رشد ۴۰ درصدی صادرات با وجود تحریم‌ها

گروه اقتصادی: یکی از کارنامه‌های درخشان دولت سیزدهم به جهش تجارت و صادرات غیرنفتی مربوط می‌‌شود. از ابتدای فعالیت دولت سیزدهم در کنار رشد صادرات نفت، صادرات غیرنفتی و در مجموع تجارت با سایر کشورها برخلاف سال‌های قبل با جهش قابل توجهی همراه شد. در سال ۱۴۰۰ صادرات ایران به رقم ۴۸ میلیارد و ۴۴۰ میلیون دلار رسید، رقمی که بالاترین مقدار صادرات غیرنفتی ایران در تاریخ است؛ چراکه رکورد قبلی حدود ۴۰ میلیارد دلار و مربوط به سال‌های ۹۶ تا ۹۸ بوده است. براساس آمار‌ اعلامی گمرک ایران، ارزش صادرات غیرنفتی ایران از شهریور ۱۴۰۰ تا شهریور ۱۴۰۱ حدود ۵۵ میلیارد و ۲۰۹ میلیون دلار بوده که نسبت به صادرات ۴۳ میلیارد و ۴۹۱ میلیون دلاری در ۱۳ ماهه انتهایی دولت روحانی (از مردادماه ۱۳۹۹ تا مردادماه ۱۴۰۰) رشد ۲۷ درصدی (معادل افزایش ۱۱ میلیارد و ۷۱۸ میلیون دلاری) داشته است. این در حالی است که بررسی عملکرد دولت قبل در تمام سال‌های فعالیتش حاکی از یک عقبگرد بزرگ است. براین اساس، نصف شدن ارزش از سال 91 تا 99 و کاهش 90 درصدی تراز تجاری کشور، سقوط آزاد تجارت خارجی در دولت روحانی را به وضوح نشان می‌‌دهد. با این حال طی یک سال فعالیت دولت سیزدهم، ارزش صادرات و تجارت کشور روند رو به رشدی را تجربه کرده است. بر اساس آمار گمرک، صادرات کشور از حدود 98 میلیارد دلار در سال 91 به کمتر از 50 میلیارد دلار در سال 99 رسید که کاهش حدود 50 درصدی را نشان می‌دهد. این در حالی است که طی دوره ۱۰ ماهه شهریور 1400 تا پایان خرداد 1401 (دولت سیزدهم)، صادرات رشد 27 درصدی را تجربه کرده است.
تداوم جهش‌ها در سال 1401
در کنار شکست تمام رکوردهای تجاری کشور در سال گذشته که به واسطه تغییر مسیر تجاری از نیمه دوم این سال محقق شد، از ابتدای سال جاری تا پایان شهریورماه یعنی نیمه نخست سال نیز روند صعودی تجارت و صادرات ادامه داشته است. در همین راستا، تجارت خارجی ایران در نیمه نخست امسال برای نخستین بار از مرز 50 میلیارد دلار عبور کرد. بر اساس گزارش گمرک ایران، تجارت خارجی کشور در 6ماهه سال ‌جاری با رشد ۱۳,۲ درصدی در ارزش به ۵۰ میلیارد و ۲۸۲ میلیون دلار رسید. تجارت خارجی کشورمان در نیمه اول سال ۱۴۰۱ از نظر وزن ۶۸ میلیون و ۱۰۳ هزار تن کالا بوده است. این در حالی است که بررسی اعداد و ارقام تجارت خارجی کشور در مدت مشابه سال‌های قبل، از رشد قابل توجهی در سال ‌جاری حکایت دارد. در 6ماهه اول سال گذشته، مجموع ارزش تجارت غیرنفتی کشور 44 میلیارد و 497 میلیون دلار بوده است. نگاهی به عملکرد تجارت ایران در نیمه نخست سال 1399 نیز نشان می‌دهد که در این دوره تنها 30 میلیارد و 349 میلیون دلار میان ایران و شرکای تجاری داد و ستد کالایی صورت گرفته است. بدین ترتیب ارزش تجارت نیمه نخست امسال در مقایسه با سال 1399 حاکی از رشد بیش از 20 میلیارد دلاری و در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته نشان‌دهنده رشد حدود 6میلیارد دلاری است.
 صادرات 24 میلیارد دلاری


بر پایه آمار و اطلاعات ارائه شده از سوی گمرک ایران، در نیمه نخست امسال، ۵۱ میلیون و ۷۸۳ هزار تن کالا به ارزش ۲۴ میلیارد و ۲۵۱ میلیون دلار صادر شده که این میزان صادرات از لحاظ وزن ۱۲,۵ درصد کاهش و به لحاظ ارزش ۱۳,۳۲ درصد افزایش نشان می‌دهد. در بخش صادرات کالا نیز مقایسه عملکرد 6ماهه اول امسال با سال‌های 1399 و 1400 مؤید جهش صادرات در سال‌ جاری است. طبق آمار گمرک در مدت مشابه سال 1399 ارزش صادرات غیرنفتی 13 میلیارد و 566 میلیون دلار بوده که بیش از 10 میلیارد دلار از صادرات 6ماهه سال‌جاری کمتر است. عملکرد دوره مورد بررسی در سال گذشته نیز نشان می‌دهد که ارزش صادرات غیرنفتی 21 میلیارد و 404 میلیون دلار بوده که همچنان حدود 3میلیارد دلار کمتر از سال‌جاری است.
