روزنامه آرمان امروز
1401/05/12
پکن؛ متحد یا شریک موقت
«آرمان امروز» در گفت‌وگو با کارشناسان مسائل شرق آسيا ظرفيت‌ها و موانع مناسبات استراتژيک ايران و چين را بررسي مي‌کند آرمان امروز |گروه سياسي| در چند وقت اخير موضوع راهبرد «نگاه به شرق» در سطحي گسترده و کلان از سوي مسئولان سياسي کشورمان مطرح مي‌شود. کم‌رنگ شدن اميدها به احياي برجام موجب شده که اکنون نزديکي به کشورهايي همانند قدرت‌هاي چين و روسيه در مقام يک خط‌مشي و راهنماي اصلي در سياست خارجي کشورمان تبديل شود.اخيرا ناصر کنعاني، سخنگوي وزارت امور خارجه در اظهاراتي از ضرورت راهبردي شدن نگاه به شرق سخن به ميان آورده بود. ديروز -سه‌شنبه- نيز علي بهادري جهرمي، سخنگوي دولت در نشست خبري خود، در ارتباط با سند 25 ساله همکاري‌هاي ايران و چين، گفت: سند همکاري ايران و چين وارد فاز عملياتي شده و يکي از محورهاي اصلي گفت‌وگوي رئيس جمهور با همتاي چيني نيز ابراز خرسندي از مسير پيشرفت اجراي اين سند بود. با اين تفاسير، «آرمان امروز» به منظور بررسي ظرفيت‌ها و موانع موجود براي گسترش همکاري‌ها ميان تهران و پکن با کارشناسان مسائل شرق آسيا گفت‌وگو داشته است.
اسير استعمار چين نشويم
اسماعيل بشري، کارشناس مسائل شرق آسيا و پژوهشگر ارشد گروه خلع سلاح مرکز تحقيقات استراتژيک در گفت‌وگو با «آرمان‌امروز» با طرح اين مساله که «در صورت ماندگاري تحريم‌ها هيچ کشوري نمي‌تواند در گره‌گشايي اقتصادي ايران موثر باشد» تاکيد کرد: «سياست‌خارجي ايران بنا را بر تنازع با غرب و البته آمريکا دارد و به‌همين دليل بايد گفت، توافق هسته‌اي بايد به‌طور جدي در دستور کار ايران باشد، بلکه با رفع تحديدهاي بين‌المللي بتوانيم با شرايط مطلوبي در بازارهاي جهاني داد و ستد کنيم.»
اين کارشناس شرق آسيا مشخصا درباره اهميت چين به‌عنوان شريک اقتصادي گفت: «ايران و چين سابقه تجارت زيادي دارند که اين همکاري همچنان ادامه دارد. يعني ايران بعضي از برنامه‌هاي جدي را به چيني‌ها سپرد، اما آنها با وجود اينکه در نظام بين‌الملل متحد اقتصادي ايران هستند، تحريم‌ها را بهانه کرده و بعضي از قول و قرارها را رها کردند. نمونه بارزش هم بزرگ‌راه تهران- شمال است که چندين سال است، نيمه‌کاره گذاشته‌اند. در واقع رابطه اقتصادي- تجاري ايران و چين فراز و فرودهاي زيادي به‌خود ديده است. به‌همين دليل در موعد قرارداد با کشورها از جمله با چين، بايد توجه داشته باشيم که طرف مقابل چقدر حاضر است، همکاري صميمانه و متعهدانه‌اي با ما داشته باشد. مثلا آيا حاضر است تحريم‌هاي بين‌المللي را دور بزند؟ چين هم در رابطه با همکاري با ايران و هم در ارتباطاتي که با کشورهاي ديگر دارند، از اين نظر سابقه‌اي درخشان ندارند.»
وي افزود: «ما بالاخره بايد با دنيا و از جمله چيني‌ها مراوده اقتصادي داشته باشيم. اما چين بايد متقاعد شود کاري که با کشورهاي ديگر انجام دادند، با ما انجام ندهند. يعني دام‌گستري نکنند تا از اين طريق ما را تحت سيطره اقتصادي خودشان بگذارند. به عنوان مثال بحث سرمايه‌گذاري اين کشور در چين موردي مشکوک است و احتمالا مي‌خواهند مقررات خودشان را پياده کنند. به اعتقاد من براي اينکه گرفتار دام‌هاي اين چنيني نشويم و مثل دوره‌هايي که زيربار استعمار رفتيم، اسير استعمار چين نشويم، بايد مشکل خودمان را در عرصه بين‌المللي حل کنيم تا با توافق در موضوع هسته‌اي از شر تحريم‌ها خلاص شويم و همچنين با پيوستن به افايتياف و در نتيجه مراوده با بانک‌هاي جهاني بتوانيم گره کور اقتصادي را باز کنيم. در اين شرايط هم هيچ منعي همکاري اقتصادي با چين وجود ندارد، البته به شرطي که جنس‌هاي بنجل‌شان را به ما نفروشند.»
اين چهره خاطرنشان کرد: «بايد اين موضوع را پذيرفت که چين کشوري است که خيلي پايبند به تعهدات بين‌المللي نيست و نمي‌توانيم چشم و گوش بسته با آنها وارد همکاري شويم. چون احتمالا برنامه‌هايي دارند تا بتوانند بيشترين بهره‌وري از از معامله با ايران براي خود کسب کنند.»
اسماعيل بشري در پايان درباره تاثير سياست‌خارجي بر فضاي اقتصادي گفت: «همانطوري که کشوري درگير جنگ مي‌شود، اقتصادش به مرحله ورشکستگي مي‌رسد، وقتي کشوري با کشورهاي صنعتي وارد منازعات سياسي مي‌شوند، طبيعي است که از همکاري اقتصادي با آنها محروم خواهد شد. بنابراين سياست‌خارجي بايد با چشم باز موضع‌گيري کرده و به تصميم برسد تا اقتصاد در اقتصاد جهاني حاشيه‌نشين نشود.»
