چه وکیل و پزشک و مهندسی شوید شما متقلبان کنکور؟!

دختران و بیشتر از آنان پسران در فکر یا در عمل تقلب مشغولند و چه‌بسا از مادران و پدران خود خواسته‌اند پشت در‌های مراکز کنکور برای آنان دعا کنند! آمار بازداشتی‌های تقلب در کنکور امسال رشد چشمگیری داشته است. کلاً چند سالی می‌شود که تقلب در بزرگ‌ترین آزمون ملی ایران، خبرساز و دردسرساز شده است. تشت رسوایی تقلب در آزمون‌های ملی در مقیاس وسیع، اولین بار در دولت اصلاحات و با آزمون دستیاری پزشکی بر زمین افتاد. چه درس‌خوانده‌ها و چه پزشکانی که با آن تقلب گسترده دلزده و افسرده نشدند و چه حق‌ها که تضییع نشد. داستان متقلبان کنکوری جالب است. واقعاً آن‌ها قرار است با تقلب، چگونه پزشکان و مهندسان و وکلایی شوند؟! پزشکی که تقلب می‌کند و فرد درس‌خوانده دیگری را یک عمر از جایگاهی که حقش بوده، محروم می‌کند یا مهندسی که با عبدالباقی و شهردار و ... وذلک زد‌و‌بند کند و متروپل را بر سر شهروندان آوار کند؟! یا وکیلی که به تعبیر نغز آیت‌الله جوادی آملی «غارتگر قانون» شود و به ریش حق و عدل بخندد؟! خود متقلبان که گویا فکری به حال این همه حق‌الناسی که تا آخر عمرشان با یک تقلب بر گردن‌شان می‌افتد نمی‌کنند و از بد روزگار سال به سال بر تعدادشان هم افزوده می‌شود؛ اما باید با قاطعیت و فوریت فکری به‌حال این حق‌خوری‌های علنی و گسترده کرد. بخشی از برخورد‌های قاطع مربوط به مدیرانی است که یا با ناکارآمدی و یا عمدی و با وقاحت موجب تقلب می‌شوند، بخش دیگر برخورد جدی و فوری هم با این قضیه اعتمادزدا و کاهنده سرمایه اجتماعی ناظر به متقلبانی است که سودای غارتگری را از نوجوانی و جوانی در سر پرورانده‌اند و مار می‌خورند تا افعی شوند. یکی از مشکلات جدی نظام آموزشی، تقلب است. از سالیان دور تقلب بخش جدا‌نشدنی از نظام آموزشی بود. در دو سال اخیر و با مجازی شدن آموزش‌ها و رونق وسایل تسهیلگر تقلب، تقلب بیشتر هم شده‌است. در این میان مدارس هم به فکر کارآگاه بازی هستند که چگونه این تقلب‌ها را کشف و خنثی کنند. اوج تقلب‌ها، حالا به کنکور هم کشیده شده‌است.
بهای بیشتر آموزش از ارزیابی
واقعیت این است که ساختار جامعه ما افراد را به رقابت به هر قیمتی تشویق می‌کند و سوق می‌دهد. در نظام آموزشی ما کارنامه بسیار مهم است. این شیوه موجب شده دانش‌آموز این هدف را داشته باشد که به هر طریقی که شده باید به نتیجه عالی رسید.
یکسری از والدین هم از فرزندانشان همیشه این را خواسته‌اند که به هر طریق ممکن به نتیجه عالی دست پیدا کنند. این والدین همیشه هم فرزندانشان را با دیگران مقایسه می‌کنند. دانش‌آموز هم که نمی‌خواهد مدام از والدین این نوع درخواست را ببیند، چاره‌ای ندارد که دنبال راهی میانبر باشد.


