را همانند یک بازار اختصاصی کوچک و سازوکار‌های نامناسب گذشته مدیریت کرد. در همین رابطه رئیس دستگاه قضا می‌گوید: از طرف ناظران بورس دخالت‌های غیرمتعارف در امر خرید و فروش سهام صورت می‌گیرد و اموری بر سهامداران حقیقی و حقوقی تحمیل و فرضاً نمادی بی‌ضابطه بسته می‌شود. بدون اینکه توضیحی داده شود.
نوسان فرابورس و بورس اوراق بهادار تهران در دولت دوازدهم برخی از سهامداران را یک‌شبه از فرش به عرش رساند و بالعکس بسیاری از سهامداران را با زیان‌های بسیار قابل‌ملاحظه روبه‌رو کرد؛ نوسان مذکور در بازار سرمایه به قدری قابل‌ملاحظه بود که کارشناسان اقتصادی دلسوز و آزاده پیوسته بر کم‌کاری نهاد ناظر بازار تأکید می‌کردند، اما بازار مذکور به شکلی مدیریت شد که امروز با وجود نقدینگی ۴ هزار هزار میلیارد تومانی در کشور، ۸۰ درصد نقدینگی نزد بانک‌هاست و بانک‌ها باید به این حجم از نقدینگی ماهانه سود علی‌الحساب تضمین شده پرداخت کنند. سوء‌مدیریت بانک‌ها در استفاده صحیح از ۸۰ درصد نقدینگی که همواره در اختیارشان بوده‌است، از طرفی صورت‌های مالی خود بانک را در معرض ناترازی و گاهی ریسک ورشکستگی قرار داده و از طرف دیگر نیز حجم نقدینگی را با رشد بی‌رویه روبه‌رو کرده‌است. کارشناسان اقتصادی بر این باورند که بانک‌ها باید عموماً کار تأمین مالی خرد در اقتصاد را انجام بدهند و به جای اینکه ۹۰ درصد تأمین مالی اقتصاد به دوششان باشد، نهایتاً باید ۵۰ درصد تأمین مالی را انجام دهند و سایر تأمین مالی اقتصاد برعهده بخش‌هایی، چون بازار سرمایه باشد.
قوه قضائیه رانت‌خواران بزرگ بورسی را دریابد
محمدحسن آصفری، نماینده اراک در مجلس شورای اسلامی در توئیتر نوشت: اگر قوه قضائیه ۵۰ نفر از آن دانه‌درشت‌هایی را که در بورس بالای ۱۰۰ میلیارد تومان سود و یک ماه قبل از ریزش بورس سرمایه خود را خارج کردند، احضار کند و ۶۰ درصد از سود تحصیلی این اشخاص از بازار سرمایه را برگرداند، مشکل مردمی که زندگی خود را فروختند و به بورس آوردند، حل می‌شود. اسامی مشخص است.


تصوری که اشتباه بود
در دولت دوازدهم همزمان با رشد بازار سرمایه تصور شد دولت قصد دارد بار تأمین مالی بانک را کاهش و بار تأمین مالی بازار سرمایه را افزایش دهد، زیرا دولتمردان، مردم را به سرمایه‌گذاری در بازار سرمایه تشویق کردند، از همین‌رو شاخص کل بورس اوراق بهادار تهران در مدت کمی از مرز ۵۰۰ هزار واحد به بیش از ۲ میلیون واحد رسید، اما در مدت زمان اندکی به یکباره بازار اصلاح شدید داد.
