جهل طالبان؛‌ بانی درگیری مرزی میان ایران و افغانستان

هر چند در چند هفته اخیر شاهد مواضع متعارض مقام‌های سیاسی ایرانی و افغانستانی پیرامون حق‌آبه هیرمند بوده‌ایم اما باید توجه داشت درگیری‌هایی که روز یکشنبه در مرز «ایران» و «افغانستان» بین «نیروهای مرزی» جمهوری اسلامی ایران و طالبان در گِرفت، ارتباطی با این موضوع نداشت و درگیری بر سر دیوار مرزی بین دو کشور بوده است.
ایران در گذشته تصمیم گرفته بود برای مبارزه با قاچاق مواد مخدر و سایر شرارت‌هایی که در آن ناحیه توسط اشرار خطرناک و تروریست رخ می‌دهد دیوارهایی را در درون خاک خودش بنا کند. توجه داشته‌ باشید که این دیوارها در داخل ایران ساخته شده است و با مرز بین 2 کشور فاصله زیادی دارد. اکنون نیروهای طالبان به اشتباه فکر می‌کنند این دیوارها، مشخص کننده مرز دو کشور است حال اینکه پشت این دیوارها به سمت خاک افغانستان و یا مرز بین دو کشور فاصله‌های قابل توجهی وجود دارد که در آنجا مرزنشینان ایران و افغانستان کشاورزی می‌کنند و مردم ایران هم می‌توانند به راحتی آمد و شد کنند و به زندگی خود ادامه بدهند و بتوانند در حدود تعیین شده فعالیت‌های خود را انجام دهند.
بنابراین باید بگوییم که مشکل از درک نادرست نیروهای طالبان از مرز بین دو کشور و آن دیوارها به وجود آمده است و باعث تنش و تیراندازی شده است. حالا با این شرایط که دیوارهای موجود که بنا به دلیل مشخص ساخته شده است باعث تنش و چالش بین دو کشور تبدیل شده است.
گویا در واقع از دید طالبان به اشتباه این دیوارها، مرز بین دو کشور را مشخص می‌کند. با توجه به شرایط موجود و درگیری‌هایی که بین ایران و طالبان به وجود آمده است مقامات دو کشور باید بر سر چالش‌های به وجود آمده مذاکراتی را انجام دهند و در این موضوع شفاف سازی شود تا نیروهایی که تازه در افغانستان بر روی کار آمده‌اند بدانند که مرز بین دو کشور کجاست در این صورت این بحث به‌زودی خاتمه پیدا خواهد کرد. پیش از این نیروهایی با ایران در مرز بین دو کشور، همکاری می‌کردند که با آداب و قوانین مرزبانی آشنایی داشتند و به همین دلیل اختلاف و رد و بدل کردن آتش در کار نبود.


 فرض را بر این بگیریم که اگر چنین برخوردی در مرز بین ایران و پاکستان، ترکیه، آذربایجان و ... اتفاق می‌افتاد، موضوع پیش از هرچیزی مشخص بود ولی نیروهای طالبان باتوجه به مرام و سیاست‌هایی که دارند رفته‌اند از کوهستان‌ها و روستا‌های دور افتاده، نیروهایی را به مرز بین ایران و افغانستان اعزام کرده‌اند و در این شرایط نباید از چنین نیروهایی انتظار داشته باشیم تا تعریف دقیق و وظایف یک مرزبان و روابط دیپلماتیک را به‌خوبی بدانند.
بنابراین عدم آشنایی نیروهای طالبان با قوانین مرزی، آداب دیپلماتیک، رفتارهای دیپلماتیک و حتی آداب و رفتار جاری بین دو کشور همسایه را نمی‌دانند، باعث بروز چنین درگیری‌هایی می‌شوند بنابراین ما باید تلاش کنیم که این موضوعی که باعث سوتفاهم شده است و رفته رفته به یک مشکل خاص تبدیل می‌شود توجه کنیم و به زودی با مذاکره دو طرف حل شود.
تحلیلگر مسائل افغانستان