روزنامه خراسان
1401/05/08
سیلاب فراموشی و ترک فعل
مصطفی عبدالهی- بعد از سیل‌های مرگبار فروردین 98 در نقاط مختلف کشور، که مسئولان اجرایی وقت، در جلسه‌ای ویژه در محضر رهبر انقلاب، گزارش‌های خود را درباره چرایی بروز این اتفاق ارائه کردند، احساس کردیم که عزم ملی برای پیشگیری از تکرار این حوادث تلخ جزم شده، اما سه‌سال و نیم بعد، آن روزهای تلخ، دوباره تکرار شد. تکرار فاجعه؛ این بار حداقل 32 کشته آن طور که «رضا اردکانیان» وزیر وقت نیرو، پس از آن دیدار مهم سیزدهم فروردین 98، در گفت‌وگویی با khamenei.ir گزارشی درباره آن جلسه ارائه کرد، «آزادکردن بستر و حریم رودخانه‌ها، لایروبی و اجرای قوانین لازم» از موضوعات آن جلسه بود که رهبر انقلاب هم بر آن تاکید داشته‌اند»، اما به نظر می‌رسد طی این سه سال، با ترک فعل‌هایی از سوی مسئولان اجرایی همراه بوده و خروجی‌اش خسارات جانی و مالی سیل‌های اخیر شده است. از سیل هولناک استهبان با 22 کشته تا سیل منطقه امامزاده داوود با 8 جان‌باخته (تا عصر دیروز)؛ آماری که تا ساعت 15:24 دیروز و طبق اعلام رئیس سازمان امداد و نجات هلال احمر به صداوسیما، به عدد 32 کشته و حدود 25 مفقود در 18 استان رسید. درسی که نگرفتیم در کنار موضوعاتی مانند پیش‌بینی هواشناسی، هشدار به موقع برای ترک مناطق سیل‌خیز و دیگر اقدامات پیشگیرانه، مرور سیل‌های گذشته در کشور نشان می‌دهد که ما در طول سال‌های گذشته، به حریم رودخانه‌ها، که خانه رودهاست، تجاوز کرده‌ایم و رود هم به وقتش پاسخ دندان‌شکنی به این تجاوز ما داده است. نمونه‌اش را می‌توان در تحلیل «محمد درویش» فعال مطرح محیط زیست، درباره سیل‌های رود-دره کن مشاهده کرد. بخشی از تحلیل او، مرور تاریخ بود: سیل 5 مرداد 1333 در همین منطقه، که تا 20 روز پس از آن مردم به دنبال جنازه‌ها بودند، سیل 4 مرداد 66 در همین منطقه که بیش از 200 قربانی گرفت، و سیل دو روز قبل که این بار هم، قاتل جان و مال مردم شد؛ و دلیل اصلی‌اش یک واقعیت روشن است: بی‌تفاوتی نسبت به حریم و بستر سیلابی رودخانه و انجام ساخت و ساز در این مسیرها. تکرار خطاهای انسانی و محاسباتی دکتر رضا شهبازی مدیرکل دفتر مخاطرات زیست محیطی و مهندسی سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور هم دیروز در این باره به ایسنا گفت: «آن‌چه موجب آسیب‌زا بودن سیل به انسان میشود، عدم رعایت حریم رودخانه‌ها، آبراهه‌ها، رود دره‌ها، تجاوز به حریم آبراهه‌ها و ساخت و ساز در حریم رودهاست، اما همچنان شاهدیم که به دلیل تکرار خطاهای انسانی و محاسباتی و فراموشی، مخاطرات طبیعی آسیب‌های جدی به جامعه وارد می‌کند». همه برنامه های نیمه کاره نه این‌که بگوییم، در این سال‌ها تلاشی برای جلوگیری از آسیب سیلاب‌ها در کشور نشده، اما بررسی‌ها نشان می‌دهد این برنامه‌ها اکثرا نیمه‌کاره مانده است. نمونه‌اش مدیریت 700 کیلومتر مسیر سیلاب در تهران که تا اردیبهشت ماه سال 1400، طبق اعلام حناچی، شهردار وقت پایتخت، 170 کیلومتر آن اجرایی نشده بود. تخریب ده‌ها ساخت و ساز در حریم رودخانه‌های