امنیت انرژی چین در دست ایران

احمد دستمالچیان سفیرسابق ایران در لبنان  عربستان و امارات متحده عربی مدتی است که توجه به شرق را در دستور کار سیاست خارجی خود قرارداده‌اند. این اقدام دلایل متفاوتی خواهد داشت. از جمله اینکه آمریکا در دوران افول به سر می‌برد و این دو کشور و مخصوصا عربستان برای بر طرف کردن نیازهای خود مجبورند که نگاه به شرق شامل روسیه، چین و هند را در دستورکار قرار دهند تا بتوانند توازن و بالانسی را در روابط خود با غرب و شرق عالم در دستور کار قرار دهند. درگذشته عربستان تمام تخم‌مرغ‌های خود را در سبد غرب و به خصوص آمریکا گذاشته بود و آمریکا در برابر نفتی که از عربستان می‌گرفت، امنیت خلیج فارس را تامین می‌کرد. ضمن اینکه آمریکا برخی کالاها و اقلام اساسی عربستان را تامین می‌کرد اما در حال حاضر به دلیل دوران افول نظام بین‌الملل به رهبری غرب و همچنین افول هژمون آمریکا به وجود آمده است آمریکا دیگر نمی‌تواند آن نقش اساسی و تعیین کننده‌ای که در سابق برای این کشورها یعنی کشورهای عربی داشت را ایفا کند و حتی در حال حاضر هم داشته باشد. از این جهت است که عربستان و سایر کشورهای خلیج‌فارس هم نگاه به شرق را در دستور کار خود قرار دادند. عربستان رابطه خود را با چین برای اخذ امتیازات بیشتر از آمریکا تنظیم می‌کند. در حقیقت بن‌سلمان مانور دیپلماسی گسترده‌ای را انجام می‌دهد برای اینکه بتواند آمریکا را که در دوران بایدن کم توجه به عربستان است را به ریاض جلب کند. البته تلاش دارد دموکرات‌ها را در انتخابات آینده با صرف هزینه در هم بشکند. زیرا بن‌سلمان دموکرات‌ها را مانع اصلی حاکمیت خود می‌داند.  چین از این فرصت به وجود آمده برای ایجاد توازن در خاورمیانه به خوبی و زیرکی استفاده می‌کند تا حضور قوی‌تر و محکم‌تر خود در محیط بسیار پر اهمیت خاورمیانه و خلیج فارس تضمین کند تا بیش از گذشته بتواند جای خالی خود را در این منطقه پر کند اما اینکه این رابطه یعنی رابطه عربستان و چین باعث تضعیف رابطه با چین و ایران خواهد شد!؟ به نظر نمی‌آید چنین باشد زیرا هیچگاه در سیاست خارجی چین طی سالیان گذشته چنین موردی وجود نداشته است. یعنی هیچ‌گاه چین شریکی را فدای شریک دیگر خود نمی‌کند بلکه تلاش می‌کند یک همپوشانی برای خود ایجاد کند و به نحو مقتضی از جایگاه خود در خاورمیانه استفاده نماید. چین اگر رابطه سنتی و قدیمی با ایران دارد، به دلایلی است که ایران منافع ملی چین را تأمین می‌کند. این نکته بسیار مهم است که تهران از نظر امنیت برای چین بسیار پراهمیت است و سر این امنیت هم در دست ایران است و نمی‌تواند بدون ایران در منطقه حضور موثر و با امنیت داشته باشد لذا شریک راهبردی و اصلی که از قدیم برای چین در منطقه وجود داشته، ایران است. این در حقیقت یک نوع پرکردن ظرفیتی است که آمریکا در منطقه خالی می‌کند و چینی‌ها می‌خواهند جای آمریکایی‌ها را در منطقه بگیرند. درحقیقت نوعی رقابت بسیار تنگاتنگ و فشرده‌ای است که بین آمریکا و چین در منطقه در حال صورت گرفتن است و چین قصد دارد این سنگرها را یک به یک فتح کند و اجازه ندهد که نبود آمریکا در منطقه کشور ثالثی جایگاهی برای خود بتراشد. این منطقه بازار بسیار مناسبی برای چین به‌همراه دارد که این بازار از نظر چین مطلوب است و نباید به کشور دیگری تعلق گیرد اما نکته مهم این است که چین به صورت جدی می‌داند که خاورمیانه بدون ایران برای او مکان مناسبی نیست و امنیت این منطقه حتی به منظور سرمایه‌گذاری چین در کشورهای آن با لحاظ کردن ایران، میسر است.