برجام و مخالفان دو طرف

جاوید قربان‌اوغلی تحلیلگر مسائل بین‌الملل در روند مذاکـــــرات وین چنانچه اتفــاق غیرمترقبه‌ای نیفتد، بعد از اینکه مسائل تکنیکی و فنی تا حدود زیادی طی مذاکرات دورهای قبلی حل شده بود و با کوتاه آمدن‌های دو طرف در مورد مسئله تقدم وتاخر و در مورد نوع و چگونگی تضمین به نظر می‌رسد که طرفین به توافقی رسیدند و متن‌هایی هم آماده و نوشته بودند لذا برای کسب مجوزها و تصمیمات سیاسی به پایتخت‌ها آمدند. آن‌طور که ازخبرهای منتشره تاکنون برمی‌آید، تصمیم سیاسی براینکه این توافق انجام شود، وجود دارد. از آن‌طرف آمریکایی‌ها با توجه به اینکه شرایط آقای بایدن نیازمند این هست که مسئله توافق را به سرانجامی برساند و هم به‌خاطر مسائل داخلی و انتخابات پیش رو، به نظر می‌رسد دو طرف آماده دستیابی به یک توافق و تفاهم نهایی هستند البته به شرط اینکه اتفاق غیرمترقبه‌ای رخ ندهد. امانوئل مکرون هم در صحبت با آقای رئیسی بیشتر خواستار به سرانجام رسیدن برجام شد که تکرار همان ادبیاتی است که اروپایی‌ها کرارا در مورد ایران به کار می‌برند. مشکلی که الان وجود دارد این است که هم در داخل ایران و هم در آمریکا، برجام مخالفان جدی دارد. در ایران بعد از اینکه آقای امیرعبداللهیان موضوع مذاکره با آمریکا را مطرح کرد که حتما هم با اذن بوده است، با واکنش یکی از روزنامه‌ها مواجه شد و از آنطرف هم خبرهایی دریافت شده که یکی از مخالفان جدی برجام نامه‌ای به رهبری نوشتند که از جزئیات آن خبری نداریم و یکی از روزنامه‌ها مطالبی از آن منتشر کرد که تکذیب هم نشد. امری که نشان می‌دهد هنوز مخالفان جدی در داخل ایران هست و این مخالفان جدی در آمریکا هم هستند. همان‌طور که 33 نفر از سناتورها طی نامه‌ای به آقای بایدن هشدار دادند که چنانچه دولت او اجازه ندهد توافق جدید با ایران در کنگره به تصویب برسد، برای جلوگیری از اجرای توافق اقدام خواهد کرد. این موضوع در پی قانونی است که در زمان ترامپ تصویب شد که هرگونه تفاهم جدید باید از تصویب کنگره بگذرد. هرچند آن طرف قضیه به ما مربوط نمی‌شود و سیستم حقوقی آمریکا باید مسئله را حل کند که آقای بایدن چگونه می‌خواهد از این گردنه گذر کند. ولی برداشتم این است که چنانچه بازگشت به توافق 2015 باشد، قاعدتا بایدن در این نزاع و مبارزه حقوقی پیروز و مشکلی ایجاد نخواهد شد ولی اگر چنانچه بخواهند بندهایی به برجام اضافه شود که متضمن بعضی کوتاه آمدن آمریکایی‌ها باشد؛ چه در زمینه آزادسازی پول‌ها و چه در زمینه رفع تحریم‌ها یا مسائل دیگری که در برجام پیش‌بینی شده به نظر می‌رسد که آقای بایدن با یک چالش جدی روبه‌رو خواهد شد. ولی در یک روند کلی اراده و تصمیم دو طرف برای توافق است. مسائل تکنیکی تقریبا حل شده، اگر چنانچه اتفاق خاصی نیفتد که خارج از اراده دو طرف باشد، در دور جدید از مذاکرات که از دیروز شروع شده، دستیابی به تفاهم را در دسترس داریم. تنها مسائل مخالفان داخلی در ایران می‌ماند که چندان مسئله‌ای نیست همان‌طور که دفعه قبل هم با مخالفت دلواپسان در مجلس تصویب شد. سیگنال بازار ارز مثبت است چون اولین شاخص‌هایی که متاثر از اخبار می‌شود، بخش‌های اقتصادی و پولی و مالی است منتها نباید دچار خوشبینی افراطی شویم. مسئله اقتصاد ما فقط تحریم و برجام نیست. تحریم‌ها برطرف شود، بخشی از موانع اقتصاد ما برداشته خواهد شد اما انبوهی از مشکلات و کوهی از مسائل در داخل داریم که همه بر آن آگاه هستند و چنانچه حل نشود، ممکن است در مقطعی شاخص‌های مالی و قیمت ارز با افت مواجه شود ولی دوباره صعود خواهد کرد به خاطر اینکه مسئله برجام و تحریم‌ها یکی از فاکتورهاست که البته تاثیرگذار هست ولی ما در داخل مسائل متعددی داریم که همگان نسبت به آن آگاهند و ظاهرا اراده‌ای برای حل آن وجود ندارد.