 26 میلیارد دلار   واردات
بر اساس این گزارش، میزان واردات کالا در 6ماهه نخست امسال ۱۶ میلیون و ۳۲۰ هزار تن کالا به ارزش ۲۶ میلیارد و ۳۱ میلیون دلار بوده که از حیث وزن ۱۴,۷۲ درصد کاهش و از لحاظ ارزش ۱۳,۱۵ درصد افزایش داشته است. این در حالی است که رشد واردات نیز در راستای رونق تولید صورت گرفته است. طبق آمار ارائه شده بیش از 85 درصد واردات را کالاهای سرمایه‌ای و مواد اولیه تولید تشکیل می‌‌دهد، اقلامی که مورد نیاز واحدهای تولیدی کوچک و بزرگ کشور است. علاوه بر این، بخشی از واردات نیز شامل کالاهای اساسی و مایحتاج ضروری مردم است. طبق آمار‌ سازمان توسعه تجارت، در سال ۱۴۰۰ ترکیب کالا‌های وارداتی کشور به این شکل بوده است. حدود ۱۴,۶ درصد اقلام سرمایه‌ای، ۱۴,۷ درصد اقلام مصرفی، ۶۸ درصد اقلام واسطه‌ای و ۲,۷ درصد نیز اقلام متفرقه بوده است. افزایش شدید قیمت کالاهای اساسی و پایه در بازارهای جهانی بخصوص پس از جنگ روسیه با اوکراین موجب شده هزینه واردات افزایش یابد. بر همین اساس در نیمه نخست امسال در حالی که وزن کالاهای وارداتی کاهش داشته اما ارزش آن با رشد همراه شده است. در همین راستا آمار نشان می‌دهد که در نیمه نخست سال 1399 ارزش واردات کشور 16 میلیارد و 783 میلیون دلار بوده که این رقم به 23 میلیارد و 15 میلیون دلار در مدت مشابه سال قبل رسیده و امسال هم از 26 میلیارد دلار عبور کرده است.

​​​​​​​گروه اقتصادی/ روز گذشته مراسم روز ملی صادرات برگزار شد، اما این مراسم با سال‌های گذشته تفاوت‌های محسوسی داشت چرا که دولت سیزدهم در عمر کوتاه خود توانسته است رضایت نسبی صادرکنندگان و فعالان اقتصادی را جلب کند. در سنوات گذشته فعالان اقتصادی گلایه‌های تند و پرشماری از فعالیت دولت گذشته داشتند و همواره تعدد بخشنامه‌ها و همچنین قوانینی که یک‌شبه زایش می‌کرد، از جمله مهم‌ترین موانع صادراتی برشمرده می‌شد.
دولت سیزدهم در صادرات کالاهای غیرنفتی و حضور در بازارهای جدید رکوردهای خوبی را ثبت کرده است. صادرات به کشورهای جدید و مستقل قاره آفریقا به‌گونه‌ای بوده که برای اولین بار اعداد تاریخی در این بخش ثبت شده است. صادرات ایران به کشورهای نیجریه 100 درصد، موزامبیک 2 هزار درصد و آفریقای جنوبی 300 درصد، افزایش داشته است. در این میان باید عنوان کرد که فراهم کردن امکانات زیرساختی با اقدامات دولت سیزدهم سبب رشد ۴۰ درصدی تجارت کشور در سال ۱۴۰۰ نسبت به ۱۳۹۹ و افزایش ۱۳ درصدی در ۶ ماه نخست امسال نسبت به مدت مشابه سال گذشته را شاهد باشیم.
 صادرات بدون تردید لازمه یک تولید پایدار است
آیت‌الله سیدابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهور کشورمان روز گذشته و بعد از آنکه که از صادرکنندگان برتر سال ۱۴۰۱ تقدیر کردند و با بیان اینکه افزایش صادرات نشانه قدرت اقتصادی ایران است، گفت: صادرکنندگان افسران و سربازان جنگ تحریمی علیه کشور هستند و دیپلماسی سیاسی باید در خدمت دیپلماسی اقتصادی کشور باشد. 
