روزنامه ایران
1401/05/01
آب رفتن فراغت در سبد خانوارها
حمیده امینیفردخبرنگار
هزینه فراغت در تهران برای هر نفر چقدر تمام میشود؟ شهروندان تهران‌نشین با وارد شدن به دومین ماه تابستان حالا با این سؤال جدی مواجهند که چطور می‌توان یک تفریح کم هزینه و مفید داشت؟ موج گرانی‌های این سال‌ها، هزینه‌های فراغت را هم بشدت تحت تأثیر قرار داده، به طوری‌که پرداخت هزینه‌های ضروری باعث شده سبد تفریح و سرگرمی خانواده‌ها، کوچک‌تر شود. چراکه حالا برای یک تفریح کم هزینه مثل خرید بلیت سینما باید حداقل 45 هزار تومان پرداخت کرد. نگاهی به آمارهای سال 91 تا 99 مرکز آمار ایران هم نشان می‌دهد که سهم تفریح و سرگرمی در سبد هزینه خانوارهای ایرانی بتدریج کمتر شده و البته معلوم نیست، درحال حاضر این سهم به چه عددی رسیده است. یعنی سهم تفریح که در سال 91، 2.89 درصد بوده در سال 99 به 1.91 درصد رسیده و البته می‌توان حدس زد که این سهم با توجه به گرانی‌های اخیر حالا تا چه اندازه کاهش داشته! با این همه نمی‌توان به آماری استناد کرد که نشان دهد سرانه فراغتی در تهران چقدر است. مهدی بابایی عضو شورای شهر تهران چندی پیش در گفت‌و‌گو با «ایران» اعلام کرده بود که سرانه فضای سبز درون شهری 5. 16 متر است و از سرانه‌ای به‌عنوان سرانه تفرجی 10 متری به ازای هر شهروند تهرانی نام برده بود، اما خبری از اعلام سرانه فراغتی نیست! از طرفی نگاهی به آمارهای عضویت در شبکه‌های اجتماعی در همین سال‌ها نشان می‌دهد که الگوی فراغت تغییر کرده است.
براساس گزارش مرکز آمار ایران، حضور روزانه در شبکه‌های اجتماعی (سال 96 تا 99) از حدود 30 دقیقه به «یک ساعت و 32 دقیقه» افزایش یافته، برخی شهروندان اذعان می‌کنند که با توجه به هزینه‌های تفریحاتی مثل سینما، تئاتر، رستوران و کلاس‌های تابستانی، برایشان به صرفه‌تر است تا با پرداخت 60-50 هزار تومان در شبکه‌های اجتماعی وقت صرف کنند. آنها البته گلایه دارند که چرا نهادهای عمومی مثل شهرداری برای پر کردن این فاصله هزینه‌ای دست به‌کار نمی‌شوند و چرا در تهران، مردمی که توانایی مالی پرداخت هزینه‌های تفریحی را ندارند باید از فراغت محروم شوند؟ شهرداری، اما معتقد است که به وظایف خود عمل کرده و در سند تحول فرهنگی و اجتماعی شهر تهران که دستاورد مدیریت جدید است، قرارگاه «اجتماعی» و قرارگاه «نشاط و تفریح و گردشگری» نیز دیده شده است. فضاهای ورزشی، فرهنگی، فرهنگسراها، سرای محلات و خانه‌های مختلفی که ذیل این سرای محلات فعالیت می‌کنند همه از جمله ظرفیت‌هایی است که برای شهروندان تدارک دیده شده است. اما آیا شهروندان از این ظرفیت‌ها راضی‌اند؟
نهادها راضی، شهروندان ناراضی!
خانم امیری، شهروند ساکن غرب تهران می‌گوید که هزینه تفریح بچه‌ها جایی برای فراغت خانواده‌ها نگذاشته است. او که برای ثبت‌نام پسرش در مدرسه فوتبال، با چالش‌هایی مواجه شده به «ایران» می‌گوید: «هزینه یک کلاس فوتبال از ماهی 500 هزار تومان تا 3 میلیون تومان متغیر است. از طرفی این کلاس‌ها بسیار دور است و مراکز طرف قرارداد شهرداری همگی صبح‌ها فعالند و والدینی که شاغلند با مشکل مواجه می‌شوند. کلاس‌های موسیقی هم آمارهای نجومی دارند. مثلاً برای 30 دقیقه کلاس تنبک، باید ماهی 2 میلیون تومان پرداخت و این جدا از هزینه تنبک و کاور و... است. خب باید به اینها هزینه ایاب و ذهاب را هم اضافه کرد. مثلاً هزینه فوتبال در پایگاه‌های تابستانی مدارس حدود 450 هزار تومان است که باید برای سرویس 900 هزار تومان هم جداگانه پرداخت.»
آقای توکلی هم می‌گوید که «بیشتر کلاس‌های آموزشی مدارس بی‌فایده و ظاهری است. مثل زبان چینی که عملاً نمی‌توان در یک دوره دوماهه یاد گرفت و باید برای آن 800 هزار تومان هم پرداخت. بلیت استخرها هم از 100 هزار تومان شروع میشود و در نهایت دو ساعت از وقت بچه‌ها را می‌گیرد. این جدا از هزینه خوردنی هاست.
