پا برهنه در برزخ «بهشت»

آرمان امروز- رها معيري: کارتن خواباني که جانشان در فصل سرما تهديد مي‌شود؛ آنها درست بيخ گوشمان هستند. مساله بغرنجي که در صورت کوتاهي مسئولان فاجعه آفرين خواهد بود. البته بايد بگوييم که از زمان تاسيس گرمخانه‌ها ديگر شاهد مرگ دسته جمعي کارتن خوابان نيستيم، اما چون آمار دقيقي از آنها در دست نيست، همين مساله بر شدت تلخي ماجرا مي افزايد، زيرا هنوز معدود افراد بي سرپناه و معتادي وجود دارند که با مرگ در سرما دست و پنجه نرم مي‌کنند و هر لحظه امکان دارد صفحات حوادث از اخبار تلخ آنها  پر شوند؛ مرگي که جاي اعتياد ناشي از يخ زدگي کارتن خوابان است. افرادي که از گرماي لحاف پشم شيشه اي و چاي دم کشيده در کنار بخاري جا مانده‌اند و سقفشان آسمان است. براي آنها نه شال و کلاه هاي گرم و رنگارنگ معنا دارد، نه غذاي گرم که گواراي وجودشان باشد. تنها دردشان سوز سرماست که مغز استخوانشان را مي‌سوزاند. زير پل‌هاي عابر پياده، تو رفتگي مغازه ها، بوستان هاي شهر و ... مامن سرد کارتن خواب هايي است که شب هاي زمستان را به صبح مي‌رسانند. کارتن خواب‌هايي که بي سرپناه تنها با يک تکه مقوا و پتوي پاره بيماري در کمين شان است؛ از اعتياد و ايدز و هپاتيت گرفته تا افسردگي و رسيدن به پوچي. آنها بخش فراموش شده جامعه اند و تنها با شروع فصل سرما به چشم مي آيند. آن هم به علت فاجعه اي که 20 سال پيش رخ داد. آذر سال 82 را به ياد داريد؟ 40 کارتن خوابي که يخ زدند و مرگشان زنگ خطر رسيدگي به اين معضل اجتماعي را به صدا درآورد. آن زمان شهرداري، شوراي شهر تهران، نيروي انتظامي و بهزيستي جلسه اي اضطراري تشکيل دادند و مقرر شد براساس اطلاعات گردآوري شده توسط کميسيون فرهنگي، اجتماعي شوراي شهر، نيروي انتظامي نسبت به شناسايي و جمع‌آوري متکدياني که در خيابان ها زندگي مي کنند، اقدام کند. شهرداري و سازمان بهزيستي نيز متولي اسکان کارتن خواب ها شدند. گرچه معضل کارتن خوابي چند متولي دارد و شاهد هستيم که گاهي اوقات سازمان‌هاي مختلف توپ ساماندهي اين معضل را در زمين ديگري مي اندازند، اما بايد گفت که طي اين سال ها فرآيند ساماندهي معتادان بهتر شده است.  از سال 1383 شهرداري مراکزي به نام گرمخانه را تاسيس کرد که در ابتدا به شکل اردوگاه‌ هاي چادري بودند و بعد به ساختمان ‌هاي مجهزتري تبديل شدند.
شاهد افزايش ناهنجاريها هستيم
يک عضو سابق شوراي شهر تهران درباره ساماندهي کارتن خوابان در گفت و گو با «آرمان امروز» مي گويد: «در همه جوامع ناهنجاري هاي اجتماعي به‌نوعي وجود دارد و در کشور ما رو به افزايش است و متاسفانه با کاهش سن و زنانه شدن ناهنجاري ها مواجه هستيم.» شهربانو اماني مي‌افزايد: «طبيعتا در کشور با توجه به اينکه چندين نهاد و دستگاه هاي دولتي و نيمه دولتي از نظر قانوني در رابطه با آسيب هاي اجتماعي مسئولند، به جاي پيشگيري شاهد افزايش ناهنجاري هاي متعدد هستيم و نتيجه اينکه گورخوابي هم براي اولين بار در کشور خبرساز شد. معتقد هستم در مورد کارتن خوابي هم دولت و هم بخش هاي مختلف اجتماعي و مردمي روند گذشته را انجام خواهند داد و شهرداري هم به همين صورت، چون طبيعتا در فاصله کوتاه اين ارگان نمي تواند به شکل زيربنايي کار متفاوتي را انجام دهد و صرفا فرآيند و روال گذشته طي خواهد شد. خوشبختانه مردم در مسائل و مصائب ملي همت دارند و در سالم سازي دخالت مي کنند و حمايت‌هاي کوتاه مدت دارند. سمن هاي موفقي در کشور و در تهران وجود دارند. بنده دوشنبه هفته گذشته از يکي از اين سمن‌ ها بازديد کرديم.
از آنجايي که اين سمن مورد اعتماد مردم است، دقيقا در ارتباط با کارتن خوابان هم از نظر تفکيک سني و هم از نظر تفکيک جنسيتي متخصصانه وارد عمل شده است، آن چنان که بيش از 10 سال از خدمت رساني اش مي گذرد. وي بيان مي کند: نهادهاي مختلف مي توانند با ياري گرفتن و حمايت از سمن ها و بخش غيردولتي و با تکيه بر اعتماد بين مردم و سمن ها اين زمستان هم به هموطناني که دچار ناهنجاري ها و آسيب هاي اجتماعي هستند، کمک کنند. اماني مي افزايد: نبايد بگوييم ساماندهي، ساماندهي يک برنامه جديد است. به عبارت ديگر هر کاري که مي‌خواهند انجام دهند، مي‌گويند ساماندهي و صرفا حرف بدون عمل نتيجه بخش نيست. او با بيان اينکه بايد از مردم و سمن هاي موفق کمک بگيريم، خاطرنشان مي کند: حضور و سرمايه بي پايان مردم براي حل مشکلات بزرگ تا به امروز نمايان بوده است، آن چنان که کمک کوتاه مدت و مشارکت آنها در حل مشکلات زيربنايي و خدمات رساني ارزان بسيار مفيد و اثربخش بوده است.