رئیس جمهور در آیین گرامیداشت روز ملی صادرات از همه دست‌اندرکاران بویژه صادرکنندگان که در عرصه صادرات افتخارات بزرگی برای کشور آفریدند و با وجود تحریم‌ها و تهدیدها باعث رشد صادرات کشور شدند، قدردانی کرد و گفت: رشد ۴۰ درصدی صادرات در سال گذشته و رشد ۱۳ درصدی صادرات غیرنفتی در سال‌جاری نشان از عزم صادرکنندگان و فعالان اقتصادی است. او با بیان اینکه کارگروه‌هایی که برای رشد صادرات و رفع موانع پیش‌روی صادرکنندگان فعالیت می‌کنند، باید به نگاه‌ها و نظرات صادرکنندگان بیش و پیش از دیگران توجه کنند، اظهار داشت: صادرکنندگان میدان‌داران این عرصه هستند و صادرات بدون تردید لازمه یک تولید پایدار است. 
رئیس‌جمهور تصریح کرد: امسال تمام تلاش ما باید در جهت رشد تولید، بویژه تولید دانش‌پایه و فناوری‌پایه باشد. دانشگاه باید در کنار صنعت، معدن، کشاورزی و سایر عرصه‌های تولید قرار گیرد. اگر بازار، اقتصاد و تولید ما دانش‌پایه و فناوری‌پایه شد، شاهد رشد ارزش‌افزوده، افزایش تولید، رشد اشتغال و رفع بیکاری و تولید کالاهای نام‌آور در منطقه و جهان خواهیم بود.
 باید سهم ایران از اقتصاد منطقه را احیا کنیم
آیت‌الله رئیسی آمار ارائه شده از سوی وزیر صنعت، معدن و تجارت مبنی بر رشد ۵ درصدی تولید را خبری بسیار خوب توصیف و خاطرنشان کرد: همچنین اخبار رشد تولید تجهیزات و ابزار تولید، رشد شرکت‌های بورسی، کاهش نرخ بیکاری در کشور، ارتباط با زیرساخت‌های اقتصادی سازمان شانگهای و آسیا و اتحادیه اوراسیا، برداشتن موانع ارتباطات همسایگی و فعال شدن ارتباطات مختلف با کشورهای همسایه خبرهای خوبی برای بخش تولید و اقتصاد و در نتیجه رشد و پیشرفت کشور است.
رئیس‌جمهور با اشاره به فراهم شدن زمینه گسترش ارتباطات اقتصادی با کشورهای منطقه گفت: باید سهم ایران از تعاملات اقتصادی منطقه ازجمله در ترانزیت کالا، گردش پولی و مالی و سایر عرصه‌های اقتصادی را احیا کنیم. دولت نیز در این زمینه تمام تلاش خود را به کار گرفته است.
او با بیان اینکه رشد اقتصادی در کشور آرمانی و دست‌نیافتنی نیست، افزود: دست یافتن به رشد ۵ درصد صنعت در شش ماهه دوم سال گذشته بیانگر این است که روند یاد شده ادامه خواهد یافت و حتماً نرخ رشد اقتصادی ۸ درصد که هدف‌گذاری شده، قابل دستیابی است، چرا که زیربناهای آن در کشور وجود دارد.
 تراز تجاری کشور در حال مثبت شدن است
رئیس‌جمهور اظهار داشت: مردان و زنان و انسان‌های با اراده‌ای در میدان اقتصاد داریم که اگر موانع از پیش‌روی آنها برداشته شود، این انگیزه و اندیشه را دارند که با همگرایی و همکاری کارها را در مسیر تحقق اهداف رشد اقتصادی کشور پیش ببرند، کما اینکه بخش‌هایی از این هدف تحقق پیدا کرده است.
آیت‌الله رئیسی با اشاره به آمار ارائه شده مبنی بر اینکه تراز تجاری کشور در حال مثبت شدن است، تصریح کرد: مثبت شدن تراز تجاری کشور به دست توانای صادرکنندگان و تولیدکنندگان عزیز در حوزه کشاورزی، صنعت و معدن کاملاً امکان‌پذیر است.
 رشد اقتصادی ایران دشمن را عصبانی کرده است
او با بیان اینکه رشد اقتصادی کشور دشمن را عصبانی کرده است، خاطرنشان کرد: برقراری تحریم‌ها بر ایران اسلامی برای این است که کشور رشد نکند، تولید و صادرات نداشته باشد، مولد نبوده و مصرف‌کننده باشد. وقتی شما اراده می‌کنید که در تولید‌ و صادرات حرف برتر را در منطقه و جهان داشته باشید، او عصبانی می‌شود، چون می‌گوید ما در وزارت خزانه‌داری امریکا نقشه کشیدیم، نیروهای بسیاری را گذاشتیم که هر جای دنیا شما حضور یافتید، شما را متوقف کنند، اما شما از میانه همه این تحریم‌ها و تهدیدات صادرات، تولید، رشد اقتصادی و امید خود را بالا می‌برید.
دشمن آشوب و بلوا به راه انداخته است
رئیس‌جمهور ادامه داد: دشمن نمی‌خواهند این‌طور باشد، لذا آشوب و بلوا به پا می‌کند. رسماً این را می‌گویند و به آن عمل هم می‌کنند. هر جا فعالان اقتصادی ایرانی حضور یابید و بخواهند بازاریابی کنند و کالای خود را عرضه کنند، آنها مانع‌تراشی می‌کنند تا کالای ایرانی بازار نداشته باشد. خودشان هم می‌دانند که امروز کالای ایرانی باکیفیت و قابل رقابت با کالاهای جهانی است و لذا نمی‌خواهند فعالان اقتصادی ما در کارشان موفق باشند؛ این جنگ اراده‌هاست.
