برزمین‌مانده‌های «جهاد تبیین»

رهبر انقلاب چندی پیش در دیدار پرستاران و خانواده شهدای سلامت، در بیاناتی به اهمیت روایت صحیح تاریخ انقلاب و دفاع مقدس پرداختند و تأکید کردند که اگر این اتفاقات را ما روایت نکنیم، دشمن روایت خواهد کرد. ایشان در این دیدار با اشاره به اقدامات مهم حضرت زینب(س) گفتند: «نکته مهم دیگر در زندگی این بزرگوار که آن هم باز نشانه تدبیر است، این است که این بزرگوار جهاد تبیین را، جهاد روایت را راه انداخت؛ نگذاشت و فرصت نداد که روایت دشمن از حادثه غلبه پیدا کند؛ کاری کرد که روایت او بر افکار عمومی غلبه پیدا کند... این درس است؛ این همان حرفی است که بنده همیشه می‌گویم: شما روایت کنید حقایق جامعه خودتان و کشور خودتان و انقلابتان را. شما اگر روایت نکنید، دشمن روایت می‌کند؛ شما اگر انقلاب را روایت نکنید، دشمن روایت می‌کند؛ شما اگر حادثه دفاع مقدس را روایت نکنید، دشمن روایت می‌کند، هر جور دلش می‌خواهد.» از همین رو خراسان در گفت‌وگو با کارشناسان سینما و تلویزیون، به بررسی ابعاد مختلف این مسئله و مطالبات برزمین‌مانده رهبر انقلاب در این زمینه پرداخت که در ادامه می‌خوانید.   مستغاثی: پیاده‌روی اربعین سانسور می‌شود سعید مستغاثی منتقد و کارشناس سینما در گفت‌وگو با خراسان، با اشاره به بیانات رهبر انقلاب گفت: «حضرت آقا مثال‌های خیلی خوبی زدند. قبلا هم درباره تاریخ انقلاب فرموده بودند که اگر خودمان روایت نکنیم، دشمن روایت می‌کند. حتی آن سال که فرمودند جای جلاد و شهید را عوض می‌کنند. متأسفانه سینمای ایران در این سال‌ها عنایتی به این مسائل نداشته و در واقع، یک سانسور بزرگ تاریخی کرده است. افتخارات، قهرمان‌های تاریخی و... در سینمای ما سانسور شده است. در زمان فتنه 88 هم حضرت آقا چندین بار گفتند که باید روشنگری شود، اما چقدر روشنگری شد؟ چقدر فیلم ساخته شد و کتاب نوشته شد؟» او ادامه داد: «100 نفر در گوشه‌ای از دنیا حرف می‌زنند و رسانه‌های دنیا پوشش می‌دهند، اما چندین سال است که پیاده‌روی پرشکوه و حماسی اربعین برگزار می‌شود. این آیین شگفت‌انگیز در رسانه‌های دنیا سانسور می‌شود و متأسفانه در سینمای ما هم سانسور شده است.» مستغاثی علت این موضوع را شکل ورود سینما به ایران دانست و توضیح داد: «برمی‌گردد به ریشه‌های سینما و فرهنگ ما. سینما در دورانی وارد ایران شده که تجدد وارداتی برای هجوم به فرهنگ و باورهای ملت آغاز شده است. در واقع برای اسلام‌زدایی بود که از دوران قاجار شروع شد. » این منتقد سینما افزود: «متأسفانه این مسئله بعد از انقلاب توسط مسئولان فرهنگی درک نشد و فکر کردند که اگر عکس و پرچمی در سینما عوض شود، همه‌چیز درست می‌شود. فقط اسم‌ها عوض شد. بنابراین به‌رغم تلاش خیلی از مسئولان و فیلم سازان، جریان ایرانی و اسلامی به وجود نیامد. به همین دلیل امروزه حدود 93 درصد از مردم ما بر اساس آماری که مرکز آمار داده، این سینما را نمی‌بینند، چون دغدغه‌ها و خودشان را در این فیلم‌ها نمی‌بینند. این آمار مربوط به قبل از دوران کروناست.» این کارشناس سینما با اشاره به رویکرد سینمای جهان به حوادث واقعی تأکید کرد: «در آمریکا محال است که یک بزنگاه یا یک شخصیت تاریخی از زیر دست هالیوود در برود. درباره کسی مثل آبراهام لینکلن 35-36 فیلم، کارتون، سریال و... ساخته شده، اما ما درباره شهید رجایی با این همه مسئله دراماتیک، چه کرده‌ایم؟ اگر در آمریکا، یک دست فروش رئیس جمهور می‌شد، شاید هالیوود صدها کار درباره آن می‌ساخت. سینماگران ما اصلا به این مسئله توجهی ندارند. این نشانه یک بیماری است.» او در پایان گفت: «همه این‌ها مربوط به سینما نیست. سینما یکی از آبشخورهای این فضاست. این مسئله از دانشگاه‌ها شروع می‌شود. مراکز فکری مثل دانشگاه و حوزه باید حیطه‌هایی مثل نشر و سینما را تغذیه کنند. سینما هم بخشی از مسئله است. نمی‌شود مشکل را فقط گردن سینما انداخت. اشاره حضرت آقا هم به کل فضای فرهنگی بود.»   شرف‌الدین: نهادهای فرهنگی چوب لای چرخ می‌گذارند محمدرضا شرف‌الدین سینماگر شاخص حوزه دفاع مقدس و رئیس سابق انجمن سینمای انقلاب و دفاع مقدس با اشاره به علل دشمنی غرب با ایران گفت: «ایران بیش از 40 سال است که پنجه در پنجه قدرت‌های بزرگ مخصوصا آمریکا انداخته است و بسیاری از مردم جهان از انقلاب اسلامی الگوبرداری کرده‌اند. از فروپاشی شوروی سابق تا مقاومت مردم یمن، یک تاریخ بلامنازع انقلابی وجود دارد که در هیچ مقطعی از تاریخ بشریت، مانند ندارد. تمام اتفاقات بین‌المللی و پدید آمدن تفکر مقاومت در جهان، از جنبش وال‌استریت آمریکا و جلیقه‌زردهای فرانسه تا مقاومت‌ها در فیلیپین، میانمار و یمن، برداشت‌هایی از انقلاب اسلامی است.» او بیان کرد: «در آیات قرآن داریم  هر رسولی که فرستاده می‌شود، از شیاطین جن و انس به مقابله با او فرستاده می‌شود. وقتی تفکر توحیدی فراگیر می‌شود، در مقابلش شیاطین هم حضور دارند و به مقابله برمی‌خیزند. بنابراین دشمنان ما بیکار نمی‌نشینند و حوادث انقلاب و دفاع مقدس را با قرائت خودشان ارائه می‌کنند. با توجه به این که آن‌ها صاحب امکانات قابل توجه رسانه‌ای هستند، به خوبی تبلیغ  و ذهن مخاطبان خود را تصرف می‌کنند. بنابراین این موضوع، یک تلاش مضاعف را از سوی جبهه انقلاب می‌طلبد.» تهیه‌کننده فیلم سینمایی «فرزند صبح» افزود: «به قول رهبر معظم انقلاب، این جنگ اراده‌هاست. هرکس اراده قوی‌تری داشته باشد، غالب می‌شود. هرکس که اراده‌اش قوی‌تر باشد، روایت خودش را از وقایع جا می‌اندازد. آن چه که بسیار تأسف‌انگیز است، این است که نهادهای فرهنگی نه‌تنها وظایف خود را انجام نمی‌دهند، بلکه در خیلی موارد چوب لای چرخ می‌گذارند.» شرف‌الدین توضیح داد: «من در حوزه دفاع مقدس که تخصص و علاقه‌ام است، صحبت می‌کنم. یک سری فیلم و عکس تولید شده و مصاحبه‌هایی با فرماندهان و خانواده شهدا صورت گرفته است. این‌ها کجاست؟ بهره‌برداری از این‌ها چطور است؟ بنیاد روایت چه می‌کند؟ دنباله مستندهای شهید مرتضی آوینی کجاست؟» او ادامه داد: «یک مثال از این مشکل می‌زنم. فردی با هزینه شخصی خودش از خانواده شهدا فیلم می‌گیرد و به صورت کلیپ منتشر می‌کند تا برای تفکرات انقلاب اسلامی تبلیغ کند. بنیاد فرهنگی روایت که یک پلتفرم انقلابی و دفاع مقدسی است، به این فرد فیلمی نمی‌دهد، تا جایی که این فرد تصمیم گرفته فیلم‌های دفاع مقدس را از بی‌بی‌سی بخرد! این در حالی است که این شخص، در دفاع مقدس شرکت کرده و جانباز هم شده است.» محمدرضا شرف‌الدین در پایان گفت: «بعضی از این مسئولان، فکر می‌کنند که این فیلم‌ها و عکس‌ها ارث پدری‌شان است. در حالی که این‌ها سرمایه ملی است. مدیر بابصیرتی نداریم که درِ گنجینه‌های تصویری را باز کند تا برای فیلم و سریال، استفاده شود.»   