روزنامه اعتماد
1396/04/12
ثبت جهاني «يزد» در ابهام
روز گذشته چهل و يكمين اجلاس كميته ميراث جهاني يونسكو در كراكف لهستان آغاز به كار كرد. اين اجلاس از جهاتي براي تيم كارشناسان و مسوولان ميراث فرهنگي حاضر در آن اهميت ويژه دارد. يكي از مهم‌ترين پرونده‌هاي ثبت جهاني ايران، قرار است در جريان اين اجلاس مورد بررسي قرار گيرد. پرونده ثبت جهاني شهر تاريخي يزد نزديك به 10 سال است روي ميز ميراث فرهنگي است، اما موانع زيادي، از جمله ساخت و ساز بناهاي بتني در محدوده بافت تاريخي اين شهر، ثبت جهاني آن را به تعويق انداخته است. حالا هم معاون ميراث فرهنگي كشور كه روز گذشته به همراه تيم كارشناسان و معاون استاندار يزد راهي لهستان شده است، مي‌گويد: «وقتي ايراد ساختمان‌هاي بتني به پرونده يزد وارد شود موضوع عرصه و حريم مطرح مي‌شود و معناي اين ايراد آن است كه ممكن است ثبت جهاني شهر يزد به سال آينده موكول شود.» هر چند كه در ادامه هم تاكيد مي‌كند كه: «هيچ چيز در پرونده ثبت جهاني يزد مشخص نيست و همه‌چيز به دفاع و قدرت چانه‌زني ما از اين پرونده پيش از برپايي كميته ميراث جهاني در داخل كميته برمي‌گردد. البته راي مثبت اعضاي يونسكو در پرونده يزد، به نوع نگاه نمايندگان 21 كشور حاضر در نشست كميته ميراث جهاني هم بستگي دارد.»شهريور ماه سال پيش بود كه ارزياب يونسكو راهي يزد شد تا شرايط بزرگ‌ترين شهر خشتي جهان براي ثبت در فهرست جهاني را بررسي كند. هر چند مردم و مسوولان شهري در آن روزها دست به دست هم دادند تا شرايط مطلوب را فراهم كنند، اما با اين حال ايراداتي به اين پرونده وارد است كه نياز به همراهي بيشتر مردم و مسوولان اين شهر براي فراهم شدن شرايط ثبت و حفظ بافت اصيل اين شهر دارد. ماريانا كوريا، كارشناس اهل پرتغال يونسكو بعد از بازديد از بافت تاريخي يزد گفت: «مردمي كه اين ميراث را به وجود آورده‌اند، خود نيز از آن مراقبت مي‌كنند و در اين راستا مسوولان موظف به حمايت از سكونتگاه‌ها، تامين زيرساخت‌ها و پاسداري از ارزش‌هاي مردم هستند.»
پرونده ثبت جهاني شهر تاريخي يزد يكي از پيچيده‌ترين و سخت‌ترين پرونده‌هاي ثبتي ايران است كه در اين سال‌ها به كميته ميراث جهاني يونسكو ارسال شده است. اين نخستين‌بار است كه ايران پرونده ثبت جهاني يك شهر را به يونسكو ارايه مي‌كند، هرچند 9 سال پيش اين پرونده در فهرست موقت يونسكو ثبت شد تا سهم ايران براي ثبت اين شهر تاريخي محفوظ بماند، اما عواملي باعث شد تا ثبت نهايي اين پرونده در فهرست جهاني به تعويق بيفتد. پرونده‌اي كه در آن نه يك اثر يا محوطه تاريخي و طبيعي، بلكه يك شهر مسكوني با بافت تاريخي منحصر به فرد قرار است به عنوان يك ميراث جهاني به مردم جهان معرفي شود. در پرونده يزد حدود ١٧ محله از محلات تاريخي اين شهر قرار است در فهرست يونسكو ثبت شود.
شوراي جهاني بناها و محوطه‌هاي تاريخي (ايكوموس) ايراداتي را به اين پرونده وارد كرده است كه سرفصل‌هاي آن عبارتند از: «ساخت سازه‌هاي بتني و غيرخشتي در بافت خشتي شهر يزد از جمله در محله زرتشتيان، ضوابط ساخت و ساز در شهر يزد و نبود مديريت يكپارچه مرتبط (كارشناسان ايكوموس اين سوال را دارند كه اگر يزد قرار است شهر جهاني شود، چرا ساكنان آن اجازه ساخت بناهاي خشتي را در بزرگ‌ترين شهر خشتي جهان ندارند؟)، افزايش حريم باغ ثبت جهاني شده دولت‌آباد و ضابطه‌مند شدن ساخت و سازهاي واقع در حريم اين اثر.»
شهر تاريخي يزد به عنوان بزرگ‌ترين شهر خشتي جهان قرار است در فهرست ميراث جهاني يونسكو ثبت شود. اما پيش اين هم شهرهاي ديگري به دليل مشخصه‌هاي متفاوت در فهرست جهاني ثبت شده‌اند، از جمله: «زالتسبورگ (Salzburg) در اتريش، والپارايسو (Valparaíso) در شيلي، كيتو (Quito) در اكوادور، برگن (Bergen) در نروژ، باث و ادينبرو در انگلستان، پراگ در جمهوري چك، بامبرگ در آلمان، پورتو در پرتغال، سيه‌نا در ايتاليا و سن‌پترزبورگ در روسيه.» نكته‌اي كه در مورد ثبت جهاني شهر تاريخي يزد وجود دارد اين است كه چنانچه تلاش‌هاي تيم كارشناسي ايران در لهستان به نتيجه برسد و اين شهر تاريخي به فهرست جهاني راه پيدا كند، حفظ شاخصه‌هاي منحصربه‌فرد اين شهر، بعد از ثبت آن در فهرست جهاني، به عهده مديران شهري و مردم اين شهر است تا اين شهر كه با تلاش دغدغه‌مندان ميراث تاريخي ثبت جهاني سوداگري‌هاي شهرسازان، در خطر خروج از فهرست جهاني قرار نگيرد.
سایر اخبار این روزنامه
اكنون 78 نيست،88 نيست ، 96 است
قرارداد 8/4 ميليارد دلاري توتال با ايران
هاشمي‌رفسنجاني نماد اعتدال
دولت در مصاف مواد مخدر
چرا تفكيك وزارتخانه‌ها
5 گزينه براي شهرداري تهران
كسي حرف عربستان براي مقابله با ايران را جدي نخواهد گرفت
سپرده‌هايي كه بر باد رفت
سهم غذاي فاطمه مال پرنده‌هاست
اعدام‌هاي 67 «عادلانه و قانوني» بود
ثبت جهاني «يزد» در ابهام
لايحه اصلاح قانون كار به خانه بازگشت
در حسرت بهشتي‌ها و مطهري‌ها
بازيگر تئاتر مثل ورزشكارِ هميشه آماده است