او با بیان اینکه دشمن اراده کرده که ما رشد و پیشرفت نکنیم، گفت: دشمن نمی‌خواهد ملت ایران حرفی در اقتصاد و تولید و صادرات داشته باشد، ملت ایران هم تصمیم گرفته که با عرضه بهترین تولیدات بازارها را فتح کند. ملت ایران در هر عرصه‌ای که با اراده وارد شده موفق شده و توانسته دست برتر را داشته باشد؛ ما نشان دادیم که متوقف نمی‌شویم.
آیت‌الله رئیسی با بیان اینکه تولیدکنندگان و صادرکنندگان، باید تصمیم و اراده خودتان را به دنیا مخابره کنید و بگویید که اراده ما این است که در تولید و صادرات دستی برتر داشته باشیم، افزود: دستیابی به این هدف با زیربناها و با همین پایه‌هایی که در ایران اسلامی وجود دارد، کاملاً امکان‌پذیر است. این هدف یک امر شعاری، آرمانی و تحقق‌ناپذیر نیست، بلکه حتماً دست‌یافتنی است.
 احیای بیش از ۲ هزار کارخانه و واحد تولیدی
آیت‌الله رئیسی با اشاره به تعداد زیادی از واحدهای صنعتی و تولیدی تعطیل و نیمه‌تعطیل که در دوره فعالیت دولت مردمی احیا شده‌اند، اظهار داشت: در این دوره بیش از ۲ هزار کارخانه و کارگاه به دست توانای عزیزان با اراده ما در سراسر کشور احیا شده و این مسیر ادامه دارد. اگر احیای کارخانجات و کارگاه‌های تولیدی و بازگشت آنها به عرصه تولید، افزایش صادرات، مثبت شدن تراز تجاری، ارتقای تولید، صادرات نفتی و غیرنفتی در کشور دشمن را عصبانی می‌کند، بگذار عصبانی شود و از این عصبانیت بمیرد، اما ما متوقف نخواهیم شد. اگر دشمن ما را در یک جای دنیا متوقف کند، ما از جای دیگر سر درخواهیم آورد، دور زدن تحریم‌ها یعنی همین.
 تولیدکنندگان و صادرکنندگان سربازان دور زدن تحریم‌ها
رئیس‌جمهور تولیدکنندگان و صادرکنندگان را افسران و سربازان دور زدن و خنثی کردن تحریم‌ها نامید و تصریح کرد: امروز وقتی با دشمنان خود حرف می‌زنیم، به پشتوانه مردم و کشاورزان، صنعتگران، مهندسان و فعالان عرصه‌های مختلف تولیدی حرف می‌زنیم. از ما عصبانی هستند، چه کنیم که عصبانی هستند! دشمن نمی‌خواهد شما تولید داشته باشید، دیروز در صنعت نظامی گرفتار تأمین سیم خاردار بودید و به شما نمی‌دادند، اما امروز وقتی در نیویورک، در سمرقند و در بسیاری از کشورهای دیگر که رؤسای کشورها با بنده ملاقات می‌کنند، یکی از خواسته‌های آنها خرید از صنایع نظامی ایران است.
آیت‌الله رئیسی با اشاره به اینکه بیشترین و شدیدترین تحریم‌ها علیه کشور در عرصه نظامی و هسته‌ای بود و بیشترین پیشرفت کشور نیز در آن صنایع حاصل شده است، خاطرنشان کرد: وقتی امروز در صنایع نظامی و هسته‌ای به نقطه‌ای رسیده‌ایم که ما در منطقه و جهان حرف برای گفتن داریم، معلوم می‌شود که انسان‌های بااراده و جوانان برومندی شبانه‌روز در این میدان تلاش کردند؛ این یک میدان مبارزه است و دشمن نمی‌خواهد شما در آن دست برتر را داشته باشید.
رئیس‌جمهور با بیان اینکه آنها حاضرند کالاهای آماده به ما بدهند، اما فرمول تولید آن را به ما نخواهند داد، گفت: دلیل این کار آن است که ما مستقل نباشیم. می‌خواهند هر گاه اراده کردند بتوانند جلوی دستیابی ما به هر کالایی را بگیرند.
