اقتصاد دلالی در کشور حرف اول را می‌زند

داود علی بابایی پژوهشگر مسائل اجتماعی         اقتصاد کشور در حال حاضر بیمار است، به‌همین علت کسانی که سرمایه‌ای دارند، سعی می‌کنند از راه دلالی سودهای کلان به‌دست آورند. اقتصاد تولیدی، خدماتی جای خود را به اقتصاد دلالی و واسطه گری داده است. نظر خوانندگان را به نکات زیر در مورد اقتصاد دلالی جلب می‌نمایم: 1-  برخی عادت کرده‌اند بدون زحمت پول و سرمایه‌ای به‌دست آورند. البته این موضوع مربوط به حال حاضر نیست بلکه قدمتی دویست یا سیصد ساله دارد. ژان شاردن فرانسوی در سفر نامه‌ ده جلدی خود می‌گوید: ایران بهشت دلالان است. او این حرف را در دوره صفوی زده است و الان با این مسائلی که در اقتصاد کشور پیش آمده باید گفته شود، ایران بهشت برین دلالان است. دیگر مردم رغبتی به فعالیت‌های تولیدی، خدماتی و توزیعی ندارند و همه دنبال دلالی هستند. با یک تلفن، پیامک و غیره، میلیاردها تومان به جیب می‌زنند. آیا دیگر این مردم آستین‌ها را بالا می‌زنند و سرمایه خود را در تولید، خدمات و توزیع به‌کار می‌اندازند، پر واضح است که جواب منفی است. بینو جهانگرد فرانسوی در دوره ناصر الدین شاه می‌گفت: ایرانیان به‌گونه‌ای رفتار می‌کنند که گویی مادر زاد دلال به دنیا آمده‌اند. شاید حرف او در حال حاضر مصداق داشته باشد. یکی از اساتید اقتصاد می‌گفت: شخصی از من سوال کرد در حال حاضر سرمایه‌ای کلان دارم، آن را در کجا سرمایه‌گذاری کنم، ایشان می‌گوید، اگر در زمان ریاست جمهوری سیدمحمد خاتمی بود، می‌گفتم: پول خود را در تولید سرمایه‌گذاری کنید و اگر در زمان ریاست جمهوری محمود احمدی نژاد بود، می‌گفتم: پول خود را در دلالی به‌کار ببرید و در زمان حسن روحانی آن را ملک و زمین خریده و سود کلانی خواهید برد. 2-  چندی قبل یک مقام اقتصادی اعلام کرد در 20‌ماه گذشته دلالان 120 هزار میلیارد تومان از خودرو سود برده‌اند، چه کاری از دلالی و واسطه گری بهتر. چرا که در کشور سالانه 25 میلیارد دلار کالای قاچاق وارد می‌شود و همچنین چرا اینقدر گوشت گوسفند و میوه جات به‌طور قاچاق از کشور خارج می‌شود، چون این شغل نه عوارض دارد و نه مالیات می‌خواهد، تاکنون چندین سلطان مانند سلطان طلا، ارز، کاغذ، سکه و چیزهای دیگر اعدام یا زندانی شده‌اند. آیا اینها دلال نبودند آیا در کشور دلالی ریشه کن شده است. 3-  می‌گویند محصولی که از زمین کشاورز به بازار تره بار و به‌دست مشتری می‌رسد. در این میان 7 واسطه قرار دارد آیا این مسأله جای تعجب ندارد. طبق آمار از 6/2 میلیون واحد صنفی در کشور حدود 40 تا 50 هزار واحد آن تولیدی است. آن هم تولیدی‌ها کوچک و خرد و از 24 میلیون نیروی فعال و شاغل (حقیقی و کاذب) بیش از 70 درصد آنها به دلالی و واسطه گری اشتغال دارند و در حدود 4 میلیون نفر کارمند هستند و کار خدماتی انجام می‌دهند. به‌همین سبب است که ما تولیدمان بسیار ضعیف شده و دلالی رشد بی‌رویه کرده است و تورم افسارگسیخته سیر صعودی را طی می‌کند و دلالان سودهای کلان به جیب می‌زنند و از طرف دیگر دولت هم دست در جیب مردم می‌کند.