بسته سياسي ايران اميدوار كننده است

آرمان ملی- علیرضا پورحسین: نماینده روسیه در سازمان‌‌های بین‌المللی گفته است که مسکو به دنبال به سرانجام رساندن مذاکرات وین درباره احیای توافق هسته‌ای تا آخر فوریه است. اولیانوف اذعان کرده است که به هر حال، به دنبال به سرانجام رساندن مذاکرات در اسرع وقت است و بهتر است این اتفاق در ماه جاری رخ دهد با این وجود مسکو مطلقا با تعیین ضرب‌الاجل‌های ساختگی برای به سرانجام رساندن مذاکرات مخالف است اما بر این باور است که روند مذاکرات نباید به تاخیر بیفتد. این اتفاق با وجود اراده سیاسی و آمادگی طرفین برای نشان دادن انعطاف معقول به واقعیت می‌پیوندد. وی که در روزهای اخیر به تنها منبع خبری آگاه از مذاکرات وین بدل شده در یک اظهارنظر دیگر عنوان کرده است که فقط 5 دقیقه تا رسیدن به توافق فاصله داریم. در راستای بررسی این مساله «آرمان‌ملی» گفت‌وگویی با جلال‌خوش‌چهره، کارشناس مسائل سیاسی داشته است که در ادامه می‌خوانید. 
  اظهارنظر اولیانوف در خصوص توافق در وین تا چه میزان به واقعیت نزدیک است؟
اولیانوف معمولا اخباری که از درون مذاکرات بازگو می‌کند، نزدیک به واقعیت است و این برخلاف بدبینی‌هایی است که مخالفین برجام تلاش می‌کنند به افکار عمومی تزریق کنند. اطلاعات بیشتر اولیانوف نسبت به کارشکنان سبب شده تا او بیشتر به عنوان سخنگوی مذاکرات وین شناخته شود. در همین راستا هر دو طرف یعنی ایران و آمریکا در حال انجام هر کاری هستند تا توافق در وین حاصل شود. به نظر می‌رسد که تیم مذاکره کننده با یک بسته سیاسی مناسب برای توافق به وین بازگشته و رابرت مالی نیز در مقابل عنوان کرده که مجبور هستند به برجام بازگردند. در دیدار مکرون و پوتین نیز شاهد بودیم که طرفین بر احیای برجام تاکید کرده‌اند و در همین راستا به نظر می‌رسد یک توافق موقت 3ماهه در دستور کار قرار گیرد تا طرفین گام‌به‌گام به سمت اجرای تعهدات پیش روند. 
 در روزهای اولیه پس از احیای برجام چه چالش‌های جدیدی ممکن است ایجاد شود؟


مشخصا بسترسازی برای مذاکرات آتی می‌تواند یک توافق محکم ایجاد کند. در کنار توافق وین باید قاعدتا به دنبال امور عملیاتی بود که افکار عمومی طرفین نیز اقناع شود. مشخصا پس از توافق چالش‌هایی برای ایران و آمریکا به‌وجود می‌آید. در ایران یک نکته این است که آیا دست آوردهای برجام می‌تواند منتقدین را قانع کند که علیه این توافق موضع‌گیری نکنند. قطعا پس از توافق، تفاهم صورت گرفته با آنچه که در 7ماه پیش در دسترس بود و با آن چه که در سال 2015 به امضا رسید مقایسه می‌شود و در صورتی که دست آورد مهمی به‌دست نیامده باشد قطعا به تیم مذاکره کننده فشار وارد خواهد شد. چالش دیگر در ایران اقتصاد است به شکلی که همه دست به زانو ایستاده‌اند و منتظر وقوع توافق در وین هستند. همین امروز می‌توان بازتاب نزدیک شدن به توافق را در قیمت دلار مشاهده کرد که نسبت به هفته‌های قبل به مراتب ارزان‌تر شده است. باز هم همه منتظر نتایج مذاکره هستند و این نشان می‌دهد مذاکرات وین یک شاخص است تا تکلیف بازار ایران را مشخص کند. در ایران مطالبات فزاینده مشخصا پس از آزادسازی دارایی‌های بلوکه شده ایجاد می‌شود که دولت باید به این مطالبات پاسخ مناسب دهد و انتظارات مردم را برآورده کند تا بتواند در ادامه مسیر را به خوبی طی کرد و تعامل بهتری در عرصه سیاست خارجی داشته باشد. چشم‌انداز در خصوص سال 1401 این است که سال سخت اقتصادی در پیش خواهد بود اما اگر توافق حاصل شود دولت باید در این عرصه تغییر ایجاد کند و این یک مطالبه جدی از سوی مردم خواهد بود. 
  آیا ضمانتی‌برای توافق در بلندمدت وجود دارد که دولت بخواهد طبق آن برنامه‌ریزی کند و اقتصاد را نجات دهد؟
زمانی که بحث ضمانت مطرح می‌شود صرفا در خصوص اتفاقات 3سال دیگر و روی کارآمدن احتمالی جمهوریخواهان نیست بلکه این دغدغه وجود دارد که آیا آمریکا در همین 3سال آینده می‌تواند نیروهای گریز از مرکزی همچون اسرائیل را کنترل کند یا خیر. نفتالی بنت به وضوح چند روز پیش عنوان کرد که دستانش برای هر نوع اقدامی علیه ایران بسته نیست. آمریکا علاوه بر توافق با ایران باید ضمانت دهد که اسرائیل را نیز کنترل می‌کند تا سطح تنش کاهش یابد. ایران اگر مساله تضمین را مطرح می‌کند شامل این مورد می‌شود. یک جنبه دیگر توافق زمینه اقتصادی دارد و آیا اینکه در عمل مسیر برای سرمایه‌گذاران خارجی برای ورود به ایران باز می‌شود یا خیر. به نظر می‌رسد که این قسمت‌های ضمانت در توافق وین همچنان پایه‌های لرزانی دارد و باید در این خصوص نیز صحبت‌های جدی انجام شود. اگر در این حوزه چالش ایجاد شود باز هم خطراتی توافق را تهدید می‌کند. از سوی دیگر دموکرات‌ها کم‌کم به انتخابات میان دوره‌ای نزدیک می‌شوند و در رقابت با جمهوریخواهان مشخصا باید برخی موارد را مدنظر قرار دهند. دولت بایدن این فرصت را دارد تا افکار عمومی داخلی خود را راضی کند و باید به این سمت حرکت کند تا از این جهت نیز ضمانت برای حفظ توافق ایجاد کند. نقش برخی جناح‌های سرکش در منطقه و داخل آمریکا بسیار می‌تواند در این عرصه خطرناک باشد. زیرا کوچک‌ترین حمله‌ای می‌تواند کلیه حرکت‌های دیپلماتیک ماه‌های اخیر را از بین ببرد و دیگر توافق را به کلی از دسترس دور کند. چنین اتفاقی می‌تواند تلاش‌های همه طرف‌ها در هفته‌های اخیر را سخت کند. در این میان مهار اسرائیل بسیار حائز اهمیت است که باید از سوی دولت آمریکا در دستور کار قرار گیرد.