از گذشته هم این معضل وجود داشته که معلمان به دلیل عدم نتیجه و تنبلی دانش‌آموز، خواستار دیدار با والدین و تذکر به خانواده‌ها بوده‌اند؛ رفتاری که در تخریب روح و روان دانش‌آموزان تأثیر دارد و سیستم آموزشی این مسئله را نادیده می‌گیرد. بهتر است مدارس به جای اینکه انواع سیستم‌های جاسوسی و مراقبت‌های ویژه را تقویت کنند، کمی از بار نتیجه کم کرده و به آموزش بیشتر از ارزیابی بها بدهند.
تقلب اعتیادآور است
کم نیستند دانش‌آموزانی که در ایام امتحانات، تقلب می‌کنند. همچنین درصد بالایی از دانش‌آموزان، تکالیف درسی خود را از روی تکالیف همکلاسی‌هایشان کپی می‌کنند و حتی برخی نیز بدون آنکه متوجه شوند، در مقالات خود سرقت ادبی دارند.
اکثر دانش‌آموزان حتی آن‌هایی که نمرات خوبی دارند و شاگرد ممتاز محسوب می‌شوند نیز گاهی به تقلب روی می‌آورند، چراکه معتقدند تلاش زیادی کرده‌اند و باید به هر روشی که شده، خود را در صدر نگه دارند.
این افراد همیشه این نکته را مدنظر دارند که به خاطر یک امتحان سخت و چالشی نباید جایگاه خود را خراب کنند. واقعیت تلخ اینکه تقلب اعتیادآور است. اگر دانش‌آموزی یک بار از طریق تقلب موفق به کسب نمره خوبی شود، دیگر نمی‌تواند با فکر خودش امتحان دهد و خواه و ناخواه به تقلب کشیده می‌شود.
بار‌ها به دانش‌آموزان در مدرسه گفته شده‌است که تقلب نوعی دزدی است، اما تأثیری نداشته‌است، یعنی فرد متقلب همچون فردی که دزدی می‌کند دچار اضطراب، ترس و پنهان‌کاری می‌شود، چراکه به حقوق دیگران تجاوز کرده و بدون هیچ تلاشی، به یک‌باره به نتیجه دل‌خواهش رسیده‌است.
موفقیت با تقلب کوتاه‌مدت است
در این خصوص یک جامعه‌شناس به «جوان» گفت: پاسخ به این سؤال سخت است و اینکه چرا دانش‌آموزان رو به تقلب می‌آورند، دلایل پیچیده‌ای دارد. دانش‌آموزان تقلب را نوعی زرنگی به حساب می‌آورند. مخصوصاً آن دسته از افرادی که اهل مطالعه نیستند و قصد آماده‌شدن برای رقابت را به صورت جدی ندارند.
عماد افروغ افزود: محیط آموزشی باید یک فضای باز و آزاد برای دانش‌آموز ایجاد کند تا دانش‌آموز ترس از نتیجه گرفتن نداشته‌باشد. این فضای راحت و آزاد آموزشی به دانش‌آموز جسارت و خلاقیت هم می‌دهد. یعنی یک فرد خلاق کسی است که به سمت تقلب نمی‌رود. نظام آموزشی ما باید از شیوه قدیمی حفظ کردن به شیوه مدرن کارآفرین و خلاق‌کردن حرکت کند. دانش‌آموز باید بداند که با تقلب کردن به جایی نمی‌رسد یا اگر هم برسد، خیلی کوتاه‌مدت است.
در این خصوص به گفته برخی روانشناسان درست است که تقلب کاری ناشایست و آغاز کار‌های خلاف دیگر است، اما تعبیر دزدی برای آن اندکی سنگین است و بهتر است تقلب را شبیه به دروغ دانست.
روانشناسان معتقدند زمانی که ما پیام روشنی از تقلب به دانش‌آموزان نمی‌دهیم و برخورد قاطعی در برابر تقلب دانش‌آموزان نداریم، نباید انتظار داشته باشیم که آن‌ها تقلب نکنند. بنابراین لازم است از همان سنین پایین، خانواده‌ها و مربیان به گونه‌ای حساب شده، در مورد ناشایست بودن تقلب با آن‌ها صحبت کنند.