دستور ویژه علیه فقر مطلق

مصطفی عبدالهی-  «حمایت‌های فوری کوتاه‌مدت در کنار اصلاحات ساختاری میان‌مدت و بلندمدت، برای رفع فقر مطلق»؛ این دستوری است که رئیس‌جمهور صادر و دولتمردانش را موظف کرده است به گونه‌ای برنامه‌ریزی کنند که شرایط زندگی فقرا و نیازمندان تغییر کند. تشکیل اولین جلسه شورای‌عالی رفاه در دولت سیزدهم شورای عالی رفاه در دولت سیزدهم، اولین جلسه خود به ریاست رئیس‌جمهور را پنجم اسفندماه 1400 تشکیل داد و آیت‌ا... رئیسی در این جلسه رویکردهای دولت خود را درباره فقر در جامعه شفاف کرد: - جامعه اسلامی باید مبتنی بر عدالت اجتماعی اداره شود و وجود فقر در این جامعه به هیچ وجه زیبنده نیست. - هیچ تصمیم و اقدامی در این دولت نباید باعث ایجاد و تشدید فشار اقتصادی به آحاد کم‌برخوردار جامعه شود. -   رفع فقرمطلق از آن دسته اقداماتی است که حتی نباید از امروز به فردا موکول شود‌؛ جلسات و برنامه‌ریزی‌های خود را بر این محور تنظیم کنید که برای همین شب عید بتوانید با اقداماتی جهادی، دستگیر فقرا و نیازمندان جامعه باشید. 3 برنامه کوتاه مدت، میان مدت و بلند مدت از صحبت‌های رئیس‌جمهور مشخص است که مقصودش از رفع فقرمطلق، صرفا حمایت معیشتی از نیازمندان نیست و قرار است اقدامات و برنامه‌هایی که زمینه‌ساز فقر است نیز، اصلاح شود. «علی بهادری جهرمی» سخنگوی دولت هم این موضوع را تایید کرده و گفته است: «رفع فقر مطلق با انجام یک اقدام شدنی نیست بلکه باید در حوزه‌های اشتغال و توانمندسازی، کمک‌های معیشتی، کمک‌های نقدی و حوزه تخفیفات، اقداماتی صورت بگیرد». او همچنین اظهار کرده است: «رئیس‌جمهور دستور داده‌اند یک برنامه کوتاه‌مدت، میان‌مدت و بلندمدت تدوین شود تا بتوان گام به گام مسئله فقرمطلق را حل کرد». اگر فردی حتی یک شب گرسنه بخوابد... سخنگوی دولت بر این مهم نیز تاکید کرده است که: «درباره رفع فقر گزارشی در جلسه شورای عالی رفاه ارائه شد که برآوردی هشت‌ساله برای اجرای برنامه‌های این حوزه داشت اما رئیس‌جمهور که در زمان‌بندی‌ها بسیار وسواس دارند، خواستار تسریع اقدامات در این حوزه شدند و گفتند اگر فردی یک شب هم گرسنه بخوابد، هر فردی که متولی این شرایط است، مسئول خواهد بود». وضعیت فقر در جامعه چگونه است؟ صحبت‌های رئیس‌جمهور و ماموریت محول‌شده به شورای عالی رفاه، بسیار امیدوارکننده است و حساسیت‌ها را به مقوله رفع فقر بیشتر می‌کند. البته این حساسیت‌ها بیشتر هم خواهد شد اگر آمارهای کارشناسی‌شده «مرتضی بختیاری» رئیس کمیته امداد امام خمینی(ره) را که مردادماه امسال در هم‌اندیشی ملی «پیاده‌سازی راهکارهای مقابله با فقر اقتصادی» ارائه شده است، مرور کنیم: * فقرمطلق به معنای عدم دسترسی به حداقل‌های معیشت است و با توجه به کاهش رشد اقتصادی و افزایش تورم، در کنار کاهش قابل توجه درآمد سرانه، نرخ فقر در سال‌های اخیر رشد داشته است. * امروزه فقر معنای گسترده‌تری از فقر مادی دارد و مواردی مانند عدم دسترسی به آب سالم، تغذیه، خدمات بهداشتی، آموزش، پوشاک و سرپناه، استانداردهای زندگی، بیمه اجتماعی و اشتغال را