دریافت خدمات کیفیت‌دار هسته‌ای با «سیناپ»

سامانه یکپارچه نظارت و ارزیابی ایمنی پرتویی کشور با نام «سیناپ» روز گذشته با حضور رئیس سازمان انرژی اتمی ایران رونمایی شد. از این پس سازمان انرژی اتمی از طریق این سامانه به ایمنی و استاندارد ۳۰هزار دستگاه پرتوزا و فعالیت ۱۵ هزار مرکز پرتو دهی اشعه کشور نظارت می‌کند. رئیس سابق سازمان انرژی اتمی هم در گفتگو با «جوان» این اقدام را مانع از آسیب رسیدن احتمالی به بیماران دانست و آن را در راستای پایش آزمایشگاه‌های کشور ضروری دانست. تاکنون امکان رصد کالیبره و استاندارد بودن دستگاه‌های پرتوزا در آزمایشگاه‌ها و مراکز درمانی هسته‌ای بسیار زمانبر بود. تأیید صلاحیت و صدور گواهی مراکز جدید درمانی هم زمانبر بود و در نتیجه آن درمان بیماران طولانی می‌شد. با راه‌اندازی سامانه سیناپ از این پس با کنترل دستگاه‌های پرتو‌درمانی و آزمایشگاه‌های مربوطه، درمان بیماران سرعت بیشتری خواهد گرفت. مشکلاتی که با سیناپ برطرف می‌شود
رونمایی از سند جامع راهبردی توسعه انرژی اتمی در ۲۰ فروردین حاکی از این بود که تحولات زیادی قرار است به دنبال خود برای حوزه هسته‌ای کشور داشته‌باشد.
امسال سند جامع راهبردی توسعه انرژی اتمی برای نخستین‌بار بهره‌برداری و رونمایی شد. البته این سند در حال طی کردن مراحل تصویب خود است؛ سند نشان می‌دهد تا افق ۱۴۲۰ سازمان انرژی اتمی چه اهدافی را دنبال خواهد کرد.
در شانزدهمین سالروز ملی فناوری هسته‌ای از چهار دستاورد در حوزه صنعتی و در بخش مربوط به لیزر هم رونمایی شد. این دستاورد‌ها برای میکروماشین‌کاری و برای قطعات بسیار های‌تک و پیچیده است که به کمک لیزر انجام می‌شود. همچنین سه دستاورد دیگر در حوزه سیستم‌های کنترلی و عکسبرداری است که در بخش صنعتی و در حوزه انرژی اتمی مورد بهره‌برداری قرار خواهد گرفت که این دستاورد‌ها در روز ۲۰ فروردین توسط رئیس‌جمهور رونمایی شد.


در همین راستا البته معضلی که وجود داشت روند طولانی و زمانبر راه‌اندازی و تمدید صدور گواهینامه این مراکز صنعتی بود که این مشکل هم دیروز با رونمایی از سامانه سیناپ برطرف شد. کمک به جامعه ۱۴۰ هزار نفری پرتوکار‌ها
سامانه یکپارچه نظارت و ارزیابی ایمنی پرتوی در سراسر کشور، «سیناپ» دیروز با حضور محمد اسلامی، معاون رئیس‌جمهور و رئیس سازمان انرژی اتمی ایران، محمد‌رضا کاردان، معاون سازمان و رئیس مرکز نظام ایمنی هسته‌ای کشور و جمعی از مدیران و متخصصان این حوزه دیروز در محل این سازمان رونمایی شد.
به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی سازمان انرژی اتمی ایران، رئیس سازمان انرژی اتمی ایران، در آیین رونمایی از این سامانه با اشاره به صدور ۴۵ نوع مجوز کسب و کار در سازمان انرژی اتمی اظهار داشت: تاکنون صدور مجوز‌های کسب و کار به صورت دستی انجام می‌شد و مردم باید مراجعه می‌کردند. در این رفت و آمد‌ها روند کار طولانی شده و متقاضیان دچار زحمت می‌شدند.