برخی از کارشناسان اقتصادی دلسوز از ابتدا بر این باور بودند که هدایت نقدینگی به بازار سرمایه در دولت دوازدهم صرفاً به جهت دور نگه‌داشتن نقدینگی از بازار ارز و تأمین مالی دولت و اطرافیان از بازار سرمایه انجام شد، به همین دلیل بعد از تشویق مردم به سرمایه‌گذاری در بورس توسط دولتمردان، بازار با اصلاح قابل ملاحظه روبه‌رو شد و هم اکنون نیز بسیاری از سهامداران خود را زخم خورده اعتماد به توصیه سرمایه‌گذاری دولتمردان دوازدهم و بازار سرمایه می‌دانند. از آنجایی که بازار سرمایه رگلاتوری، چون شورای عالی بورس را دارد و ناظران دیگری هم بر بازار‌های تابعه بازار سرمایه نظارت دارند، پیوسته این سؤال مطرح است که در فراز و فرود‌های بی‌ضابطه سال‌های اخیر بازار سرمایه، ناظران کجا بودند و چرا از تعادل بازار حمایت نکردند و گذاشتند عده‌ای یک‌شبه ره صد ساله را طی کنند و چرا سازمان امور مالیاتی از درآمد‌های اتفاقی بسیار کلان سال‌های اخیر بازار سرمایه مالیاتی اخذ نکرده‌است.
در پی دستور اخیر حجت الاسلام والمسلمین محسنی اژ‌ه‌ای، رئیس قوه قضائیه به سازمان بازرسی کل کشور مبنی بر به روز کردن گزارشات پیشین در مورد مسائل بورس و تخلفات احتمالی، هیئت‌مدیره سازمان بورس اوراق بهادار با رئیس قوه قضائیه دیدار کردند. به گزارش خبرگزاری فارس، در ابتدای جلسه حجت‌الاسلام والمسلمین محسنی اژه‌ای مطالبی در خصوص اهمیت بازار سرمایه و بورس بیان کرد و گفت: با استقبال مردم از بورس فرصت خوبی برای دولت و مردم پیش آمد و نباید این فرصت با عملکرد ناصواب از بین برود و لازم است با شفاف کردن فرایند‌ها در بورس، دغدغه مردم هر چه زودتر رفع شود و مردم با امیدواری بتوانند کماکان در بورس فعالیت کنند.
رشد فوق‌العاده شاخص بورس در سال‌های ۹۸ و ۹۹ غیرمنطقی بود
رئیس قوه قضائیه با بیان اینکه بدیهی است بازار سرمایه نیز مانند بسیاری از بازار‌های دیگر دادوستد دارای سود و زیان است، افزود: طبعاً افراد با اختیار، آگاهی و آشنایی با بازار باید وارد آن شوند، لکن رشد فوق‌العاده شاخص بورس در سال‌های ۹۸ و ۹۹ غیرمتعارف و غیرمنطقی بود و به همین جهت خیلی از دلسوزان و سازمان بازرسی کل کشور و دادستانی کل کشور به مسئولان ذی‌ربط به صورت کتبی و شفاهی هشدار دادند و موارد خلاف را متذکر شدند. حجت‌الاسلام والمسلمین محسنی اژه‌ای با اشاره به دغدغه‌های موجود در خصوص ریزش بورس در کشور گفت: باید تلاش و ابعاد نظارتی بازار سرمایه تقویت شود تا فرصت بازار سرمایه به ضد آن تبدیل نشود. رئیس دستگاه قضا همچنین از آمادگی کامل قوه قضائیه برای کمک به دولت و سازمان بورس برای رفع آسیب‌ها و مشکلات بورس خبر داد.
حجت‌الاسلام والمسلمین محسنی اژه‌ای با بیان اینکه با افزایش غیرمتعارف شاخص بورس و تبلیغات صورت گرفته در سال‌های ۹۸ و ۹۹ جمع کثیری از مردم بدون اطلاع و آشنایی کافی حدود ۶۰ میلیون کد بورسی گرفتند، گفت: در آن مقطع زمانی سازمان بورس هم اطلاع‌رسانی و آگاهی‌بخشی مناسبی انجام نداد و در این فضا بعضی افراد کل موجودیشان وارد بورس کردند و حتی بعضی از مردم با شرایط پیش آمده از بستگان و آشنایان خود نیز وجوهی را اخذ کرده و وارد بورس شدند و در حال حاضر برای این دسته مشکل مضاعفی به وجود آمده‌است.
