روزنامه آرمان امروز
1401/08/23
دوباره پاییز ، دوباره خفگی
اسماعیل کهرم ،کارشناس محیط زیست: کجای ایران شبیه سوئیس است که قانون هوای پاک ما، کپی کاملی از طرح آنهاست حميد رضا خالديآرمان امروز: با وجود گذشت پنج سال از تصويب قانون هواي پاک هنوز اين قانون عملاً نتوانسته هيچ تأثيري در کاهش آلودگي خوا داشته باَشد و. کماکان با فررسيدن روز‌هاي سرد سال شاهد افزايش چشمگير آلودگي هوا هستيم. ديروز يکي از همان روز‌هايي بود که به دليل افزايش شاخص‌هاي آلاينده در تهران، وزات بهداشت حتي تردد در سطح شهر را براي گروه‌هاي حساس جامعه ممنوع کرده بود. وضعيتي که باعث شد تا برخي از مديران سياسي و شهري نيز مانند تمام سال‌هاي گذدشسته لب به اعتراض باز کنند و خواستار اجراي قانون هواي پاک شوند. ازسويي کارشناسان دليل ناکارآمدي اين طرح را کپي‌برداري ناقص آن از روي طرح‌هاي کشور‌هاي مترقي بيان مي‌کنند. براي همين به نظر مي‌رسد بعيد باشد اظهار نظر‌هاي تبليغاتي مسولان و طرحي کپي‌برداري شده، بتواند گره‌اي از مشکلات آلودگي هوا باز کند يا حداقل منجر به اجراي قانون هواي پاک شود! روز گذشته تداوم پايداري جوي و عدم وزش باد مؤثر در طول روزچنان باعث تجمع آلاينده‌ها شد که وزارت بهداشت را برآن داشت تا با صدور اطلاعيه‌اي از شهروندان گروه‌هاي حساس بخواهد تا در سطح شهر تردد نداشته باشند. ضمن آنکه از ورزشکاران نيز خواسته شد تا در فضاي باز ورزش نکنند.
داريوش گل‌عليزاده - سرپرست مرکز ملي هوا و تغيير اقليم سازمان حفاظت محيط زيست - به تکاليف قانون هواي پاک اشاره مي‌کند و مي‌گويد: تکاليف اصلي قانون هواي پاک براساس نظر نخبگان و افراد باسابقه به اين شرح است. اول بحث اسقاط وسايل نقليه فرسوده که حدود 10. 9 درصد، استانداردسازي سوخت مصرفي وسايل نقليه حدود 10. 8 درصد، بهينه‌سازي مصرف سوخت خانگي و صنايع 10. 5درصد، توسعه و نوسازي ناوگان حمل و نقل عمومي 9. 2 درصد، تأمين مالي و ارزيابي عملکرد مبتني بر بودجه 7. 2 درصد و تجهيز نيروگاه‌ها به سيستم‌هاي کنترلي 7. 2 درصد، توسعه انرژي‌هاي تجديدپذير 6. 1 درصد و استانداردسازي سوخت مصرفي نيروگاه‌ها 5. 9 درصد سهم در آلودگي هوا داشته‌اند.
لزوم اجراي قانون هواي پاک
حسين شهيدزاده- مشاور معاون حمل و نقل ترافيک و مديرعامل سابق شرکت کنترل کيفيت هواي تهران- بر لزوم اجراي قانون هواي پاک تأکيد مي‌کند و مي‌گويد: احتمال قريب به يقين عمده‌ترين دليل عدم اجراي قانون هواي پاک بار اقتصادي آن است چراکه متوليان اجراي اين قانون نگران وضع اقتصادي مردم هستند که با خودرو‌ها و موتورسيکلت‌ها امرار معاش مي‌کنند مانند پيک‌هاي موتوري يا رانندگان تاکسي‌هاي اينترنتي. در واقع اجراي اين قانون ممکن است مشکلات اجتماعي را به‌وجود بياورد. شهيدزاده قانون هواي پاک را بسيار قانون پيشرو و خوبي مي‌داند و اظهار مي‌کند: اجراي اين قانون مي‌تواند به کاهش آلودگي هواي تهران کمک کند بنابراين براي اجراي آن بايد به افرادي که توان مالي کافي براي کاهش آلايندگي وسيله نقليه خود يا تعويض آن با وسيله نقليه کم آلاينده را ندارند وام‌هاي مناسبي از جانب دولت داده شود و مردم از درآمد ايجاد شده برايشان قسط وام‌ها را پرداخت کنند. با اين روش خودرو‌ها و موتورسيکلت‌ها ديگر آلاينده ندارند.
