روزنامه جوان
1401/07/30
پیام رزمایش اقتدار به گوش همسایگان رسید
رزمایش اقتدار نیروی زمینی سپاه پس از چهار روز به کار خود پایان داد. گر چه در سالهای اخیر تعدد رزمایشها، آنها را برای مردم، از چارچوب یک خبر ویژه بودن خارج کرده است، اما هر رزمایشی میتواند ویژگیهای خاص خودش را داشته باشد و گاه آن ویژگی اهمیتی بیابد که آن رزمایش را خاص کند.جغرافیای محل برگزاری رزمایش اقتدار اولین ویژگیای بود که آن را خاص میکرد. حاشیه ارس و در واقع مرز میان ایران و آذربایجان محل برگزاری این رزمایش بود. تنشهای به درگیری نظامی رسیده میان آذربایجان و ارمنستان، باعث شده است در یکیدو سال اخیر شاهد حساسیت ویژه ایران نسبت به این منطقه باشیم.
آنچه مورد تأکید ایران در همه تنشها و درگیریها میان آذربایجان بوده، مبتنی بر دو نکته بوده است؛ اول حل اختلاف فیمابین از طریق دیپلماسی و دوم خط قرمز بودن تغییر مرزها برای ایران.
ایران در دیدارهای مختلف مقامات کشورمان با مقامات خارجی مرتبط با موضوع تأکید کرده است که تحت هیچ شرایطی تغییر خطوط مرزی را در این منطقه نمیپذیرد.
تمرینهای اقتدار
در روزهای رزمایش اقتدار در منطقه عمومی ارس، فرماندهان عالیرتبه نظامی ایران از جمله سردار محمد پاکپور فرمانده نیروی زمینی سپاه، امیر سرتیپ فرهاد آریانفر از مسئولان ستاد کل نیروهای مسلح و جمعی از معاونان و فرماندهان این نیرو حضور یافتند. تمرینات مختلفی از جمله چگونگی عبور تسلیحات و نیروها و نفربر از رود ارس در این رزمایش تمرین شد. در روز چهارم که آخرین روز رزمایش بود، توپخانه نیروی زمینی سپاه اهداف ازپیشمشخصشده را منهدم کرد. توپهای ۱۲۲، ۱۳۰ و ۱۵۵ میلیمتری و همچنین راکتاندازها و موشکهای نقطهزن مجهز به گلولههای هوشمند در این مرحله عملیات انجام دادند.
پس از اجرای عملیات توپخانهای، یگان زرهی نیروی زمینی سپاه شامل تانکهای T- ۷۲ و نفربرهای BMP- ۲ توانستند نقاط مشخص شده را با اجرای تک زرهی و مانور احاطهای از طریق استفاده از مهمات هوشمند نقطهزن منهدم کنند. تانکهای حاضر در این رزمایش به سیستمهای کنترل آتش پیشرفته امکان شلیک در شب و در مسافت چهار کیلومتری مجهز شدهاند. در مرحله بعدی چهارمین روز از رزمایش اقتدار نیروی زمینی سپاه، بالگردهای تهاجمی کبرا و M- ۱۷ با اجرای عملیاتهای رزمی توانستند اهداف مورد نظر را با موفقیت منهدم کنند. مرحله بعدی رزمایش اقتدار نیروی زمینی سپاه، اجرای عملیات تصرف و کنترل جادههای مواصلاتی و نیز تصرف ارتفاعات بخشی از منطقه رزمایش اقتدار نیروی زمینی سپاه بود. همچنین اجرای عملیات تخریب و تاخت شبانه نیز مرحله بعدی رزمایش اقتدار نیروی زمینی سپاه بود که اجرایی شد.
عملیات بارریزی هوایی جهت پشتیبانی از نیروهای عملکننده در رزمایش اقتدار نیروی زمینی سپاه پایانبخش این رزمایش بود.
موضع جدی ایران در مورد تغییر مرز
اواخر تیرماه سال جاری بود که رهبر معظم انقلاب در دیدار اردوغان با ایشان، گرچه از بازگشت قرهباغ به آذربایجان ابراز خرسندی کردند، اما در عین حال، هشدارگونه به رئیسجمهور ترکیه که حامی اصلی آذربایجان است، یادآور شدند: «البته اگر سیاستی مبنی بر مسدود کردن مرز ایران و ارمنستان وجود داشته باشد، جمهوری اسلامی با آن مخالفت خواهد کرد چراکه این مرز یک راه ارتباطی چند هزار ساله است.»
