آتش زیر خاکستر در تنگه تایوان

هرچند که تهاجم روسیه به اوکراین و جنگ توجه افکار عمومی را در جهان طی بیش از یک ماه گذشته به خود جلب کرده، اما مسئله تایوان در این مدت جدی‌تر از گذشته مطرح شده، به خصوص اینکه سیاستمداران ارشد و تحلیلگران امریکایی بحران ناشی از این مسئله و ادعای ارضی چین نسبت به این جزیره را به موازات نحوه اقدامات روسیه در اوکراین در نظر گرفته‌اند. حالا هیئتی از کنگره امریکا شامل نمایندگان ارشد از هر دو حزب دموکرات و جمهوریخواه راهی تایوان شده‌اند و چین نیز علاوه بر واکنش تند سیاسی، روز جمعه رزمایش نظامی در اطراف تایوان برگزار کرده تا اراده و جدیت خود را در مورد قضیه تایوان به امریکایی‌ها نشان داده باشد.
به نقل از خبرگزاری رویترز، ارتش آزادیبخش خلق چین طی بیانیه‌ای اعلام کرد: «این عملیات در پاسخ به فرستادن مکرر پیام‌های اشتباه در مدت اخیر از سوی امریکا در مورد موضوع تایوان برگزار شده است.» شکی نیست که یکی از پیام‌های مورد نظر ارتش آزادیبخش خلق چین اظهارنظر اخیر وندی شرمن، معاون وزیر خارجه امریکا است که به چین در خصوص تایوان هشدار داده بود و گفته بود که پکن باید «درس‌های درست» را از واکنش هماهنگ غرب در مورد اوکراین بگیرد و تهدید کرده بود: «ما امیدواریم که جمهوری خلق چین درک کند که هر اقدامی از این دست با واکنش جامعه بین‌المللی و نه فقط از سوی ایالات متحده مواجه خواهد شد.» باید گفت که سفر هیئتی از هر دو حزب امریکایی با سرپرستی باب منندز، سناتور ارشد دموکرات و لیندسی گراهام، سناتور ارشد جمهوریخواه، به تایپه در راستای فرستادن چنین پیامی به پکن است تا با موازی‌سازی قضیه تایوان با اوکراین و تهاجم روسیه به این کشور، عواقب و پیامد‌های اشغال نظامی تایوان را به پکن گوشزد کرده باشند. هرچند که می‌توان گفت پکن نیز به دقت جریان و پیامد‌های جنگ اوکراین را دنبال می‌کند و حتی می‌توان گفت موضوع تایوان را با توجه به این جنگ سبک سنگین می‌کند، اما این نکته را هم باید توجه داشت که مسئله چین و تایوان به طور کلی با مسئله روسیه و اوکراین فرق می‌کند.
اولین فرق در رابطه متفاوت بین این دو موضوع است. در حالی که اوکراین کشوری مستقل از روسیه است و تهاجم روسیه به اوکراین نقض حاکمیت ملی یک کشور مستقل است، اما تایوان از نظر سازمان ملل و حتی خود امریکا کشوری مستقل نیست بلکه بخشی از چین است. علاوه بر این، امریکا از دهه ۷۰ خود را پایبند به چین واحد تحت حاکمیت پکن دانسته است. از این رو، حتی حمله نظامی چین به تایوان نقض حاکمیت تایوان شمرده نمی‌شود بلکه بازگرداندن بخش جدا شده‌ای به کشور است. دومین فرق در موقعیت چین و روسیه در عرصه بین‌الملل و به خصوص اقتصادی است که باعث می‌شود تشکیل ائتلاف جهانی علیه چین به رهبری امریکا نه تنها به راحتی تشکیل ائتلافی علیه روسیه نباشد بلکه بسیاری از ناظران در اصل توانایی امریکا برای تشکیل چنین ائتلافی شک و تردید دارند. در واقع، قدرت اقتصادی چین و روابط اقتصادی قابل‌توجهی که بسیاری از کشور‌های جهان از جمله کشور‌های جنوب آسیا و حتی امریکا با چین دارند، مانع جدی در برابر تشکیل چنین ائتلافی است. از نظر تحلیلگرانی نظیر آن- ماری سلوتر، استفن ام والت، کیشور ماهوبانی و رابین نیلبت در فارین‌پالیسی، «واکنش آسیا در برابر تجاوز چین به تایوان برخلاف پاسخ قوی غرب نسبت به تجاوز روسیه به اوکراین خواهد بود و آسیا واکنش واحدی نخواهد داشت.» در واقع، روابط اقتصادی چین آن‌قدر برای بسیاری از کشور‌های جهان از جمله متحدان و شرکای امریکا اهمیت دارد که می‌توان گفت در صورت حمله چین به تایوان و اشغال نظامی این جزیره، امریکا نمی‌تواند همان جبهه‌ای را درست کند که در مقابل روسیه ایجاد کرده است. از این نظر، سفر هیئت بلندپایه از نمایندگان کنگره به تایوان چیزی بیشتر از یک نمایش توخالی سیاسی در برابر چین نیست که نه‌تن‌ها کمکی به حل مسئله تایوان نمی‌کند بلکه می‌تواند باعث برافروخته شدن آتش زیر خاکستر شود و این چیزی است که ارتش آزادیبخش خلق چین با برگزاری رزمایش نظامی به طرف امریکایی متذکر شده است.