گوش‌ها را باید گرفت چشم‌ها را باید بست!

حامد جیرودی/ تماشاگران مدت‌های زیادی است که به یکی از سوژه‌های اصلی فوتبال ایران تبدیل شده‌اند. هوادارانی که تا سال‌های سال جزو عناصر اصلی این رشته پرطرفدار در کشورمان به شمار می‌آمدند و بسیاری بازی‌های برگزار‌شده به میزبانی کشورمان بخصوص دربی پایتخت را به پرتماشاگرترین و جذاب‌ترین بازی فوتبال باشگاهی آسیا می‌شناختند که حتی در رسانه‌های جهانی هم از آن به نیکی یاد می‌شد. با این حال، شیوع کرونا باعث شد هواداران نتوانند به ورزشگاه‌ها راه پیدا کنند و حدود 2 سال بازی‌ها بدون حضور آنها و در شرایطی که سکوهای خالی بسیار در ذوق می‌زد، برگزار می‌شد. اتفاقی که به سبب آن از کیفیت بازی‌ها هم کاسته شد و کارشناسان، مربیان و بازیکنان به دفعات ابراز امیدواری کردند که تماشاگران دوباره بتوانند به استادیوم‌ها راه پیدا کنند. این موضوع از فصل گذشته و با کم شدن کووید19 در کشور تحقق یافت و تعدادی از بازی‌ها با حضور 30 درصدی هواداران برگزار شد تا تیم‌های لیگ ایران دوباره شاهد شنیدن تشویق تماشاگران از روی سکوها باشد. با این حال، اتفاق‌هایی که هر از چند گاهی روی سکوها قبل از شیوع کرونا رخ می‌داد، از بین نرفت و شاهد به وجود آمدن حاشیه‌هایی بودیم که نمونه بارز آن در بازی برگشت تراکتور و پرسپولیس در ورزشگاه یادگار امام(ره) تبریز بود و منجر به نیمه تمام ماندن مسابقه با تصمیم داور و پس از آن صدور احکام انضباطی بود. حالا اما این دست اتفاق‌های تلخ با شروع لیگ بیست و دوم و در حالی که دیدارها حساسیت هفته‌های پایانی را به خود نگرفته، آغاز شده است. مثل بازی پرسپولیس و فولاد در هفته دوم لیگ برتر که هر چه درون زمین کم موقعیت بود و با تساوی بدون گل به پایان رسید، در کنار زمین و روی سکوهای ورزشگاه آزادی و با حضور حدود 50 هزار تماشاگر پر از حاشیه بود و باعث شد شیرینی حضور تماشاگران، توسط گروهی از خود آنها و با مصاحبه‌هایی که انجام شد، به کام تمام اهالی فوتبال ایران تلخ شود.
جنجال از دقیقه صفر
مرد اول این اتفاق‌های جنجالی کسی نبود جز مهدی هاشمی نسب. مربی فولاد و ستاره اسبق سرخابی‌ها که هواداران پرسپولیس تا توانستند از خجالت او درآمدند. ماجرا از اینجا شروع شد که هاشمی نسب که با حسین کعبی دیگر عضو کادرفنی فولاد برای مهیا کردن شرایط گرم کردن و چیدن موانع تمرین بازیکنان وارد زمین چمن آزادی شده بود، با شعار هواداران پرسپولیس مواجه شد و آنها از عبارت زشتی خطاب به هاشمی نسب استفاده کردند که البته با واکنش تند او همراه بود. هاشمی نسب در ادامه به سمت دروازه جنوبی ورزشگاه آزادی رفت و با بوسیدن محل گلزنی‌اش در دربی جنجالی مقابل پرسپولیس و جایی که توپ فرود آمد، یک خاطره تلخ را برای هواداران پرسپولیس زنده کرد تا فضا بشدت علیه او متشنج شود اما با ورود بازیکنان و کادر فنی دو تیم، تنش روی سکوها کمتر شد. اما در طول 90 دقیقه نیز این روند ادامه یافت و جواد نکونام، وریا غفوری و حتی بازیکنان سابق پرسپولیسی حاضر در فولاد نیز از این حملات در امان نماندند. در این شرایط، وقتی هاشمی نسب کنار نکونام لب خط می‌آمد، مورد فحاشی قرار می‌گرفت و شعارهای توهین آمیزی خطاب به او سر داده می‌شد. البته هاشمی نسب در بین نیمه و هنگام طی عرض زمین برای رفتن به رختکن نیز با دست حرکتی توهین‌آمیز و زننده به سمت هواداران پرسپولیس نشان داد که بازتاب زیادی در فضای مجازی داشت و یادآور حرکت زشت دیگو سیمئونه سرمربی اتلتیکو مادرید بود.