دربرمی‌گیرد. افزایش جمعیت زیرخط فقر مطلق به ۳۰ درصد *  بر اساس گفته های رئیس کمیته امداد،   نتایج به‌دست‌آمده در مطالعه حوزه فقر بین سال‌های ۸۰ تا ۹۸ نشان می‌دهد هزینه خانوار در طول این ۱۸ سال ۲۲ برابر شده است. در این بازه زمانی، نرخ تورم به عنوان عامل فزاینده فقر و کاهش قدرت خرید، تا سال ۹۸ به ۴۱ درصد رسیده است. * به طور متوسط در دوره زمانی موردبررسی، بیش از ۳۰ درصد مردم در مناطق روستایی در فقر به‌سر می‌برند؛ این نسبت در مناطق شهری۵/۱۵درصد و در کل کشور  ۱۶ درصد است. * طی سال‌های ۸۰ تا ۹۸ حدود ۳۳ درصد جمعیت کشور زیرخط فقر چندبعدی قرار گرفته‌اند و خط فقر از ۹۵۰ هزار تومان در سال ۹۰ به ۱۰ میلیون تومان در سال ۹۹ رسیده است. جمعیت زیرخط فقرمطلق نیز از سال ۹۲ تا ۹۶ به ۱۵ درصد رسیده، اما از سال ۹۶ تا ۹۸ به ۳۰ درصد افزایش یافته است. تجربه 4دهه خدمت به محرومان و نیازمندان رئیس کمیته امداد، همچنین به گزارشی از خدمات و اقدامات حمایتی متعددی که برای دستگیری از فقرا انجام شده،  اشاره کرده، اما توضیحات جامع دیگری هم داده است که نگاه به مقوله فقرزدایی را از نگاه صرف اعطای کمک معیشتی، به یک نگاه کلان تغییر می‌دهد: * تجربه بیش از چهار دهه خدمت به محرومان و نیازمندان و مطالعات داخلی و خارجی، نشان می‌دهد توانمندسازی در چهار عرصه اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و حقوقی، از پیش‌شرط‌های اساسی برون‌رفت از فقر   است. * بروز فقر، ناشی از ساختار و تصمیمات کلان اقتصادی است و مبارزه با فقر و جلوگیری از گسترش آن، نیاز به تعامل همه‌جانبه ساختارهای دولتی و حاکمیتی دارد. 14 اسفند؛ آغاز دوباره احسان و نیکوکاری اگرچه از بین بردن فقر مطلق، وظیفه دولت و مجلس است اما فراموش نکنیم که مشارکت مردم نیز برای حل مشکلات جامعه لازم است. امروز 14 اسفند، روز احسان و نیکوکاری است و بار دیگر فرصتی برای همدلی با هموطنان نیازمند  فراهم شده است. پایگاه اطلاع رسانی کمیته امداد به نشانی emdad.ir راه های مختلف مشارکت مردم  برای کمک به هموطنان نیازمند را معرفی کرده است.          رئیس کمیته امداد در گفت و گو با خراسان:  ریشه‌کن شدن فقر مطلق در صورت تدبیر جدی دولت و مجلس ظهر دیروز هم با «مرتضی بختیاری»، رئیس کمیته امداد امام خمینی(ره)، درباره برنامه جدید برای رفع فقرمطلق گفت‌وگو کردیم و او اظهار کرد: همان‌طور که آیت‌ا... رئیسی اعلام کردند، برنامه‌های این حوزه در سه بازه زمانی کوتاه‌مدت، میان‌مدت و بلندمدت اجرایی خواهد شد که حداکثر زمان برنامه‌های بلندمدت آن نیز باید در طول زمان اجرای برنامه هفتم توسعه باشد. وی افزود: هم اکنون 5 میلیون نفر تحت پوشش کمیته امداد هستند اما نمی‌شود رفع فقر را فقط در پوشش‌های حمایتی از فقرا خلاصه کرد، چراکه متغیرهای بسیاری از جمله تکانه‌های اقتصادی در آن موثر است. بختیاری این را هم گفت که: دولت و مجلس باید برای رفع فقرمطلق تدبیر جدی کنند تا جلوی تولید فقر گرفته شود، اشتغال و مسکن نیز فراهم شود و با این اقدامات، خود به خود فقرمطلق در جامعه ریشه‌کن خواهد شد.