کرج، شیراز، اصفهان، گرگان و... هم اقدام قضایی در این حوزه بوده اما سیل‌های چند روز اخیر نشان داد که هنوز بسترهای فاجعه‌ساز بسیار است. گزارش ملی سیلاب ها 2سال است خاک می خورد نکته جالب توجه ماجرا این‌جاست که بعد از دیدار مسئولان اجرایی کشور با رهبر انقلاب در فروردین 98، تدوین گزارش ملی سیلاب‌ها برای چاره‌اندیشی جامع و کامل در این زمینه آغاز شد. آن‌طور که دکتر «امیر محجوب» سرپرست بخش مهندسی راه و روسازی مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی به خراسان می‌گوید، این گزارش که دانشگاه تهران مسئول تهیه آن بود، در اسفندماه سال 98 تکمیل و به رئیس‌جمهور وقت، معاون اول و همه وزارتخانه‌ها ابلاغ شد. مراجعه به پایگاه اینترنتی «هیئت ویژه گزارش ملی سیلاب‌ها» به نشانی nfr.ut.ac.ir هم نشان می‌دهد که دومین خبر آن مربوط به انتصاب دکتر نیلی احمدآبادی (رئیس وقت دانشگاه تهران) به ریاست این هیئت در سوم اردیبهشت 98 بوده و پس از برگزاری 36 جلسه و ارائه گزارش ملی نهایی، از 19 اسفند 98، دیگر این سایت به‌روزرسانی نشده است! ترک فعل ها بررسی می شود حالا پس از بازدید دیروز رئیس سازمان بازرسی کشور از مناطق سیل‌زده تهران، شاید بتوان امیدوار بود که برخورد با ترک‌فعل‌هایی که موجب تکرار این حوادث شده، جدی شود؛ چراکه خدائیان در جریان این بازدید دستور داده با بررسی تکالیف دستگاه‌های متولی، اقدامات دستگاه‌ها واکاوی شود و در صورت احراز ترک فعل یا قصور، اقدام قانونی لازم صورت گیرد. گفت و گو برنامه ملی سیلاب ها، متولی قدرتمند می خواهد دکتر «امیر محجوب» سرپرست بخش مهندسی راه و روسازی مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی به خراسان می‌گوید: طبق 20 سال تجربه‌ای که در این حوزه دارم، می‌توانم بگویم تاکنون چنین گزارش جامعی در حوزه سیلاب‌ها نداشته‌ایم اما تا جایی که اطلاع دارم، این برنامه در مرحله نظرخواهی از دستگاه‌ها و وزارتخانه‌ها باقی ماند. محجوب این تاکید را هم دارد که: با توجه به چندوجهی بودن موضوع سیل و متولیان متعدد آن، نمی‌توان در کوتاه مدت یا حتی میان مدت انتظار تحول اساسی داشت اما نیاز اولیه این اقدامات، که داشتن یک برنامه ملی است، تامین شده و باید کار را با جدیت آغاز کرد. به گفته او، این برنامه به یک متولی قوی و مشخص نیاز دارد که مسئولیت اجرا و نظارت بر آن را برعهده بگیرد و همه دستگاه‌ها مکلف به ارائه گزارش اقدامات خود باشند.
سایر اخبار این روزنامه
شیعیان، دیگر هواى نینوا دارد حسین(ع)...
دست مریزاد به خیران نذر آب
موضع یکدست دولت دربرابر ساترا
تذکر جدی وزیر خارجه به همتای افغانستانی درباره حقابه هیرمند
کم آسیب‌ترین شیوه گفتن خبرهای ناخوشایند
بازی نخ نمای مقتدی
سیلاب فراموشی و ترک فعل
جولان سیل در چله تابستان
پیام رئیسی از نوژه، اژه ای علیه کانتینر های بی نام و نشان و دفاع قالیباف از کسب و کارهای دیجیتال
کسری سهام دولتی برای متقاضیان جدید سهام عدالت
12 رایزن بازرگانی برای بیش از 200 کشور!
تاج: می‌توانیم فعلا پول ویلموتس را ندهیم
کار خوب فوتبالی‌ها