 باید جلوی تصمیمات خلق‌الساعه گرفته شود
رئیسی با اشاره به نشست‌های متعدد خود با فعالان اقتصادی در داخل و خارج از کشور و نیز بازدیدهای خود از واحدهای صنعتی، بنای دولت مردمی را پیگیری رفع موانع و مشکلات پیش‌روی تولید دانست و افزود: جوانان، مردان و زنان فعال ما در عرصه اقتصاد خودشان انگیزه کار و تلاش دارند و فقط باید مانع را از پیش پایشان برداشت؛ یکی از چیزهایی که راه را می‌بندد تصمیمات خلع‌الساعه است. باید جلوی تصمیمات خلق‌الساعه گرفته شود تا ثبات در بازار ایجاد شود. یکی از مؤثرترین اقدامات در حمایت از تولید و اخذ تصمیمات حساب شده، مشورت با صادرکننده و تولیدکننده است تا این تصمیمات دارای ثبات باشد و تولیدکننده و صادرکننده بتواند بر اساس آن برای آینده کار خود پیش‌‌بینی کند.
رئیس‌جمهور به نقش ارتقای کیفیت در بازاریابی بهتر کالاهای تولیدی اشاره کرد و اظهار داشت: انتفاع و سود بردن باید در سایه ارائه یک کار با کیفیت باشد. افزایش صادرات به افزایش تولید و در نتیجه به رشد اقتصادی منجر خواهد شد و این چرخه در گرو تولید با کیفیت است.
آیت‌الله رئیسی با تأکید بر اینکه ملت ایران همانگونه که در جنگ تحمیلی سرافراز شد، در جنگ تحریمی نیز با میدان‌داری فعالان اقتصادی و تولیدکنندگان پیروز و سرافراز خواهد شد، تصریح کرد: ما تا همین جا هم به اعتراف خود دشمنان که رسماً اعلام کردند در اعمال سیاست فشار حداکثری به ایران مفتضحانه شکست خوردند، پیروز شده‌ایم و باید این مسیر ادامه پیدا کند.
لزوم تنوع‌بخشی به راهکارهای بازگشت ارز صادراتی
رئیس‌جمهور با بیان اینکه تمرکز دولت باید بر مقررات‌زدایی و اصلاح مقررات دست و پاگیر پیش‌پای صادرکنندگان باشد، به اعلام آمادگی نمایندگان مجلس برای اصلاح برخی قوانین مثل تعهدات ارزی اشاره و خاطرنشان کرد: در دوره حضور خود در قوه قضائیه نیز تأکید داشتم که باید برای ارتقای سطح همکاری و نقش‌آفرینی صادرکنندگان در عرصه پیشرفت اقتصادی کشور سازکارهای مناسب ایجاد شود. نباید صادرکننده‌ای را که امروز تشویق می‌کنیم، فردا به‌خاطر ارزی که بازنگردانده است متهم کنیم. این روا نیست، بلکه باید سازکاری ایجاد کنیم تا ببینیم حرفش چیست و چرا ارز را بازنمی‌گرداند و مشکلش چیست و بعد تلاش کرد تا مشکلش رفع شود.
رئیسی با تأکید بر لزوم تسهیل صادرات کالا و تأمین منابع ارزی کشور از درآمدهای حاصل از آن گفت: صادرات کالا و بازگشت ارز حاصل از آن باید یک سازکار صحیح و شفاف داشته باشد و همه باید برای تکمیل این سازکار و تنوع‌بخشی به راه‌های بازگشت ارز حاصل از صادرات کالا به کشور تلاش کنند.
 دیپلماسی سیاسی در خدمت دیپلماسی اقتصادی
رئیس‌جمهور با اشاره به توانمندی‌های کشور در زمینه صادرات خدمات فنی-مهندسی و نیز گردشگری از جمله در بخش سلامت افزود: جلوگیری از خام‌فروشی باید از محورهای تلاش‌های ما باشد. باید در بازارهایی که مزیت ویژه داریم ارزش‌افزوده را جدی گرفت و عقب‌ماندگی‌ها در این زمینه را سریع‌تر جبران کرد. برای این منظور باید دیپلماسی سیاسی در خدمت دیپلماسی اقتصادی باشد. دغدغه اول همه دیپلمات‌های ما باید مسائل اقتصادی باشد. نقش دیپلماسی باید در رشد یافتگی کشور دیده شود.
آیت‌الله رئیسی بر لزوم متنوع‌سازی و تسهیل روش‌های برگشت ارز حاصل از صادرات تأکید کرد و اظهار داشت: حالا که مجلس هم آمادگی دارد قوانین این عرصه را اصلاح کند این همکاری زودتر انجام شود. شورای عالی صادرات با فواصل کوتاه‌تر تشکیل شود و تصمیمات لازم را اتخاذ کند تا این اقدامات پیام‌ها و سیگنال‌های خوبی به تولیدکننده و صادرکننده ارسال کند.
 افزایش صادرات نشانه قدرت اقتصادی
رئیس‌جمهور با اشاره به فعال شدن دفاتر تجاری در برخی کشورهایی که در یکسال گذشته به آنها سفر کرده است، تصریح کرد: ظرفیت‌ها و توانمندی‌های تولیدی کشور از سوی این مراکز و دفاتر تجاری به کشورهای هدف معرفی می‌شود.
