« ابتکار» تازه‌ترین تحولات مذاکرات هسته‌ای را بررسی می‌کند قفل برجام در واشنگتن

گروه بین الملل - همه منتظر آمریکا هستیم. این کلید واژه اصلی امروز برای به نتیجه رسیدن توافق هسته‌ای است. توافقی که به گفته تمامی شرکای برجام همگان با آن موافق هستند، اما حالا سرنوشت آن در واشنگتن قفل شده و در انتظار پاسخ نهایی دولت بایدن است.
در این رابطه روز گذشته جوزپ بورل مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، دومین سیگنال مثبت خود برای احیای برجام را ظرف سه روز ارسال کرد. گفت که بیشتر کشورهای موجود در مذاکرات هسته ای موافق پیشنهاد اروپا برای احیای برجام هستند.
بورل روز دوشنبه نیز در یک کنفرانس خبری در سمینار کوادیس در اسپانیا  گفته بود، پاسخ ایران به پیشنهاد این اتحادیه درباره احیای برجام معقول بود.
به گفته وی پاسخ ایران به آمریکا انتقال داده شد و ما منتظر پاسخ آمریکا هستیم. امیدواریم این پاسخ به ما اجازه دهد که مذاکرات را کامل کنیم. امیدوارم این اتفاق بیفتد اما نمی‌توانم به شما در این زمینه اطمینان بدهم. مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در ادامه گفت: این پاسخ باید تا الان ارائه می‌شد. پیش‌بینی شده بود نشستی تا پایان هفته پیش در وین برگزار شود. امکانش وجود نداشت. احتمال دارد این هفته برگزار شود.


صحبت های بورل در حالی مطرح شده که روز گذشته سرگئی لاوروف وزیر خارجه روسیه نیز در نشست خبری مشترک با همتای سوری خود گفت: ما منتظر این هستیم که آمریکایی‌ها چه زمانی درخصوص پرونده هسته‌ای ایران پاسخ می دهند. یک سال گذشت اما آن ها هنوز حقیقت واحدی در این خصوص اعلام نکردند. وزیر خارجه روسیه خاطرنشان کرد: مسکو موافقت خود با نسخه نهایی توافقات احیای برجام را اعلام کرده است.
پیامدهای رفتار سیاسی آژانس
این سیگنال‌ها در حالی از سوی کارشناس مثبت تلقی می شود که اکنون دو مساله مهم بر سر راه توافق هسته ای وجود دارد. دو مساله ای که از آن به عنوان کارشکنی در مسیر توافق یاد می شود. نخستین موضوع افزایش تحرکات اسرائیل برای به نتیجه نرسیدن برجام است. هرچند در این رابطه برخی تحلیلگران لغو ملاقات وزیر خارجه آمریکا با مشاور امنیت داخلی اسرائیل را امری مثبت تلقی کرده اند، اما اظهارات جدید رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی، بار دیگر به ابهامات موجود دامن زده است. در این زمینه سایت نور نیوز که با شورایعالی امنیت ملی کشورمان مرتبط است در گزارشی آورده که در حالی که انتقادها نسبت به وقت‌کشی دولت آمریکا درخصوص ارائه نظرات نهایی این کشور به هماهنگ‌کننده اتحادیه اروپایی افزایش یافته است، «ند پرایس» سخنگوی وزارت خارجه آمریکا چون همیشه با اتخاذ رویکرد فرافکنی بار دیگر ایران را مقصر معرفی کرد و گفت: «اگر ایران جواب صریحی داده بود این روند ادامه پیدا نمی‌کرد!» او همچنین خاطرنشان کرد: «در حال حاضر نسبت به دو هفته پیش، نظرات تهران و واشینگتن نزدیک‌تر شده است.»
روزنامه وال استریت ژورنال پس از اظهارات سخنگوی وزارت خارجه آمریکا و تاکید او بر نزدیک شدن دیدگاه‌های ایران و آمریکا در مذاکرات رفع تحریم‌ها نوشت: «لحن خوش‌بینانه وزارت خارجه آمریکا (برای اولین بار در طول مذاکرات) نشان از نزدیک بودن احیای برجام دارد. اگر آمریکا قصد دبه کردن داشت، نیازی به ارائه چنین پاسخ‌ها و ادبیاتی نداشت. در واقع حالا عدم موافقت آمریکا با طرح پیشنهادی اتحادیه اروپا و پاسخ ایران با هزینه سنگین سیاسی برای آنها همراه خواهد بود.»
اظهار خوش‌بینی مقامات و رسانه‌های غربی در مورد احتمال شکل‌گیری توافق در حالی است که «رافائل گروسی» مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی که رفتارهای سیاسی و غیر فنی او در قبال پرونده فعالیت‌های صلح‌آمیز هسته‌ای ایران همواره یکی از چالش‌های جدی بر سر حل و فصل اختلافات موجود بوده، بار دیگر مخالف‌خوانی‌های قبلی را آغاز کرده است.
گروسی اخیرا در گفت‌وگو با «سی‌ان‌ان» اعلام کرده: «به ما پاسخ‌ها و دسترسی به افراد و اماکن را بدهید تا بتوانیم چیزهای زیادی که شفاف‌سازی در خصوص آنها لازم است را شفاف‌سازی کنیم!»
اظهارات گروسی در حالی مطرح می‌شود که ایران پیشتر اطلاعات و دسترسی‌های لازم را به آژانس داده اما مدیرکل این سازمان بین‌المللی بدون توجه به حسن نیت ایران و با مبنا قراردادن گزارش‌های غیر مستندی که از سوی رژیم صهیونیستی در اختیار آژانس قرار گرفته همچنان بر طبل مخالفت می‌کوبد. تداوم اتخاذ این رویکرد از سوی گروسی نشان می‌دهد که او همچنان به همراه رژیم صهیونیستی اصلی‌ترین مانع برای به نتیجه رسیدن مذاکرات رفع تحریم‌ها هستند.
البته رفتارهای سوال برانگیز مدیرکل آژانس مسبوق به سابقه است، چه آنکه او در اقدامی که انتقادات بسیاری را متوجه خود کرد، پیش از برگزاری نشست شورای حکام در خردادماه سال جاری ضمن سفر به سرزمین های اشغالی و گفتگو با مقامات رژیم صهیونیستی پایه‌گذار قطعنامه شورای حکام آژانس بر ضد ایران شد.
 اتخاذ مواضع غیر سازنده مدیرکل آژانس تایید می‌کند که اصرار جمهوری اسلامی ایران در خصوص ضرورت حل و فصل مسائل پادمانی باقی‌مانده پیش از هرگونه توافقی دارای دلایل متقن و ناظر بر جلوگیری از تداوم رفتارهای سیاسی مدیرکل آژانس است.
هشدار مرندی به طرف مقابل
همچنین این مساله در حالی جدی‌تر می‌شود که بدانیم محمد مرندی مشاور تیم مذاکره کننده ایران در واکنش به گزارش خبرگزاری رویترز مبنی بر اینکه ایران از درخواست خود مبنی بر خارج کردن سپاه از لیست تروریستی کوتاه آمده است، اعلام کرده است: بسیار گمراه‌کننده است. من ماه‌هاست که می‌گویم خارج کردن نام سپاه پاسداران از «فهرست سازمان‌های تروریستی» آمریکا یک پیش‌شرط [برای توافق در وین] نیست.
مرندی ادامه داد: مادامی که شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به طور دائمی پرونده اتهامات ساختگی علیه ایران را مختومه اعلام نکند، هیچ توافقی اجرایی نخواهد شد. برنامه هسته‌ای ایران متوقف نخواهد شد.