محمد اسلامی گفت: در سازمان هم قبلاً موضوع صدور و تأیید آزمایشگاه‌هایی که دستگاه‌های پرتو درمان دارند، به صورت بایسته، قابلیت نظارت و ردیابی دقیق نداشته است، بنابراین از حدود چهار سال پیش متخصصان حوزه‌های مختلف در سازمان، طراحی یکپارچه این سیستم را در سازمان آغاز کردند که نهایتاً تحت عنوان سامانه یکپارچه نظارت و ارزیابی ایمنی و پرتوی یا سیناپ تعریف شد.
وی تصریح کرد: با شتاب بیشتری که در سال ۱۴۰۰ برای تکمیل این موضوع انجام گرفت و به ویژه با تصمیم دولت مبنی بر لزوم صدور مجوز‌های سراسر کشور از طریق سامانه ملی در وزارت اقتصاد و دارایی، این پروژه به نتیجه رسید و سامانه سیناپ به درگاه ملی متصل شد. اکنون همه آزمایشگاه‌هایی که در حوزه پرتو‌های یونساز و غیر یونساز نیازمند مجوز یا تمدید مجوز فعالیت خود هستند، از طریق این سامانه اقدام می‌کنند.
رئیس سازمان انرژی اتمی افزود: این سامانه در حال حاضر عملیاتی و متصل است، اما هنوز برای زیرمجموعه‌ها که ۴۵ نوع مجوز است، مقداری کار‌های فنی و عملیاتی باقیمانده که در این سازمان و وزارت اقتصاد موضوع در دست تنظیم است.
معاون رئیس‌جمهور تأکید کرد: دستیابی به این سامانه کار بزرگی است. حدود ۱۵ هزار مرکز در سطح کشور دارای مجوز سازمان انرژی اتمی هستند و فعالیت می‌کنند. در همین حال ۱۴۰ هزار پرتوکار مشغول به فعالیت هستند که صلاحیتشان را مرکز نظام ایمنی هسته‌ای کشور تأیید می‌کند و گواهینامه‌هایشان را همین مرکز صادر می‌کند. این جامعه بزرگ که در بخش‌هایی هم در حال گسترش است، نیازمند این بود که امور خود را به طور سیستماتیک و کاملاً الکترونیکی انجام دهد، اطلاع‌رسانی آن شفاف و روزآمد باشد که بتواند کیفیت خدمات‌دهی مراکز را بهنگام نگه دارد و برای گرفتن مجوز‌های لازم اقدام نمایند.

نظارت اطمینان بخش برای مردم
رئیس سازمان انرژی اتمی ادامه داد: این دستاورد از این جهت حائز اهمیت است که دستگاه‌هایی که مردم از آن‌ها استفاده می‌کنند، باید به لحاظ ایمنی و استاندارد کالیبره شده باشند. بنابراین نظارت و ارزیابی سازمان در حوزه‌های مربوطه باید به گونه‌ای برای مردم اطمینان‌بخش باشد.
اسلامی در توضیح بیشتر اهمیت سلامت این جامعه بزرگ شغلی و استفاده‌کنندگان از خدمات پرتوی گفت: وقتی ۱۴۰ هزار نفر در ۱۵ هزار مرکز به کار با اشعه اشتغال دارند و گواهینامه‌ها و مجوز‌های فعالیت‌شان را از مرکز نظام ایمنی هسته‌ای دریافت می‌کنند، در همین حال ۳۰ هزار دستگاه پرتوزا و حدود ۱۵هزار چشمه در این مراکز وجود دارد، نیازمند این هستیم که از ایمنی و کالیبره بودن دستگاه‌ها اطمینان حاصل کنیم.
به گفته وی اعتماد مردم به مرکزی است که این مجوز‌ها را صادر می‌کند. جامعه باید از کیفیت خدماتی که استفاده می‌کنند، اطمینان حاصل کنند. مردم هم زمان مراجعه به این مراکز، باید دستورالعمل‌های ایمنی و پرتوی را رعایت کنند که البته آزمایشگاه‌های ما در این زمینه مسئولیت دارند. برای مثال وقتی که برای عکس‌برداری رادیولوژی به مراکز می‌روند، در بعضی از رویه‌های رادیولوژی باید پوشش حفاظتی مخصوص داشته باشند. بعضی مکان‌ها ممکن است این ضوابط را رعایت نکنند.