ایشان همان روز در دیدار با ولادیمیر پوتین، رئیسجمهور روسیه با ایشان، مؤکداً همین نکته را بیان کردند که «جمهوری اسلامی، سیاستها و برنامههایی را که منجر به بسته شدن مرز ایران و ارمنستان شود، هرگز تحمل نخواهد کرد.»
این موضع در سخنان مقامات دیگر ایران هم بارها بیان شده است. ایروان و باکو توافقنامهای را در جنگ قرهباغ دوم امضا کردهاند که یکی از بندهای آن در مورد کریدوری است که آذربایجان را به نخجوان متصل میکند. این کریدور که با نام «دالان زنگهزور» در نقشههای جغرافیایی مشخص میشود، دقیقاً همان مرز ۳۸کیلومتری مشترک ایران و ارمنستان است. نمیتوان پذیرفت که حاکمیت این کریدور صرفاً موضوعی بین دو کشور ارمنستان و آذربایجان باشد، چه آنکه کشور دیگری همچون ایران به شدت از آن متأثر است.
سعدالله زارعی، کارشناس و تحلیلگر مسائل منطقه معتقد است: «به هیچ وجه نباید به جمهوری آذربایجان اجازه داد، این تحولات غیرطبیعی و توطئهمحور را با واژه توافق فیمابین دو دولت تفسیر کند.»
ایران همواره کشوری صلحجو بوده و روابط همسایگی را مبتنی بر توسعه روابط دوستانه پیش میبرد، اما در عین حال کارشناسان سیاسی و مقامات مختلف در کشورمان بارها تأکید کردهاند که نمیتوانند بپذیرند درگیریهای میان دو کشور به از دست رفتن مرز ایران و ارمنستان منجر شود.
ایران در ماجرای اشغال قرهباغ توسط ارمنستان، حق را به آذربایجان داد و از بازگشت این سرزمین به آذربایجان استقبال کرد، اما در موضوع دالان زنگهزور، دیگر حق با آذربایجان نیست و روشن است که ایران موضعی دیگر دارد.
دلایل ایران برای مخالفت با تغییر مرز با ارمنستان
جمهوری اسلامی ایران نشان داده است موضعی ثابت در مورد اشغال سرزمین متعلق به یک کشور توسط دولتی دیگر دارد و با آن مخالف است، لذا همانطور که از پیوستن قرهباغ به آذربایجان حمایت کرد، با اشغال بخشی از خاک ارمنستان توسط آذربایجان مخالفت میکند. این موضع ثابت ایران در همه تنشهای جغرافیایی و مرزی جهان است. موضع آذربایجان تحت تأثیر تحریکهای ترکیه برای گشودن مسیر بیشتر برای ناتو است. محسن پاکآیین کارشناس بینالملل مینویسد: «ناتو، پس از فروپاشی شوروی با رویکرد حرکت به سوی شرق، به دنبال این بود که با کمک ترکیه بهعنوان یکی از اعضای ناتو، از مسیر نخجوان- باکو به دریای خزر دسترسی پیدا کند و به مرز روسیه برسد. بر این اساس اعضای ناتو نیز از بازشدن مسیری که ترکیه را با تغییر مرز ارمنستان به باکو متصل کند، حمایت میکردند... کماکان تحریک ترکیه از سوی ناتو برای عبور از ارمنستان و رسیدن به دریای خزر ادامه دارد.»
نقش اسرائیل نیز در این تحریک و تشویقها پررنگ است و صهیونیستها دنبال باز کردن جای پای خود در این منطقه هستند.
همچنین به لحاظ تجاری نیز مرز مشترک با ارمنستان برای ایران اهمیت دارد، پاکآیین مینویسد: «ایران به عنوان بخش مهم راه ابریشم باستانی، حلقه اتصال کشورهای آسیای مرکزی و قفقاز به دیگر مناطق آسیا و همچنین اروپا و آفریقا بوده است و همواره از حمل ونقل کالا و مسافر در چارچوب حفظ تمامیت ارضی کشورهای منطقه، حمایت میکند.»
سعدالله زارعی هم درباره از دست رفتن بخش قابل توجهی از مناسبات تجاری دو کشور بیان میکند: «ارمنستان یک استان حساس را که جنبه ترانزیتی دارد، به دشمن خود واگذار میکند، در حالی که این خسارت ژئوپلتیکی و ژئواستراتژیکی با هیچ وعده اقتصادی یا سیاسی قابل جبران نیست، جمهوری ارمنستان به طور قطع با حمله باکو به قرهباغ شمالی مواجه میشود و این بخش ارمنینشین را هم به سادگی از دست میدهد و در جغرافیای مخالفان خود محصور خواهد شد.»