فرصت استثنایی از دست رفته
در این نشست مجید عشقی، رئیس سازمان بورس اوراق بهادار نیز گفت: ورود سرمایه مردم به بازار بورس طی سال‌های ۹۸ و ۹۹ یک فرصت استثنایی برای شرکت‌های بورسی و رونق‌دهی به اقتصاد کشور ایجاد کرد، اما متأسفانه از آن جهت که زیرساخت‌های فنی، حقوقی و نظارتی متناسب با این هجوم سرمایه به بورس تعبیه نشده‌بود، موجب پدید آمدن مخاطراتی شد.
واکنش رئیس دستگاه قضا به سخنان رئیس سازمان بورس
حجت‌الاسلام والمسلمین محسنی اژه‌ای پس از اظهارات عشقی، رئیس سازمان بورس اوراق بهادار این سؤال را مطرح کرد که این سازمان برای تقویت زیرساخت‌ها و به طور خاص نظارت و اعتمادسازی مردم چه برنامه‌ای دارد؟ عشقی نیز در پاسخ گفت: تا پایان سال با ارتقا و تقویت سامانه‌های فنی و نظارتی تمام جریان‌های مالی اثرگذار در بازار سرمایه در سریع‌ترین زمان ممکن مورد رصد و شناسایی قرار خواهند گرفت و از این طریق از بسیاری آسیب‌ها و مخاطرات پیشگیری خواهد شد.
انتقاد اژه‌ای از ابهامات بازار بورس
حجت‌الاسلام والمسلمین محسنی اژه‌ای در ادامه گفت: اینجانب با ملاحظات گزارشات رسمی و مردمی تفاوت‌هایی بین فرایند بورس در کشور خودمان و سایر بورس‌های دنیا می‌بینم که می‌تواند باعث رانت و سوءاستفاده عده‌ای و متضرر شدن عده دیگری شود، بنابراین به بعضی از موارد اشاره می‌کنم و امیدوارم سازمان بازرسی کل کشور و مسئولان سازمان بورس اوراق بهادار به طور دقیق این موضوعات را بررسی کنند و اقدام مقتضی را به عمل آورند. رئیس عدلیه در همین راستا به «نمایش صف خرید و فروش در بورس»، «دخالت‌های ناظرین بورس در فرایند خرید و فروش سهامداران» و «خرید سهام با کد بورسی افراد حقیقی از سوی صندوق‌های حقوقی» اشاره کرد و افزود: این موارد ابهاماتی است که اعضای هیئت‌مدیره سازمان بورس باید در رابطه با آن شفاف‌سازی و رفع ابهام کنند.
حجت الاسلام والمسلمین محسنی اژه‌ای افزود: از طرف ناظران بورس دخالت‌های غیرمتعارف در امر خرید و فروش سهام صورت می‌گیرد و اموری بر سهامداران حقیقی و حقوقی تحمیل می‌شود و فرضاً نمادی بدون ضابطه بسته می‌شود بدون اینکه توضیحی داده شود. رئیس قوه قضائیه با اشاره به دسترسی کارگزاری‌ها و سازمان بورس به تمامی ردیف‌ها و سفارشات عرضه و تقاضا گفت: این در حالی است که سهامداران عادی به صورت آنلاین حداکثر پنج ردیف از سفارشات را می‌توانند مشاهده کنند. حجت‌الاسلام والمسلمین محسنی‌اژه‌ای ادامه داد: همچنین دیده شده که صندوق‌ها به جای کد بورسی خود صندوق، با کد‌های حقیقی که در صندوق سرمایه‌گذاری کرده‌اند در بورس شرکت می‌کنند یا کد‌های حقیقی صندوق را در اختیار دیگران قرار می‌دهند و آن‌ها در بورس شرکت می‌کنند. رئیس عدلیه با بیان اینکه همه این موارد می‌تواند ایجاد رانت و فساد کند، گفت: باید در خصوص همه این موارد شفاف‌سازی شود.