«دل آویزترین» صدای ایران

اکرم انتصاری- چه کسی می‌تواند صدا و لحن محمد نوری را  در موسیقی ایرانی فراموش کند؟ صدای محمد نوری با همه ابهتش در ترانه «ای ایران ایران»، همه لطافتش در قطعه گیرای «جان مریم» و همه عشقش به میهن در «سرزمین محبوب من» به موسیقی ایران پیوند خورده و به خاطره جمعی ایرانی‌ها تبدیل شده است. اگر روزگار به این خواننده بزرگ اجازه می‌داد، او امروز 92 ساله می‌شد و یک‌بار دیگر به روی صحنه می‌رفت تا برایمان بخواند، اما چنین نشد و نوری 11سال پیش چشم از جهان فروبست. به هرحال صدای محمد نوری برای همیشه در ذهن دوستدارانش جاودانه است. او صاحب مدرک درجه یک هنری از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و چهره ماندگار سال 85 بود. به بهانه سالروز تولد زنده‌یاد محمد نوری، با سالار عقیلی خواننده برجسته کشورمان درباره عواملی که این خواننده و صدایش را ماندگار کرده است، گفت‌وگو کردیم.   خواننده‌ای بدون لحن ساختگی محمد نوری یک خواننده پاپ واقعی به تمام معناست. این عقیده سالار عقیلی درباره نوری ا‌ست و درباره آن می‌گوید: «اگر بخواهم یک خواننده پاپ واقعی، پاپ ایرانی جدی را در ایران نام ببرم، از آقای محمد نوری یاد می‌کنم. او کسی بود که موسیقی پاپ ایرانی را به نحو احسن به مردم نشان داد و معرفی کرد. وی آثار بسیار خوب و ماندگاری در این زمینه ارائه داد. البته مردم هم عاشق محمد نوری و شخصیتش بودند. واقعا حیف شد که محمد نوری خیلی زود از میان ما رفت. هرچند آثار و خاطرات خوبش برای ما به‌جا مانده است. دوباره می‌گویم که من اگر بخواهم یک موسیقی پاپِ درستِ ایرانی را معرفی کنم، آثار محمد نوری را معرفی می‌کنم. لحن و صدای او ساختگی نیست. یک خواننده شبیه به او باید اول لحنش را داشته و دوم این‌که به این سبک علاقه داشته باشد و به آن عشق بورزد.» عشق است که فرد را ماندگار می‌کند طیف آثار محمد نوری بسیار متفاوت و گسترده است. جالب این‌که او در هیچ‌کدام شکست نخورده و توانسته است همان‌قدر که در «جان مریم» دوست‌داشتنی ظاهر شده، در «ای ایران» هم بدرخشد. سالار عقیلی عشق را مهم‌ترین عامل ماندگاری نوری می‌داند و درباره دلیل ماندگاری او این‌طور می‌گوید: «عشقی که در کارهای محمد نوری است، او را ماندگار کرده است. تُن صدای خاص، لحن گیرای او و عشقی که به کارش داشت را هم به آن اضافه کنید. او با عشق می‌خواند. تکنیک‌هایی داشت که مخصوص به خودش و موسیقی پاپ ایرانی بود که به شاگردانش انتقال داد. بیشتر از همه عشق به کار است که فرد را ماندگار می‌کند، چون خواننده‌ها معمولا دوره کاری‌شان شاید 5 یا 10 سال بیشتر نباشد؛ به‌خصوص در بخش موسیقی پاپ که خواننده‌ها عمر کاری کوتاهی دارند. یعنی یک خواننده می‌آید، کاری ارائه می‌دهد و می‌رود. ولی اگر به کارنامه محمد نوری نگاه کنید، شاید بالای نیم قرن ماندگار بوده و مردم هنوز هم که هنوز است کارهای او را دوست دارند و گوش می‌دهند. اخلاق، منش و کردار او، زبانزد همه و ماندگار است.» اجرای قطعه‌ای که قرار بود نوری بخواند محمد سریر آهنگ‌ساز آلبوم «دلاویزترین» محمد نوری و سه آلبوم دیگر اوست. سالار عقیلی، سریر را نزدیک‌ترین فرد به محمد نوری در موسیقی می‌داند. او درباره همکاری‌اش با سریر می‌گوید: «من به خودم اجازه بازخوانی آثار محمد نوری را ندادم. اما طی جلساتی که با دکتر محمد سریر داشتم، قرار است قطعه‌ای به نام «مپرس از من» را اجرا کنم. یک اثر زیبا در سبک و سیاق کارهای محمد نوری که قرار است آن را با ارکستر محمد سریر انجام دهم. فکر می‌کنم این اثر را قرار بود محمد نوری اجرا کند که از دنیا رفت و بعداً، دکتر سریر اجرای آن را به من پیشنهاد داد.» سالار عقیلی در اپرای عروسکی «همای و همایون» به کارگردانی بهروز غریب‌پور در نقش خواجوی کرمانی ظاهر شده است. این اپرا ضبط شده و منتظر اجازه برگزاری کنسرت‌هاست تا به روی صحنه برود. همچنین آلبوم «شهر خاموشی» یکی از آثار جدید سالار عقیلی است که تا آخر دی از آن رونمایی می‌کند. او در این آلبوم با جوان‌تر‌ها همکاری داشته‌است و درباره علت این تصمیم می‌گوید: «یکی از رویکردهای من در سال‌های جدید، کارکردن با جوان‌هاست. البته با برخی از این عزیزان در کارهای گذشته همکاری داشته‌ام. همان‌طور که استادهای بزرگ دست ما را گرفتند و به این‌جا رساندند، این وظیفه ماست که این کار را انجام بدهیم، دست این عزیزان را که لیاقتش را دارند، بگیریم و آن‌ها را به مردم عزیز معرفی کنیم تا مردم بدانند که این جوان‌ها هم می‌توانند کارهای خیلی خوبی را ارائه دهند.»