پاسخ به پرسش‌های مردم درباره سرقت صندوق‌ها

پرسش از سرقت بزرگ صندوق امانات بانک ملی آن‌هم به سبک و سیاق فیلم‌های هالیوودی همچنان بین مردم مطرح است. از آن جا که اخبار حوادث همواره با روایتگری همراه است، طرفداران زیادی هم در بین مردم دارد. اگر ماجرا با معما‌های زیادی همراه باشد تا زمان رمز‌گشایی کامل از حادثه گمانه‌زنی‌های عمومی هم برای پی‌بردن به اسرار ماجرا بین مردم مطرح می‌شود. حادثه سرقت بزرگ از صندوق امانات بانک ملی همه شاخص‌های لازم برای مطرح شدن این گمانه‌زنی‌ها را به همراه دارد، از همین رو این حادثه در حافظه تاریخی مردم ثبت خواهد شد، به طوری که هر شهروندی قدم به داخل ساختمان این بانک بگذارد یا از کنارش عبور کند، خاطره سرقت بزرگ در ذهنش زنده خواهد ماند. مشخص هم نیست کارکنان این بانک تا چه زمانی باید به سؤال مردم درباره حادثه‌ای که در آن جا اتفاق افتاده است، جواب دهند. مردم دوست دارند روایت دست اول را از زبان کارکنان بانک بشنوند، با این تصور که آن‌ها روایت‌های عینی‌تری از حادثه‌ای که در محل کارشان اتفاق افتاده دارند. در چند روز گذشته بسیاری از خوانندگان با گروه حوادث روزنامه تماس گرفته و درخواست روایت‌های عینی‌تری از ماجرا را درخواست داشتند.
یک: این پرسش همواره مطرح شده که سارقان چگونه توانسته بودند به مدت ۱۲‌ساعت بدون مزاحمت در محل سرقت حضور داشته باشند، بدون اینکه کسی برایشان مزاحمت ایجاد کند.
پاسخ این سؤال به خوبی در گزارش‌هایی که آن را منتشر کردیم مطرح شده است. سارقان بانک از مجرمان سابقه‌دار و حرفه‌ای بوده‌اندکه از مدت‌ها قبل برای اجرای نقشه خود برنامه‌ریزی کرده بودند. وارد شدن به ساختمان بانک نیازمند اطلاعات بسیاری است که آگاهی از آن نیازمند دسترسی به داده‌های بسیاری است که امکان آن برای هر فردی مقدور نیست. سارقان در پوشش مشتری توانسته بودند به همه محل‌هایی که به آن نفوذ کرده‌اند، آمد و شد کنند. آن‌ها با اطلاعاتی که در اختیار داشتند اطمینان داشتند بانک مرکزی لطف بزرگی در حق‌شان کرده و نگهبان‌های بانک را مرخص کرده‌است. سارقان همچنین اطمینان داشتند که سیستم هشدار بانک به هشدار پلیس وصل نیست، بنابراین آن‌ها با اطمینان از اینکه هیچ کس برای‌شان ایجاد مزاحمت نخواهد کرد با خیال آسوده به مدت ۱۲ ساعت در ساختمان بوده و صندوق‌ها را خالی کرده‌اند. تأکید می‌شود دسترسی به اطلاعاتی که منجر به اجرای نقشه شده برای هر فردی مقدور نیست.
دو: پرسش دیگر اینکه چرا سارقان به این زودی بازداشت شدند؟ آن‌ها که از هوش بالایی برای سرقت برخوردار بودند، چگونه نتوانستند از دست پلیس فرار کنند؟


خیلی وقت‌ها مخاطبان فیلم‌های جنایی و پلیسی دوست دارند سارقان از دست پلیس فرار کنند. آن‌ها از پای قاب تلویزیون سعی می‌کنند سارقان را از نقشه‌هایی که پلیس برای دستگیری‌شان کشیده‌است با خبر کنند، اما این اتفاق نمی‌افتد و آن‌ها مثل اتفاقی که برای سارقان بانک افتاد سرانجام دستگیر می‌شوند. در این پرونده رمز موفقیت سارقان بی‌احتیاطی بانک در رعایت اصول ایمنی بوده و همین موضوع در مورد بازداشت سارقان اتفاق افتاده است. آن‌ها وقتی اولین خطای خود را مرتکب شدند و تماس‌شان را برقرار کردند. سرنخ را به دست پلیس دادند و با دستگیری اولین سارق باند متلاشی شد. شاید اگر این سرقت از سوی یک نفر رقم می‌خورد کشف آن به این سادگی مقدور نبود.
سه: پرسش دیگر اینکه چگونه پلیس در مدت کمتر از ۴۸‌ساعت توانسته اعضای باند را از تهران تا ترکیه تحت تعقیب قرار دهد و بازداشت کند؟ اگر پلیس چنین قدرتی دارد چرا سارقان در شهر‌ها جولان می‌دهند؟
به عنوان خبرنگاری که سال‌ها در حوزه پلیس فعال بوده‌ام این اطمینان وجود دارد در صورتی که اراده در پلیس وجود داشته باشد، امکان رمزگشایی از هر حادثه جنایی وجود دارد. ذکر این نکته اهمیت دارد که حادثه دارای ارزش دربرگیری زیادی است، از همین رو پلیس هم به همان میزان برای دفاع از حیثیت کاری‌اش باید توان خود را به کار می‌گرفت و سارقان را بازداشت می‌کرد. در مورد بخش دوم پرسش درباره چرایی جولان سارقان این باور وجود دارد که دستگاه قضایی مماشات زیادی نسبت به مجرمان روا می‌دارد. اگر به سوابق سردسته باند نظر داشته باشیم، متوجه خواهیم شد که وی بعد از سرقت از یک بانک موفق شده بود با سپردن وثیقه آزاد شده و مرتکب سرقت دیگری شود، بنابراین اراده برخورد با مجرمانی که مدام بازداشت و آزاد می‌شوند، منجر به فرسایش توان پلیس می‌شود.
چهار: ساختن ژانر سینمایی پلیسی از این حادثه مطالبه‌ای است که مدام در جامعه در حال طرح است و بسیاری آن را با گروه حوادث در میان گذاشته‌اند.
از آن‌جا که اقبال نسبت به فیلم‌های پلیسی و جنایی همواره طرفداران زیادی داشته‌است، تاکنون فیلم‌سازان نسبت به ساخت اثری با این مضمون اعلام آمادگی نکرده‌اند. شاید اعلام آمادگی آن‌ها بعد کامل شدن تحقیقات عیان شود.
پنج: نحوه بازگرداندن اموال به مالباختگان پرسش دیگری است که مطرح است. اینکه هر مالباخته چگونه باید دلار‌های یا طلا‌های خودش را از میان اموال کشف شده پیدا کند؟ آیا خوداظهاری‌های صورت گرفته با اموال کشف شده مورد راستی آزمایی قرار گرفته است؟
در حال حاضر پلیس اعلام کرده است که اموال کشف شده در اختیار بانک مرکزی قرار دارد و مالباختگان از آن طریق می‌توانند رویه دریافت اموالشان را پیگیری کنند. ما هم در ارتباط با مالباختگان در این باره گزارش‌های خود را منتشر خواهیم کرد.