رئیسی در بخش دیگری از سخنانش به تدوین برنامه هفتم توسعه و لحاظ جایگاه شایسته به موضوع تجارت و صادرات در آن اشاره کرد و گفت: افزایش کمی و کیفی صادرات نشانه قدرت اقتصادی و البته خوب عمل کردن بخش‌های سیاسی کشور است. رئیس‌جمهور همچنین به فعال شدن بازارچه‌های مرزی اشاره کرد و افزود: فعال شدن این بازارچه‌ها به توسعه تجارت کمک می‌کند، اما فعالیت این بازارچه‌ها باید قانونمند شود.
او به ارائه بسته‌ای از سوی وزیر صمت برای رفع مشکلات تجاری در کشور و پیگیری آن از سوی معاون اقتصادی رئیس‌جمهور در ستاد هماهنگی اقتصادی دولت اشاره کرد و اظهار داشت: اگر چه این گام نهایی در این زمینه نبود، اما گام خوبی بود و خیلی از صادرکنندگان از آن خرسند شدند.
رئیس‌جمهور تصریح کرد: امروز مجلس و دولت و تمامی بخش‌های کشور به تبعیت از بیانات رهبری معظم انقلاب اسلامی برای افزایش و رونق تولید در کشور، افزایش و رونق صادرات بویژه صادرات غیرنفتی مصمم هستند و همه بخش‌های مرتبط باید حمایت و نظارت از تولید و صادرات را پیشه خودشان کنند به نحوی که صادرکننده احساس کند که کاملاً مورد حمایت است. 
رئیسی با تشکر از همه فعالان اقتصادی، تولیدکنندگان و صادرکنندگان خاطرنشان کرد: تلاش شما تاکنون نتایج خوبی داشته و ثمرات آن کاملاً قابل احساس است. بنده به‌عنوان مسئول دولت از شما درخواست دارم که تلاش خود را مضاعف کنید. امروز همه کسانی که آمار و ارقام را می‌شناسند، می‌بینند که وضعیت با گذشته تفاوت پیدا کرده است و یقین دارم با اراده و پیگیری شما وضعیت و شرایط حتماً متفاوت‌تر خواهد شد. 
رئیس‌جمهور گفت: خواست رهبری از همه ما، از بنده به‌عنوان طلبه خدمتگزار شما و از شما کارآفرین و فعال اقتصادی، تولیدکننده و صادرکننده آن است که کاری مضاعف در کشور صورت بگیرد. آنچه انجام شده خیلی خوب است، اما با تلاش شما و پشتیبانی بخش‌های مرتبط، امکان تحقق رشد اقتصادی بیشتر، تولید بالاتر، صادرات بیشتر و برتر وجود دارد.

برش
وزیر صمت: تراز تجاری کشور سال ۱۴۰۲ مثبت می‌شود
سیدرضا فاطمی امین، وزیر صنعت، معدن و تجارت تجارت در مراسم روز ملی صادرات با اشاره به روند رو به رشد صادرات در مقابل واردات و کاهش اختلاف این دو، گفت: با ادامه روند فعلی سال آینده تراز تجاری کشور مثبت می‌شود.
او با بیان اینکه کشورهای مختلف صادرات را برای واردات انجام می‌دهند، خاطرنشان کرد: هر کشوری واردکننده کالاهایی است که یا در کشور خود ندارد و یا توان تولید آن را ندارد و برای این واردات به پول نیاز دارد؛ بنابراین برای کسب پول مورد نیاز، به سراغ صادرات می‌روند.
وزیر صمت تصریح کرد: واردات سال گذشته ۵۲ میلیارد و صادرات غیرنفتی ۴۷ میلیارد دلار بود و امسال در ۶ ماه ابتدایی این اختلاف به ۲ میلیارد دلار رسید و بزودی برای سال آینده این اختلاف از وضعیت منفی خارج و مثبت خواهد شد. 
او کارکرد دیگر صادرات را افزایش توان قدرت کشور عنوان کرد و افزود: این افزایش قدرت اما با خام‌فروشی ایجاد نمی‌شود، برای مثال صادرات سیمان اعتبار و قدرت برای کشور ندارد اما فروش تجهیزات پزشکی، داروهای با فناوری بالا و صنایع پیچیده عامل قدرت و اعتبار کشور در سطح بین‌المللی می‌شود.
 صادرات 75 میلیارد دلاری هدف‌گذاری شد
او در خصوص هدف صادرات گفت: تا پیش از این هدف ارز‌آوری بود اما با مثبت شدن تراز تجاری هدف اصلی تغییر کرده و صادرکننده باید برای ایجاد اعتبار و قدرت ایران در دنیا صادرات انجام دهد. 