صحبت‌های تکراری هاشمی نسب درباره انتقام


پس از پایان مسابقه و به روال فصول قبل، باز هم هاشمی نسب در میکسدزون توقف کرد تا پاسخ رفتار هواداران پرسپولیس را بدهد. او همانند گذشته تأکید داشت انتقام از هواداران پرسپولیس را همان 21 سال پیش و در تاریخ 9 دی 79 گرفته و از تصمیم جنجالی خود مبنی بر انتقال به استقلال پشیمان نیست. هاشمی نسب در توجیه رفتارهای جنجالی خود از جمله بوسیدن نقطه گلزنی به پرسپولیس و حرکت بین دو نیمه، مدعی شد اینها پاسخ توهین‌های شدید دو دهه قبل به مادرش بوده است. هاشمی نسب در این بین به یحیی گل محمدی که حتی شانس حضور روی نیمکت پرسپولیس را نداشت نیز تاخت و از سرمربی سرخ‌ها بابت نگاه بالا به پایینش گلایه کرد. هاشمی نسب همچنین به اینکه «یک نفر را هرگز نمی‌بخشم» هم در بین صحبت‌های خود اشاره کرد که معلوم نبود منظور او علی پروین بوده که فرمان جدایی او از پرسپولیس را صادر کرد یا وحید قلیچ که با او در ریاض درگیر شد و هاشمی نسب را پیش پروین خراب کرد؟ با این حال این بخشی از سناریوی زشت و تأسف برانگیزی است که هر سال در ورزشگاه آزادی بین او و هواداران قرمزپوش رقم می‌خورد.
شکایت از میزبانی پرسپولیس
مدیر حقوقی باشگاه فولاد، نسبت به فحاشی هواداران پرسپولیس واکنش نشان داد. عارف عارف نیا در خصوص شرایط تماشاگران در این بازی گفت: «سؤال اول من این است که در طول این چند روز چه اتفاقی افتاد که دیدارها با تماشاگر شد؟ ما موافق حضور‌تماشاگران هستیم اما چرا بازی هفته قبل ما و دیگر مسابقات بدون‌ تماشاگر‌ شد؟ ما هیچ مشکلی برای برگزاری مسابقه نداشتیم و فکر می‌کنم یک کم لطفی بزرگ در حق تیم‌هایی که در هفته اول میزبان بودند علی‌الخصوص فولاد شد. ضمن اینکه درصد حضور هواداران در تهران بیشتر از همه جای دیگر و پنجاه درصد بود و چرا باید چنین تفاوتی بین تیم‌ها قائل شوند؟» او ادامه داد: «متأسفانه به سرمربی، کادرفنی و ‌بازیکنان ما در طول ۹۰ دقیقه مسابقه توهین و فحش‌های رکیک داده شد. ما از طریق مراجع قانونی قطعاً نسبت به این فحاشی اعتراض خواهیم کرد و شکایت خود را کتباً به سازمان لیگ و مراجع ذی‌صلاح خواهیم فرستاد و امیدواریم با این بدرفتاری در همین ابتدای لیگ برخورد قاطع شود تا درس عبرت برای تمام فوتبال ایران شود.» حالا و این طور که پیگیری‌ها نشان می‌دهد با توجه به گزارشی که ناظران بازی‌ به‌ آن اشاره خواهند کرد کمیته انضباطی تصمیم دارد باشگاه پرسپولیس را با جریمه سنگینی روبه‌رو کند تا بلکه این میزان از فحاشی در ورزشگاه آزادی از سوی هواداران این تیم انجام نشود
آسیب‌شناسی رفتار تماشاگران