قانون هواي پاک به کجا رسيده است؟
باتوجه به اينکه قانون هواي پاک براساس ماده 2، سازمان محيط زيست را موظف به انجام اقداماتي کرده است گل‌عليزاده اضافه مي‌کند: طبق ماده 2 قانون هواي پاک، سازمان حفاظت محيط زيست ناظر بر حسن اجراي اين قانون است بنابراين براي تقويت ارزيابي عملکرد دستگاه‌ها، سامانه‌اي طراحي شده است که در سال گذشته آن را توسعه داده‌ايم و استاني شده است. کليه تکاليف دستگاه‌هاي مکلف را در اين سامانه بارگذاري کرديم، دستگاه‌ها وظايف خود را در اين سامانه مطالعه کردند. در ادامه اقدامات را مستندسازي کردند که صحت‌سنجي شد و در اختيار دولت و دستگاه‌هاي نظارتي قرار گرفت. يکـي از دغدغه‌هـاي هميشگي در اجـراي قانـون هـواي پاک، عدم تأمين منابع مالي براي اجراي بند‌هاي اين قانون اسـت که به گفته علي سلاجقه - رئيس سازمان حفاظت محيط زيست - در راستاي اجراي قانون هواي پاک با وزير کشور جلسات زيادي داشته‌ايم و در نهايت موفق به دريافت 62 حکم به مبلغ 50 هزار ميليارد تومان شده‌ايم که 28 حکم براي منابع متحرک، هشت مورد مربوط به منابع ساکن و 26 حکم مربوط به برنامه‌هاي عمومي بود و بر اساس آن دستگاه‌هاي متولي مشخص و وظايف آن‌ها نيز تعيين شده است. در اين راستا وظيفه هر دستگاه، زمان اجرا، روش کار و محل تأمين اعتبار به‌طور کامل ديده و دستگاه قضايي نيز وارد کار شده است. تاکنون 35 حکم نهايي شـده است. سامانه نظارت بر اجراي قانون هواي پاک به بهره‌برداري رسيده است و با استفاده از اين سامانه کار پايش اجراي اين احکام را انجام مي‌دهيم. اما يکي ديگر از ملزومات اصلي اجراي قانون هواي پاک همکاري قوه قضاييه با اين طرح است تا برخورد با متخلفان در اين عرصه، به نحوي قابل قبولي اجرايي شود. به گفته گل‌عليزاده در جلسه اخير رئيس سازمان حفاظت محيط زيست با رئيس قوه قضائيه سازمان محيط زيست مکلف شد در راستاي اجراي قانون هواي پاک مستندات خود را در اختيار سازمان بازرسي قرار دهد. در پي اين موضوع اتفاقات خوبي رخ داده است و با کليه دستگاه‌ها مديران قبلي و جديد درباره عملکرد و برنامه‌ها نشست‌هايي را برگزار کرده است.
رئيس سازمان محيط زيست معتقد است: تاکنون در اجراي اين قانون قصور بسياري انجام شده است و دستگاه‌ها به وظايف خود عمل نکرده‌اند. دولت سيزدهم وقتي شروع به فعاليت کرد، نشست‌هاي خيلي مفصلي با دستگاه‌هاي اجرايي برگزار شد و معاون رئيس جمهوري به عنوان رئيس کارگروه ملي هواي پاک اين بحث را به وزير کشور سپرد و به‌طور مرتب با سازمان‌هاي اجرايي نشست‌هاي مفصلي برگزار مي‌شود و در اين جلسات تکاليف همه سازمان‌ها به‌طور منظم احصا و ميزان عملکرد دستگاه‌ها به درصد بررسي شده است که کدام دستگاه‌ها چند درصد به وظايفشان عمل کردند. به گفته سلاجقه بايد يک برنامه خوب مدون واين برنامه بايد عملياتي شود که در قالب 62 حکمي که گرفت، شروع عمليات در آن مشخص است؛ يعني حکمي که درباره آلاينده‌هاي متحرک، خودرو‌هاي فرسوده و در زمينه‌هايي که دستگاه‌ها درآن تکليف دارند در قالب 69 حکم احصا شد که هرکدام از دستگاه‌ها در کدم بخش وظيفه دارند. اما نکته قابل توجه اين است که تا کنون براي عدم اجراي قانون هواي پاک دستگاه‌ها بحث اعتبارات را به ميان آورند.