فاطمی‌امین تأکید کرد: هدف‌گذاری رسیدن به ۷۵ میلیارد دلار صادرات غیر نفتی بر همین اساس بود و کیفیت کالای صادراتی اهمیت داشت. در دنیا شاخصی به نام پیچیدگی وجود دارد که به فناوری ساخت کالا مرتبط می‌شود، هرچه کالای تولید شده فناوری پیچیده‌تری داشته باشد، شاخص پیچیدگی هنگام صادرات افزایش می‌یابد. خوشبختانه این شاخص جهانی که ۱۵ سال پیش برای ما رتبه بالای ۱۰۰ بود، سال قبل به ۶۵ رسید و سال ۱۴۰۴ به زیر ۴۰ خواهد رسید. او با اشاره به اینکه دانش مولد خود را در صادرات نشان خواهد داد گفت: در این زمینه دولت نقش حمایتگری و نظارت دارد و برای فراهم کردن زیرساخت‌های تجارت که همانا ایجاد روابط سیاسی و بین‌المللی و توسعه زیرساخت‌های لجستیک و انتقال پول است فراهم کند. وزیر صمت تأکید کرد: در حوزه روابط سیاسی اقدامات بزرگی صورت گرفت که نمونه آن توافقنامه تجارت آزاد اوراسیا و پیمان شانگهای بود. اوراسیا ۱۷۰ میلیون جمعیت و بازار ۸۰۰ میلیون دلاری دارد. در خصوص شانگهای هم که اعضای آن یک‌چهارم خشکی دنیا، ۴۰ درصد جمعیت دنیا، یک سوم رشد اقتصادی را به خود اختصاص داده‌اند، بزرگترین مصرف و تولیدکنندگان دنیا هستند. فاطمی‌امین تصریح کرد: مزیت اصلی ما در اوراسیا این است که بزرگترین رقبای تجاری ما در این بازار، عضو پیمان نیستند. به گفته فاطمی امین، در اجلاس پیمان شانگهای رئیس‌جمهور پیشنهاد حذف دلار و یورو و جایگزینی پول‌های ملی و توسعه زیرساخت‌های لجستیکی را مطرح کرد که با استقبال اعضا همراه شد.
 بازارهای مغفول را زنده کردیم
وزیر صمت با اشاره به مشکلات صادراتی سال‌های قبل گفت: امروز ما بازارهای بکر و مغفول مانده مانند آفریقا را زنده کردیم و برخلاف گذشته تجارت خود را به جایی گره نزدیم که دستاوردی نداشته باشد. 
او به رشد اقتصادی واحدهای تولیدی کشور اشاره کرد و افزود: در ۳ ماه ابتدایی امسال رشد اقتصادی حوزه صنعت ۵.۱ درصد بود در حالی‌که شاخص بنگاه‌های صنعتی داخل بورس با تولید ۵۰ درصد تولیدات کشور در خرداد رشد ۲.۵ درصدی، در تیر ۵.۸ درصدی در مرداد ۶.۷ درصدی و در شهریور ۶.۵ درصدی داشتند که کم‌نظیر و بی‌سابقه است.


برش
معاون وزیر صمت خبر داد: حضور ایران در بازارهای جدید
علیرضا پیمان پاک، رئیس سازمان توسعه تجارت در مراسم روز ملی صادرات گفت: بعد از هشت سال مراسم روز ملی صادرات با حضور رئیس‌جمهور برگزار و این مسأله باعث رونق این مراسم شد چرا که او راهکارهای قابل پیگیری برای جهش و تحول در حوزه صادراتی در سازمان توسعه تجارت را در این مراسم ارائه کرد. 
او با بیان اینکه پس از مراسم روز ملی صادرات در سال گذشته، رئیس‌جمهور دستوراتی را در قالب هم‌اندیشی با صادرکنندگان مطرح کرد، افزود: این دستورات پیگیری شد و نتایج مثبتی هم به همراه داشت. 
رئیس سازمان توسعه تجارت ایران درباره وضعیت توسعه تجارت کشور و اقدامات و راهکارهای قابل پیگیری در زمان باقیمانده دولت سیزدهم برای جهش و تحول در حوزه صادراتی، اظهار داشت: این اقدامات در دو بخش پیگیری می‌شود که یکی از مهم‌ترین بخش‌ها، مسائلی در مورد مانع‌زدایی بود. او ادامه ‌داد: در خصوص مانع زدایی، تصمیم‌ها و سیاست‌هایی را که مانع جدی بر سر راه توسعه صادرات و تجار بود برطرف کردیم. در خصوص مشکلاتی که بازگشت ارز ایجاد کرده بود با روش‌های مختلف از جمله واردات در قبال صادرات در همه گروه‌های کالایی -جز چند گروه محدود- تسریع در اعاده و کاهش قوانین متزاحم توانستیم راه را برای تجار باز کنیم. پیمان‌پاک با بیان اینکه در این مسیر سازمان توسعه تجارت برنامه‌های خود را هدفمند به اجرا درآورد، تأکید کرد: این هدفمندی را در حضور در نمایشگاه‌های بین‌المللی مانند نمایشگاه مسکو و اعزام و پذیرش هیأت‌های تجاری اجرا کردیم که دستاوردهای خوبی داشت. برای سال ۲۰۲۳ هم برنامه کامل نمایشگاهی و حضور هدفمند در این نمایشگاه‌ها آماده شده است.