وی تأکید کرد: این سیستم نظارتی باید پوشش بهنگام داشته باشد که همه جا رفتار‌ها و رویه‌های استاندارد و یکسانی را رعایت کنند. ما به عنوان مرجع مسئول و ناظر در تمامی فعالیت‌های پرتویی هیچ نوع غفلتی را در سلامت مردم نمی‌پذیریم، بنابراین سیستماتیک و به روز شدن این روند، خدمتی بی‌نظیر به جامعه خواهد بود که امیدواریم آزمایشگاه‌های همکار ما بتوانند با کیفیتی که هدف‌گذاری کردیم، آن را اجرا کنند. دستاوردی که با ۴ سال تلاش به ثمر نشست
رئیس سابق سازمان انرژی اتمی ایران هم در خصوص این دستاورد به «جوان» گفت: سامانه رونمایی شده یک پروژه نرم‌افزاری است که در آن داده‌های مربوط به تمام مراکز هسته‌ای و پرتو‌دهی از آن‌هایی که خدمات صنعتی ارائه می‌کنند تا آن‌هایی که خدمات درمانی ارائه می‌کنند، زیر کنترل کامل ایمنی قرار می‌گیرند؛ از مراکز تصویربرداری گرفته تا رادیولوژی‌ها در همه مراکز درمانی هم پروسه پرتو درمانی و فعالیت کلی مراکز ثبت می‌شود. این سامانه می‌تواند به موقع هشدار بدهد که مثلاً مجوز این مراکز در حال اتمام است تا زودتر پیگیری کنند و درمان مردم به تأخیر نخورد.
فریدون عباسی دوانی افزود: از طرف دیگر نظارت‌هایی که تا قبل از این به صورت حضوری انجام می‌شد، حالا با الکترونیکی شدن سرعت می‌گیرد. یعنی نظارت‌هایی که باید حضوری انجام شود، این بار هم حضوری، اما در بازه‌های تعیین شده سیستمی انجام و ثبت می‌شود. بازرسان مربوطه با ثبت بازرسی خود در سامانه، امکان رصد و بررسی‌های بالادستی را فراهم می‌کنند. در نتیجه صدور گواهی مراکز و نظارت بر دستگاه‌های مراکز پرتو‌درمانی با دقت و سرعت بیشتری انجام شده و خطا‌ها زودتر شناسایی می‌شود تا دستگاهی نیازمند مدت‌ها وقفه برای تعمیر نباشد.
عضو مجمع نمایندگان استان فارس در مجلس اظهار داشت: حمایت‌های ما از توسعه خدمات انرژی هسته‌ای در صنایع و مراکز درمانی هم ادامه‌دار است. پایش آزمایشگاه‌های کشور در حوزه پرتو‌درمانی از ضروریات و لازمه پیشرفت کشور است که پس از چهار سال تلاش متخصصان سازمان انرژی اتمی کشور به سرانجام رسید.
رئیس سابق سازمان انرژی اتمی ادامه داد: با این کار از آسیب مردم در حوزه پرتو درمانی جلوگیری می‌شود. موادی که در آزمایشگاه‌ها مصرف می‌شود هم تحت کنترل کامل قرار می‌گیرد؛ در حوزه‌های تشخیصی و درمانی دقت به اندازه‌ای بالا رود که دوز اضافه به بیمار داده نشود. دستگاه‌ها حتماً استاندارد باشند؛ یعنی دستگاه‌های آزمایشگاهی به طور مرتب کالیبره شده و از استاندارد لازم برخوردار باشند تا هیچ بیماری در مسائل پرتو‌درمانی آسیب نبیند. با هر نوع تخلفی برخورد می‌کنیم
در بخش دیگری از آیین رونمایی از این سامانه، معاون سازمان و رئیس مرکز نظام ایمنی هسته‌ای کشور گفت: با طراحی و ساخت سیناپ، سامانه یکپارچه نظارت و ارزیابی ایمنی پرتوی در سطح کشور، تمامی فعالیت‌های نظارتی مرکز نظام ایمنی هسته‌ای کشور به صورت یکپارچه انجام می‌شود. بر این اساس ۱۵هزار شرکت و ۱۴۰ هزار نفر فعال در حوزه کار با اشعه، از مرحله‌ای که می‌خواهند شروع به کار یا مجوز دریافت کنند، باید این اطمینان حاصل شود که تمامی موارد و تمهیدات ایمنی را بر اساس ضوابط و دستورالعمل‌ها رعایت کرده‌اند.