حسینی: چین فیلم ضدداعش ساخت سیدمحمد حسینی کارشناس سینما ضمن اشاره به بیانات رهبر انقلاب درباره جهاد روایت گفت: «حضرت آقا مطالبی را در این باره اشاره کردند، مثل جهادگران سلامت و قصه‌هایی از این دست که روی زمین مانده و کسی از آن‌ها حرفی نزده یا درباره آن‌ها اثری نساخته است. منظور از این که روی زمین مانده، این نیست که آن موضوع در تاریخ انتشار پیدا نمی‌کند، چون من معتقدم خود این موضوعات به اندازه‌ای شریف، قدرتمند و بزرگ‌ هستند که در تاریخ جاری می‌شوند، اما کسانی باید باشند که این‌ها را روایت کنند و زمینه را برای همه‌فهم و فراگیر شدن آن‌ها فراهم کنند. همان طور که مجموعه فاخر «روایت فتح» شهید آوینی شکل گرفت. این که واژه «روایت» مأخوذ از آن برنامه فوق‌العاده شهید آوینی است.» او افزود: «آن چیزی که به نظرم الان باید به آن توجه شود، این است که نسل جدید حتما به روایت‌هایی جدید نیاز دارد و به حرف‌هایی که نحوه بیان و ساختار امروزی داشته باشد و حماسه‌های موجود را عرضه کند.» مدیر گروه فیلم و سریال بنیاد فرهنگی روایت فتح بیان کرد: «یکی از مؤلفه‌های بر زمین‌مانده ما مسئله مقاومت و جبهه مقاومت اسلامی منطقه است. ما بازیگر اصلی جبهه مقاومت بودیم. شهید سلیمانی این علم را به دوش کشید و می‌شود گفت عراق، سوریه و بسیاری از بلاد اسلامی را از حلقوم صهیونیسم بیرون کشید. رشادت‌هایی که در این عرصه شد، بی‌نظیر بود. آن چه   ماحصل روایت ما از این فضاست، به استثنای آثار مستند که بیشترشان گزارشی‌اند، در حوزه داستانی واقعا دست‌مان تهی است. تهی به علت مقایسه میان «33 روز»، «به وقت شام» و «جشن تولد» با کارهایی که دیگران ساخته‌اند، خصوصا توسط کشورهایی که اصلا حضوری در جبهه مقاومت نداشتند. مثلا من 3 فیلم سینمایی هندی در این زمینه دیدم که پروداکشن‌های بسیار بزرگی داشتند و در یکی، «سلمان خان» بازی کرده است. اتفاقا جالب است بدانید که این فیلم به لحاظ سرعت فروش، رکورد سینمای هند را زد. بعضی کشورهای بی‌ربط دیگر هم در این زمینه فیلم ساخته‌اند. مثلا من 2 فیلم چینی دیده‌ام که نیروهای چینی با داعش می‌جنگند، در حالی که چنین چیزی اصلا وجود خارجی نداشته است. کشورهای دیگر مثل سوئد، روسیه و آمریکا. بعضی از این کشورها مثل آمریکا کمک‌حال داعش بودند و زمینه گسترش آن را فراهم می‌کردند. کشورهایی که هیچ نقشی در این زمینه نداشتند، آثار خودشان را می‌سازند و خود را در از بین بردن این دیو پلید معاصر سهیم نشان می‌دهند.» این مدیر سینمایی تصریح کرد: «یکی از مدافعان حرم که انسان مطلعی بود، می‌گفت تصور نکنید عملیات‌ها در سوریه، کوچک بود، بلکه هرکدام از نظر ابعاد، یک فتح خرمشهر بود. کشوری که 90 درصدش از دست رفته و قدرت‌های منطقه‌ای هم دشمن را حمایت می‌کردند، از جمله اسرائیل که بسیاری از کارهای نظامی و لجستیکی منطقه را به طورمستقیم انجام می‌داد. خود این اتفاق به نظرم یک شاهکار بود و ما در این زمینه کم‌کاری کردیم.» او ادامه داد: «به لحاظ دراماتیک هم آثار ضدداعش به اندازه‌ای جذاب است که در سال‌های اخیر در باکس‌آفیس‌های مختلف دنیا، جزو پرفروش‌ها به حساب می‌آیند. علی ای حال ما کمتر به آن پرداخته‌ایم.» حسینی علت این امر را در ساختار مدیریتی دانست و اظهار کرد: «بخشی از این را مشکلات مدیریتی در ساختار مدیریت سیستم سینمایی کشور می‌دانم. معتقدم اصل ماجرا به تمایل سینماگران برنمی‌گردد، بلکه فرایند مدیریتی دچار نقصان است. شوراهای فراوان و آدم‌هایی که نظرات عجیب و غریب می‌دهند. باید از ساختار مندرس خلاص بشویم و فضای جدیدی به وجود بیاید که چابکی لازم را داشته باشد تا بتواند به موقع واکنش نشان بدهد و در عین حال مسائل روز را هم در بر بگیرد.» او در پایان گفت: «مسئله دیگر ما، پروداکشن است. هزینه‌کرد این آثار خیلی زیاد است. حتما از کرونا هم نمی‌توانیم غافل شویم، چراکه قید مهمی به سینما زده. اگر کرونا نبود، در این 2 سال شاید شاهد بودیم که در آثار نمایشی پلتفرمی و آثار سینمایی، مسائل مقاومت جاری می‌شد.»