چين در قبال ايران التزام اجرايي ندارد
عبدالرضا فرجي‌راد در گفت‌وگو با «آرمان‌امروز» با اشاره به قرارداد 25 ساله ايران و چين اظهار داشت: «هر قراردادي که با چين و يا کشورهاي ديگر منعقد مي‌شود، زماني جدي مي‌شود که طرفين نسبت به تعهدات التزام اجرايي داشته باشند. با اين توضيح که قرارداد فوق طوري بسته شده است که چين التزام اجرايي ندارد. اين يعني چيني‌ها مثل خيلي از موارد در قبال ايران احساس مسئوليت نخواهد کرد.»
سفير اسبق ايران در نروژ و مجارستان در ادامه گفت: «البته چين به عنوان دومين اقتصاد برتر دنيا، مي‌تواند براي ايران آورده‌هاي زياي داشته باشد و مهمترين خريدار نفت ايران به‌شمار مي‌رود. اما به‌نظر مي‌رسد، اين توافق تقريبا مسکوت مانده و تا به امروز کار خاصي انجام نمي‌شود. حتي وزير مسکن از پيشنهاد به چيني‌ها براي در ازاي دريافت نفت، ساخت 4 ميليون مسکن در طول 4 سال خبر داد که آنها با اين امر مخالفت کرده‌‌اند که اين 2 علت دارد. دليل اول اين است که شرکت‌هاي چيني همزمان تحت قراداد با کشورهاي غربي و آمريکايي همکاري دارند و در صورت همکاري با ايراني که تحريم است، به مشکل برخواهند خورد. حتي در چند روز گذشته تعدادي از شرکت‌هاي چيني به دليل عقد قرارداد با ايران توسط آمريکا تحريم شدند. پس مي‌توان اينطور نتيجه‌‌گيري کرد، تا زماني که نتوانيم براي بازشدن گره هسته‌اي قدمي برداريم، نه با چين و نه با کشور ديگري نمي‌توانيم وارد تعامل اقتصادي شويم.»او افزود: «همچنين چين با هدف توسعه بيشتر اقتصادي، رابطه‌اش با کشورهاي حوزه خليج‌فارس بسيار گسترده کرده است و در رابطه با کشورهايي چون عربستان، امارات و بحرين ملاحضاتي دارد تا ساليانه حدود 120 ميليارد دلار رابطه تجاري برقرار کند. پس تا زماني که با عربستان و برخي از کشورهاي منطقه وارد فضاي دوستي نشويم معلوم است، چيني‌ها نمي‌آيند با مبادله به مراتب کمتر با ايران منافع خودشان را به خطر بياندازند.»
اين تحليل‌گر مسائل بين‌الملل ادامه داد: «بنابراين تا زماني که ما نتوانيم با نظام بين‌الملل وارد رابطه‌اي تعاملي و دور از هر تنازعي شويم، چين هيچ اراده جدي‌اي براي همکاري تجاري با ايران نخواهد داشت. به‌همين دليل بايد نظام هر چه سريعتر همه تلاش‌اش را به کار بگيرد تا با تفاهم هسته‌اي و همچنين پذيرش افايتياف مقدمات توسعه را فراهم کنيم.»
وي درباره نقش ايران در نقشه راه ابريشم تصريح کرد: «هنوز ايران در مسير پروژه «يک کمربند-يک‌جاده» قرار نگرفته است. يعني اگر اين طرح‌هايي که ايران در نظر گرفته تا چيني‌ها اجرا کنند، ايران هم در اين مسير قرار خواهد گرفت. در حاضر چيني‌ها غير از قراردادهاي نفتي مثل آزادگان و ... پروژه عمده‌اي در ايران ندارند. آنچه که مشخص است، بخش خشکي جاده ابريشم از شمال ايران مي‌گذرد و وارد دو خط مي‌شود که يک خط به ترکيه و يک خط هم به روسيه مي‌رود که هر دو به اروپا منتهي مي‌شود. البته بنا بود، يک خطي هم از جنوب (جاده ابريشمي دريايي قديم) راه بيفتد که اين باعث مي‌شود، ايران در مسير جاده ايران قرار بگيرد. در واقع يک دالاني از جنوب به شمال و شمال غرب متصل مي‌شود و در نتيجه ايران در مسير خوبي قرار خواهد گرفت.»
عبدالرضا فرجي‌راد در پايان گفت: «براي جمع‌بندي تاکيد مي‌کنم، همه پروژه‌ها زماني نتيجه خواهد داد که در گام اول همه تحريم‌ها برداشته شود تا مانع‌هاي حضور در بازار جهاني اقتصاد را از پيش رو برداريم.»
سایر اخبار این روزنامه
برترین های کنکور 1401
سياست‌گذاري‌هاي مبهم و سر درگمي عمومي
عوارض تهران – شمال 134 هزار تومان!
بهارستان پاي کار «دارويار»
وقت کُشي دولت در افزايش حقوق بازنشستگان
پکن؛ متحد یا شریک موقت
ايران در پي ساخت بمب اتم نيست
دولت توپ گراني را به بهارستان پاس داد
«القاعده» پس از مرگ ايمن الظواهري همچنان ادامه مي‌يابد
مدل ونزوئلایی توافق در راه است؟
مرگ ایمن الظواهری؛ برگ برنده بایدن؟
«خنده» زده شديم!
مدل ونزوئلایی توافق در راه است؟
مرگ ایمن الظواهری؛ برگ برنده بایدن؟