محمد‌رضا کاردان افزود: پس از اخذ مجوز و پروانه نیز در طول کار و فعالیت‌شان بازرسی به عمل می‌آید. همچنین چک لیست‌ها، شیوه و گزارشات بازرسی در داخل این سامانه تعبیه شده و مرکز نظام دسترسی دارد. در صورت تخطی با مهلت لازمی که به مرکز مربوطه داده می‌شود، اقدامات قانونی لازم هم انجام خواهد شد.
رئیس مرکز نظام ایمنی هسته‌ای کشور با تأکید بر اینکه با راه‌اندازی این سامانه، نظارت بر مراکز کار با اشعه به طور قابل‌توجهی افزایش پیدا می‌کند، گفت: از آبان ۱۴۰۰ که این سامانه به صورت آزمایشی راه‌اندازی شده‌است، تعداد زیادی از مراکز خودشان را در سامانه معرفی و ثبت کردند و منابع، پرسنل و تجهیزات حفاظتی مورد نیازشان را اعلام کردند.
وی ادامه داد: از این پس هم لازم است همه مراکزی که به کار با اشعه اشتغال دارند، مثل مراکز رادیولوژی، اپراتور‌های تلفن همراه که با پرتو‌های غیر یونساز سروکار دارند و مراکزی که با لیزر‌های پرتوان کار می‌کنند، باید خودشان را در سامانه ثبت کنند و تجهیزاتشان را اگر از قبل ثبت نکرده‌اند، ثبت کنند. عمل به قانون به صورت آنلاین
گفتنی است بر اساس قانون حفاظت در برایر اشعه، تمامی مراکز سراسر کشور که به نوعی به کار با اشعه اشتغال دارند، باید تحت نظارت مرکز نظام ایمنی هسته‌ای کشور فعالیت کنند. مراکز پزشکی، صنایعی که با دستگاه‌های پرتو‌دهی سر و کار دارند، مراکز آموزشی، پژوهشی و فناوری هسته‌ای از جمله مراکز مهم در این زمینه هستند. نظارتی هم که در قانون مشخص شده ابعاد مختلفی از جمله تدوین ضوابط و مقررات، صدور مجوز، ارزیابی ایمنی این مراکز و بازرسی و اعمال مقررات دارد. گفتنی است با هدف تسریع و تسهیل ارائه خدمات نظارت و بازرسی، آزمایشگاه‌های حوزه پرتو‌درمانی کشور می‌توانند به سامانه یکپارچه نظارت و ارزیابی پرتویی (سیناپ) به آدرس https://nrpdsys. nrpd. ir/ مراجعه کنند.
از طریق این سامانه ثبت و پیگیری تمامی درخواست‌های آزمایشگاه‌های پرتو‌درمانی و استعلام مورد نیاز برای دستگاه‌ها به صورت کاملاً الکترونیکی و صرفاً از طریق سامانه انجام خواهد شد.
در این سامانه صدور مجوز‌های موافقت اولیه، تأسیس، بهره‌برداری، احداث، کار با اشعه، ورود و ترخیص، صدور پروانه اشتغال، پروانه خدمات، تدوین ضوابط و مقررات پرتوی و رسیدگی به شکایات مربوط به آنتن‌های تلفن همراه هم از جمله فرآیند‌های الکترونیکی شده‌است.