بهتر است زمان را از دست ندهیم

مهدی ذاکریان تحلیلگر مسائل بین‎الملل         عرصه روابط بین‌الملل عرصه اعتماد نیست؛ بنابراین اتحادیه اروپا و روسیه هیچ رفتار مثبتی در جهت تأمین منافع ما نخواهند داشت. همه طرف‌های مذاکره اعم از ایران، آمریکا، اتحادیه اروپا، چین و روسیه به برجام نیاز دارند. توافقی در مقطعی صورت گرفت که این توافق کف خواسته‌های همه طرف‌ها را تأمین کرده بود؛ البته کاستی‌هایی داشت اما پس از مذاکرات طولانی حداقل خواسته‌ها را به نتیجه رسانده بود. امروز شرایط فرق کرده و ۷سال از ۲۰۱۵ گذشته است و نگاه‌ها و خواسته‌ها متفاوت شده است اما همچنان برجام این قابلیت را دارد که همه طرف‌ها را دور هم جمع کند. بزرگترین مشکلی که از سوی ایران مطرح شده این است که ما به همه تعهدات خود عمل کردیم و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نیز تأیید کرده بود. چه ضمانتی وجود دارد که ایران مجدداً به تعهدات خود بازگردد و دوباره آمریکا به تعهدات خود پایبند نباشد. بنابراین ایران نیازمند یک ضمانت اجرایی جدی و جبران خسارت است که این خواسته نیز منطقی است. آمریکایی‌ها نیز معتقدند که ایران امروز به نقطه‌ای رسیده است که این نقطه ایران را از اهداف برجام دور ‌می‌کند؛ اهداف برجام فاصله گرفتن از دستیابی ایران به تکنولوژی غیرصلح‌آمیز هسته‌ای بوده است اما این غنی‌سازی درصد بالا، کشور را به بهره‌برداری‌های غیرصلح‌آمیز نزدیک می‌کند. بنابراین این موضوع برای آمریکایی‌ها محل سؤال است. ایران تا جایی که می‌توانسته همکاری لازم را انجام داده است حتی وزیر امورخارجه کشورمان، صحبت بسیار معقول و منطقی کردند و اعلام کردند که ما حتی آمادگی مذاکره مستقیم با آمریکا را نیز داریم. اما این موضوع مشروط به این است که تحریم‌ها توسط آمریکا برداشته شود یعنی کارهای خلافی که انجام داده‌اند را متوقف کنند. بنابراین ارزیابی کلی من این است که فرآیند، فرآیند مثبتی است، چون همه کشورها به سند مشترک و برجام احساس نیاز کردند. اتحادیه اروپا و روسیه در جهت به نتیجه رسیدن برجام، گامی برنمی‌دارند مگر اینکه برای خودشان منفعت داشته باشد. عرصه روابط بین‌الملل عرصه اعتماد نیست بنابراین اتحادیه اروپا و روسیه هیچ رفتار مثبتی به نفع ما نخواهند داشت. ایران به دنبال یک ضمانت اجرایی جدی و جبران خسارت است، بهتر است ایران زمان را از دست ندهد. باید توجه داشته باشیم که وضعیت اقتصاد، تجارت و معاش آمریکا، روسیه، چین و اتحادیه اروپا به ایران گره نخورده است. نرخ ارز و معیشت مردم با مذاکرات ارتباط دارد. بنابراین ما بیشتر به این موضوع باید توجه داشته باشیم که زمان را از دست ندهیم. این ظلم به مردم است. زندگی مردم با تحریم‌ها و کرونا متوقف شده است. باید بیش از این قدر زمان را بدانیم. بهتر است زمان را از دست ندهیم.