نکته‌ای که از اتفاق‌های به وجود آمده باید به آن توجه داشت، این است که باید به آسیب‌شناسی رفتار تماشاگران پرداخت. این حواشی این هفته در بازی پرسپولیس و فولاد رخ داده اما تنها به این دیدار و تیم خاصی ربط ندارد. واقعیت این است عصیان هوادارانی که به استادیوم‌ها می‌آیند، قرمز و آبی و زرد و سبز ندارد و از پایتخت گرفته تا شمال و جنوب و شرق و غرب ایران، گاه پیش می‌آید که بازی‌های حساس به حاشیه و جنجال کشیده می‌شود. اتفاق‌هایی که ریشه در گذشته و مسائلی که بین بازیکنان و مربیان مختلف رخ داده و تعدادی از آنها با یادآوری بخشی از مسائل قبل، آتش اختلافات را شعله ور کرده‌اند. در این بین باشگاه‌ها نقش اساسی در آرامش سکوها دارند. باشگاه‌هایی که معمولاً پسوند فرهنگی ورزشی را یدک می‌کشند اما تنها بیانیه نویسی و اعتراض به رفتار حریف را مطرح می‌کنند. این در حالی است که بازیکنان و گاهاً مربیانی که نمونه رفتاری‌شان را در بازی پرسپولیس و فولاد شاهد بوده‌ایم، صحبت‌هایی را مطرح می‌کنند که در شأن رفتاری یک مربی نیست و فقط اختلافات را بیشتر می‌کند و این طور استنباط می‌شود که آنها هر سال منتظرند چنین بازی‌هایی از راه برسد و آنها مقابل خبرنگاران حرف‌های گذشته را پیش بکشند!

همه گوش‌های خود را بگیرند!
​​​​​​​این عکس هزاران حرف در دل خود دارد. پدری عاشق فوتبال، دختر خردسالش را به ورزشگاه آورده تا با او بازی را ببیند اما شعارهای زشت تماشاگران حاضر در استادیوم باعث شده تا او گوش‌های فرزندش را بگیرد تا او آنها را نشنود. این در حالی است که سالهاست بحث حضور زنان در ورزشگاه‌ها مطرح است. بانوانی که بحق باید این امکان را داشته باشند که به راحتی بتوانند به استادیوم بیایند و بازی‌ها را ببینند و حتی مسئولان کشور، ورزش و فوتبال ایران هم در حال تلاش برای سهولت این کار هستند. این مطالبه‌ای است که حق مسلم بانوان ایرانی است اما چرا باید در یک مسابقه فوتبال، فضایی به وجود بیاید که یک پدر گوش‌های دخترش را بگیرد؟ دختری که قطع به یقین هیچ اطلاعی از اتفاق‌هایی که بین بازیکنان گذشته و فوتبال ایران و تماشاگران ندارد و تنها خواسته در جایی همراه پدرش باشد. واقعیت این است با این فضای متشنج، نه تنها این دختر، بلکه همه علاقه‌مندان واقعی فوتبال (زن و مرد هم ندارد) باید گوش‌های خود را بگیرند و چشم‌های‌شان را ببندند تا نه چیزی بشنوند و نه لحظه‌ای از این فوتبال بی‌کیفیت را ببینند. به قول سهراب سپهری که گفته است: «چشم‌ها را باید شست، جور دیگر باید دید...» شاعری که روزگاری نامه‌ای درباره فوتبال به کیهان ورزشی نوشته بود ولی حالا اگر زنده بود، حتماً از حضور چنین تماشاگرنماهایی در استادیوم‌ها متأسف می‌شد.