اعتماد اجتماعی پشتوانه و سرمایه دولت‌هاست

از نگاه رفتارشناسی سیاسی، یکی از اصلی‌ترین فرآیند پیشرفت در انجام وظایف هر دولت «اعتماد اجتماعی» و توسعه روزافزون آن است. سرمایه اجتماعی پشتوانه اصلی هر دولت برای اجرای برنامه‌های اساسی است. فاصله گرفتن اکثریت مردم جامعه از دولت مستقر و عدم‌تعهد به پذیرش و اجرای مصوبات و دستورات دولت در شرایط حساس سیاسی واقتصادی، آسیب‌های قابل‌توجهی به استحکام و پیشرفت اجرایی وارد خواهد ساخت. اولین نشانه وجود و دوام اعتماد اجتماعی، باور نسبت به گفته‌ها ومصوبات یک دولت است و فرار مغز‌ها و سرمایه‌های انسانی همراه با سرمایه‌های مالی اولین آثار فقدان این اعتماد است. همچنین مراجعه به رسانه‌های بیگانه و حتی معاند یکی از آثار کمرنگ بودن این اعتماد است. علاوه بر این، مهاجرت‌های قطعی و خانوادگی یکی دیگر از عوارض فقدان یا ضعف اعتماد اجتماعی است.
اینک در آستانه عبور از یک سالگی دولت سیزدهم می‌توان بدون تعصب و نگاه و قضاوت یک بعدی، صادقانه کارنامه این دولت را قابل قبول و مثبت اعلام کرد. البته توقع حل و فصل مشکلات چهل ساله و رفع موانع و تنگنا‌ها در عرض این مدت کوتاه دور از انصاف و منطق است.
از دریچه جامعه‌شناسی و تحلیل رفتاری حضور رئیس‌جمهور در تمام استان‌ها و اکثر شهر‌ها گام بزرگ و مثبتی در راستای نزدیک کردن دیدگاه‌های رئیس دولت و مردم است. برخی این حرکت را کاری کم‌ارزش جلوه داده و تلاش می‌کنند دستاورد‌های رفتاری آن را نادیده بگیرند.
حالا دیگر رئیس‌جمهور به خوبی می‌تواند در مورد هوای غبار آلود و نفسگیر خوزستان و کم‌آبی و مشکلات کشاورزان برنامه‌ریزی یا اظهارنظر کند. فرق بسیار بزرگ بین گزارش‌های مکتوب و دیدار و لمس مشکلات مردم وجود دارد. شاید جوانان دهه ۶۰ و ۷۰ دولت شهید رجایی را ندیده و به خاطر ندارند. اما اینجانب و همسن‌ها و هم‌دوره‌های ما به خوبی علل جاودانگی رفتار‌های دولت خدمتگزار را به خاطر دارند. برداشتن فاصله‌ها با مردم و خروج از دفاتر لوکس و خوش آب و هوا و رفتن بین مردم، حتی اگر قدمی برداشته نشود که می‌شود، خاطرات دولت شهید رجایی را در اذهان زنده می‌کند. خیلی یا شاید درصد قابل‌توجهی از این مردم مظلوم وحق‌شناس حتی به شنیدن درد‌دل‌های‌شان راضی بوده، دیدن اوضاع تأسف‌بار و شنیدن حکایات غمبار آن‌ها حتی اگر اقدامی برای آن‌ها نشود، مرهمی بر زخم دل آنهاست. امیدواریم جناب رئیسی با دعوت از نخبگان متعهد و دلسوخته به تیم‌های اجرایی خود و کوتاه کردن دست‌های رانتخواران و فرصت‌طلبان از دولت خود، مردم را به امیدواری دلگرم کند و اجازه ندهد شعله‌های اعتماد اجتماعی خاموش و مردم مأیوس شوند.


در خاتمه لازم است اشاره کنم که دولت‌ها دیر یا زود صحنه سیاسی و اجتماعی کشور را ترک می‌کنند و جای خود را به دولت دیگری می‌دهند؛ در این میان آنچه در اذهان مردم و اوراق تاریخ باقی می‌ماند، کارنامه خدمتگزاری یا برعکس آن خواهد بود. سعادتمند خدمتگزارانی هستند که از این فرصت‌ها و میز‌ها و مناصب جهت رضای خداوند که همانا خدمت به بندگان اوست، بهره می‌جویند.
مولای متقیان علی (ع) در زمینه مسئولیت دولتمردان و دامنه رسالت سیاسی آن‌ها می‌فرماید: «اگر انسانی در شرق از گرسنگی بمیرد، انسان‌های دیگر در غرب او در این فاجعه شریک و مسئول هستند.» و همچنین می‌فرماید: «فاجعه عظیم برای دولتمردان سوءتدبیر یعنی همانا ضعف مدیریت است.» امروز جمهوری اسلامی میراث خونبار شهدای گرانقدر و بزرگواری است که با جان و جوانی خویش با خدا معامله کردند و این امانت گرانبها را به دست ما رساندند و اینک به دستان ما می‌نگرند تا ملاحظه کنند ما با امانات آن‌ها چه کردیم و چه می‌کنیم؟
سیه‌بخت کسی است که این امانت را با بازیگوشی و ضعف ایمان به دست بگیرد. لازم است همه مدیران در تمام سطوح قبل از تحویل پست و مقام چند حرکت انجام دهند:
الف: توصیه‌نامه امام علی (ع) به مالک اشتر را نه یک‌بار که چندین‌بار با تفکر بخوانند.
ب: وصیتنامه شهدای ارجمند دکتر بهشتی، شهید رجایی و باهنر را مطالعه و بلکه حفظ کنند.
تصویر دست قطع شده سلیمان دل‌ها را در مقابل چشمانشان نصب کنند و آگاه باشند با این دست بیعت کردند و نماینده وی هستند، آنگاه کار و وظیفه خود را آغاز کنند.  رفتار شناس