حضور در بازارهای بکر و نوظهور
او با اشاره به حضور ایران در بازارهای بکر و نوظهور مانند آفریقا، اوراسیا و جنوب شرق آسیا، افزود: از ابتدای سال تا امروز ۴۰ هیأت تجاری از آفریقا به ایران آمدند و هفته آینده نیز ۳۱ مدیر خرید از شرکت‌های بزرگ روسیه و بلاروس به تهران می‌آیند تا توافق‌های مهمی انجام شود. معاون وزیر صمت با اشاره به اقداماتی که در حوزه رفع موانع پولی و بانکی و لجستیکی انجام شده، یادآور شد: با توافقنامه‌های تجاری مانند اوراسیا که مغفول مانده بود و در دولت سیزدهم پیگیری و به نتیجه رسیده است، می‌توان بازارهای جدید را با قابلیت رقابت برای کالای ایرانی ایجاد کرد. توافق‌های تجاری با اندونزی، پاکستان، ترکیه و سایر کشورهای دیگر نیز در حال انجام و احیا است.
ساخت کریدور سبز گمرکی
او به ایجاد خطوط کشتیرانی، توسعه لجستیک و ساخت کریدور سبز گمرکی اشاره و تأکید کرد: کریدور سبز تجربه خوبی بود که در مورد سایر کشورها نیز اجرا خواهد شد. امروز صندوق ضمانت صادرات با ۱۰ کشور موافقتنامه دارد تا با جایگزینی ال‌.سی بتواند ضمانت‌نامه و بیمه‌نامه‌های مدنظر را صادر کند. با اصلاح روابط توانستیم ارز را با کمترین هزینه و بالاترین سرعت در منطقه مبادله کنیم. همچنین ۳۰۰ اقدام زیرساختی توسط سازمان توسعه تجارت، وزارت صمت و وزارت خارجه انجام و پیگیری شده است.


برش
راهکار20 گانه دولت سیزدهم در افزایش تجارت
​​​​​​​سیاست تجاری کشور با روی کار آمدن دولت سیزدهم تغییر کرد و همین اتفاق سبب شد که پایان سال 1400، تجارت کشور نسبت به سال 1399 و بعد از مدت‌ها کاهش حدود 38 درصد افزایش پیدا کند. همچنین در 6 ماهه سال‌جاری در مقایسه با سال گذشته رشد 13 درصدی به دست آمده است. حال سؤال این است که چرا دولت‌های گذشته نتوانستند تجارت کشور را افزایش دهند اما دولت سیزدهم با وجود شدیدترین تحریم موفق شد؟ در ادامه به دلایل و چرایی افزایش تجارت پرداخته شده است.
1. توجه دولت به بازارهای مستقل و نوظهور (در سال 1400 رشد 100 درصدی صادرات به کشورهای قاره آفریقا ثبت شده و در 6 ماهه سال‌جاری در مقایسه با سال گذشته، افزایش 50 درصدی در این بخش کسب شده است)
2. اطمینان‌بخشی به تجار برای حضور ماندگار در بازار کشورهای مختلف و پیمان‌های چندجانبه همچون اوراسیا
3. احیای توافق‌هایی که در دولت گذشته فراموش شده بود (تجارت ترجیحی با اندونزی برای ۱۶ سال کنار گذاشته شده بود که اکنون فعال شده است)
4. تسهیل در برگشت ارز صادراتی و حمایت از صادرکنندگان
5. واردات در برابر صادرات برای کلیه گروه‌های کالایی منهای مواد پتروشیمی، فلزات و محصولات فولادی
6. فعال کردن عملیات تهاتر با کشورهای مختلف
7. پررنگ شدن نقش دیپلماسی دولت در تجارت بین‌الملل و روابط بین‌الملل
8. رفت‌وآمد هیأت‌های بلندپایه و بخش خصوصی ایران به کشورهای مختلف
9. پذیرش مناسب و هدفمند هیأت‌های تجاری و سرمایه‌گذاری
10. فعال کردن تشکل‌ها و مشورت با آنها
11. افزایش تعداد رایزنان اقتصادی و تجاری ایران در نقاط مختلف جهان
12. ارتباط کانال‌های پولی مشترک و مبنا قرار دادن مبادلات پولی دو‌جانبه
13. فعال کردن صندوق ضمانت صادرات ایران با 10 الی 12 کشور
14. پرهیز از تصویب قوانین جدید و متضاد با تجارت و همچنین رفع موانع مهمی که بر سر راه صادرکنندگان و تجار است
15. اصلاح قوانین و بخشنامه‌های دولت گذشته
16. استفاده از رمزارزها و توجه به تجارت نوین
17. شکل‌گیری همکاری و تولیدات مشترک در کشورهای صادراتی
18. تأمین و تسهیل در واردات مواد اولیه تولید
19. تولید با هدف صادرات
20. ارتقای سطح استانداردهای تولیدات داخل