قانون کپي شده
اسماعيل کهرم فعال محيط زيستي و مشاور سازمان محيط زيست، در گفت و گو با آرمان امروز اما، دليل ناکارآمدي طرح قانون هواي پاک را در کپي‌برداري ناشيانه آن از طرح‌هاي خارجي دانسته و گفت: واقعيت اين است که احتمالاً اين طرح نيز مانند اکثر طرح‌هاي ديگر، پشت در‌هاي بسته و توسط افرادي تدوين شده که جنبه‌هاي اجرايي آن را در نمي‌گيرند. در کشور‌هايي مانند انگلستان، سوئيس و فرانسه و... ، از ابزار‌هاي بين المللي و ديپلماسي براي کنترل آلودگي هوا استفاده مي‌کنند درحاليکه ما در کشورمان اين ابزار را نداريم. براي همين هميشه طرح‌هايي انچنيني در مرحله اجرا، لنگ مي‌زند!
کهرم در توضيح چرايي ناکارآمدي اجراي اين طرح در ايران گفت: مثلاً فرض کنيد مي‌خواهند کارخانه دودزايي با 500-600 نفر پرسنل را تعطيل کنند. ازآنجاييکه اين کارخانه حداقل نان‌آور 2 تا 3 هزار خانواده است بلافاصله سروصداي مخالفان بلند مي‌شود که چرا بايد کاري کنيم که 2-3 هزار نفر بيکار شوند؟ يا مثلاً وقتي مي‌خواهند براي يک مرکز زباله سوزفيلتر را نصب کنند، آنقدر گران است يا تهيه آن آنقدر مشکل است که ترجيح مي‌دهند از خير آن بگذرند. اين فعال زيست محيطي در بخش ديگري از سخنان خود گفت: همه اين موارد دست به دست هم مي‌دهند تا قانون هواي پاک به شکلي ناقص اجرا شود و در عوض ناسا خبر از تشکيل ابري 5 کيلومتري برفراز جنوب پايتخت بدهد. در عوض شهردار تهران که اتفاقاً خودش هم دکتر است بيايد و ناسا را دروغگو بخواند. درحاليکه ناسا هيچ وقت آبرو و حيثيت خود را بر سرچنين چيزي به خطر نمي‌اندازد. وي با تأييد احتمال ايجاد گاز متان توسط مرکز آراد کوه گفت: اصولاً دفن زباله به مرور زمان مي‌تواند باعث ايجاد گاز متان شود کمااينکه در سيبري و در محلي که زباله‌ها دفن مي‌شدند وقتيکه فندک روشن مي‌کردند گاز متان متصاعد شده، اتش مي‌گيرد. بنابراين احتمال آنکه آراد کوه منبع تشکيل اين ابرمتاني باشد کاملاً محتمل است. من قانون هواي پاک سويس را خوانده‌ام. مي‌توانم ادعا کنم که قانون هواي پاک ما، کپي کاملي از همان طرح است! بنابراين نبايد انتظار داشته باشيم که قانون هواي پاک نه در 5 سال که حتي در 25 سال آينده نيز، بتواند گره آلودگي هواي پايتخت را حل کند!
سایر اخبار این روزنامه
دعا و مناجات 3 ساعته رهبر معظم انقلاب اسلامی
توافق به شرط
دهه هشتادی‌ها ی معترض فرزندان نسل خاموش
رونمایی از تدابیر مقام معظم رهبری در سیستان و بلو چستان
فیلترینگ در ایران، مجازات جمعی ایرانیان!
استقلال ترکیه لرزید
الزام استفاده از «دیپلماسی خوب»
فضای ابری ، گفت‌وگوی بین‌نسلی را برنمی‌تابد
پشت قاب سامورایی ها قلب ایرانی می تپد
صدر اعظم فراموش کار
دوباره پاییز ، دوباره خفگی
صدور احکام اولیه دادگاه ناآرامی‌های اخیر در تهران
