تکرار اشتباهات آلودگی هوا

محمد درویش
از بین منابع متحرک هم سهم خودروهای سواری و موتورسیکلت‌ها در تولید آلاینده‌های گازی ۵۹.۲ درصد و در تولید ذرات معلق، ۲۴درصد است. طبق آمارها تهران از سال ۱۳۹۶ تا ۱۴۰۰ از مجموع ۱۸۲۶ روز، تنها ۳۶ روز هوای پاک را تجربه کرده و در سال 1401 از ابتدای سال تا پایان آبان ماه فقط دو روز هوای پاک داشته است و این یعنی فاجعه و تکرار اشتباهات عوامل بروز دهند فاجعه!. به نظر می‌رسد دو مولفه مهم در این شرایط موثر بوده‌اند: نخست دلیل ناتوانی ناوگان حمل و نقل عمومی، و بسیاری از شهروندان ترجیح دادند به‌‌رغم میل باطنی از خودروهای شخصی خود استفاده کنند؛ عاملی که سبب شد در سال جاری همچنان با معضلی به نام ترافیک و هدررفت وقت شهروندان روبه‌رو باشیم. دوم اینکه دلیل تحریم‌ها کیفیت تولید گازوییل و بنزین کاهش یافته - موضوعی که دستکم در مورد گازوئیل مورد تایید سازمان حفاظت محیط‌زیست هم هست - که سبب‌ افزایش بار آلایندگی را فراهم کرده است.
 در کوتاه‌مدت دولت موظف است گاز مورد نیاز نیروگاه‌ها و مراکز صنعتی را فراهم کرده و اجازه مصرف مازوت، به‌ویژه در شرایط وارونگی هوا - اینورژن - را نداده و شهرهایی که شاخص آلودگی آنها از ۱۵۰ می‌گذرد را تعطیل اعلام کند.
در میان‌مدت باید به تقویت ناوگان حمل و نقل عمومی، افزایش خطوط مترو و تعداد واگن‌ها، نوسازی اتوبوس‌ها و مینی‌بوس‌ها و اضافه‌کردن ون‌ها اقدام کرده و در تغییر مبلمان شهری از خودرومحوری به بوم‌محوری - اکومحوری - شتاب بخشد. در درازمدت باید به سمت تغییر ماهیت استحصال انرژی و برق مطابق مفاد برنامه‌های پنج‌ساله حرکت کرده و به جای نیروگاه‌های حرارتی و برق‌آبی از انرژی خورشیدی، بادی و زمین‌گرمایی برق تولیدکنیم.
یادمان باشد: رسانه ملی کشور هم با تولید و پخش کلیپ‌های جذاب و کوتاه می‌تواند به شهروندان آگاهی دهد که با کاهش دمای منازل و استفاده از تن‌پوش‌های گرم‌تر، کاهش تولید زباله و تفکیک زباله در مبدا - فرآیند سوزاندن و دفن زباله در کلان‌شهرها خود در شمار مولفه‌های افزایش‌دهنده آلایندگی هواست - استفاده از دوچرخه در شرایطی که شاخص آلودگی کمتر از ۱۵۰ است و نیز توقف عملیات ساختمانی و بخصوص تخریب خانه‌های کلنگی و گودبرداری در کاهش بار آلایندگی شهر خود، موثرتر و مسئولیت‌پذیرتر رفتار کنند.


رئیس کمیته محیطزیست یونسکو