ما فقط برای خرید یک پیتزا برای 4 نفر، 500 هزار تومان پرداختیم که شاید ماهی یکبار بتوانیم بیرون غذا بخوریم.»
هزینه‌ها بالا، کیفیت پایین
خانم رستمی از هزینه بالا و کیفیت پایین برخی فیلم‌های سینمایی و تئاترها می‌گوید. او معتقد است «برای خرید یک بلیت تئاتر 160 هزار تومان پرداخت کرده و بعد هم پشیمان شده است.» او می‌گوید: «هزینه شهربازی هم بسیار گران است. برای ورودی یکی از مراکز بازی فقط 250 هزار تومان پرداختم و در مجموع چند بازی برایم یک میلیون تومان تمام شد. وسایل بازی پارک‌های محلی هم عموماً یا شکسته است یا ایمن نیستند و تجهیزاتشان هم فرسوده شده و خطرناک است. هزینه کلاس‌های پایگاه‌های ورزشی شهرداری هم چندان ارزان نیست. ضمن اینکه فاصله‌شان دور است یا آن مجموعه‌هایی که ارزان‌تر هستند هم کیفیت بهداشت و امکانات در آنها پایین یا بشدت شلوغ است.»
این درحالی است که شهرداری‌ها در برخی کلانشهرها، امکانات بعضاً رایگان مثل استخر در اختیار مردم قرار می‌دهند و پارک‌ها نیز برای گذران اوقات فراغت مردم چندمنظوره طراحی شده‌اند. مثلاً در ایتالیا کلاس‌های نقاشی به‌صورت رایگان در اختیار خانواده‌ها قرار دارد. یا در آلمان شهرداری‌ها استخرهای رایگان برای شهروندانشان تدارک دیده‌اند. البته در تهران هم برخی شهروندان معتقدند نرخ مجموعه‌های ورزشی که متعلق به شهرداری است، ارزان برای آنها تمام میشود.با این‌همه برخی دیگر می‌گویند که از برنامه‌های فراغتی شهرداری بی‌اطلاعند یا با سلیقه و خواسته آنها هماهنگ نیست!
برنامه‌های فراغتی فقط برای دو میلیون نفر
مهدی امیری، مدیرکل آموزش‌های شهروندی شهرداری تهران و دبیر ستاد برگزاری برنامه‌های اوقات فراغت تابستان ۱۴۰۱ معتقد است که «تنوع برنامه‌ها را در اجرای اوقات فراغت در نظر گرفته‌اند و حالا علاوه بر بوستان‌ها و مساجد، سرای محلات و مدارس هم به این زنجیره اضافه شده‌اند، به طوری که هم اکنون 300 مدرسه، تحت پوشش طرح اوقات فراغت قرار گرفته است.»
او به «ایران» می‌گوید: «یکی از رویکردهای ما افزایش سطح دسترسی شهروندان به برنامه‌های فراغتی است. اما از سرانه فراغتی در تهران آمار دقیقی نداریم. الان همه سراهای محلات فعال است و پارک‌های محوری نیز به برنامه‌ها اضافه شده است. ما مناطق را پهنه‌بندی کرده‌ایم و مجموعه رقابت‌های ورزشی را هم در همه محلات برگزار می‌کنیم. حتی رقابت‌های نشاط ویژه سالمندان و افراد دارای معلولیت را هم در دستور کار داریم.» امیری به این سؤال که این برنامه‌های فراغتی چند درصد شهروندان را پوشش می‌دهد، هم این‌طور پاسخ می‌دهد: «در برنامه فراغتی پیش‌بینی ما این است که بیش از یک میلیون نفر پوشش داده شود. البته در برنامه‌های مشارکتی می‌تواند به دو میلیون نفر هم برسد.»
او به اجرای برنامه‌های رایگان مثل رقابت‌های ورزشی هم اشاره کرده و می‌گوید که از اردوهای شبانه در مدارس و مساجد نیز استقبال شده است. پینت بال، موسیقی، تیراندازی و اسب‌سواری هم البته در تنوع برنامه‌های شهرداری تهران گنجانده شده که مردم می‌توانند از آنها استفاده کنند. با وجود این برخی شهروندان از بیشتر این برنامه‌ها بی‌اطلاعند یا دوری و شلوغی بیش از حد آنها را دلیل بی‌رغبتی خود اعلام می‌کنند. درحالی که این برنامه‌ها در بهترین حالت، فقط 20 تا 30 درصد مردم را شامل میشود و نمی‌تواند نقش زیادی در سهم فراغتی مردم ایفا کند.
سایر اخبار این روزنامه
دوست کودکان کار
بازنده سربلند
برنامه سرویس‌های غربی برای خرابکاری و ترور
غرق شدن 2/1 میلیارد دلار در دریای عمان
بازگشت ال 90 با موتور روسی
تحریم آنتی‌بیوتیک بی‌خاصیت
عرضه کالاهای ایرانی در آمازون
39 میلیارد دلار درآمد فروش نفت در 1400
آب رفتن فراغت در سبد خانوارها
سلیقه علیه مجوزهای قانونی
رئیسی: هپکو و آذرآب را احیا می‌کنیم
فرش قرمز برای تغییر کاربری اراضی ملی
فیلم شهر برگزیدگانش را شناخت
